Chuyện về những ngân hàng máu sống

Dù chỉ chiếm 0,1% dân số Việt Nam nhưng cộng đồng những người máu hiếm đã và đang mỗi ngày không ngừng trao đi những giọt máu quý để cứu người. Họ được mệnh danh là những "ngân hàng máu sống" – sẵn sàng sẻ chia máu của mình bất cứ lúc nào để cứu người trong cảnh thập tử nhất sinh.

Cộng đồng những người máu hiếm

12 giờ trưa ngày 4/4, anh Nguyễn Anh Minh, trưởng nhóm B Rh-, Câu lạc bộ máu hiếm Thành phố Hồ Chí Minh đang chuẩn bị ăn cơm thì nhận được thông báo từ Bệnh viện Truyền máu – Huyết học Thành phố Hồ Chí Minh cần 1 đơn vị tiểu cầu để truyền cấp cứu cho một bệnh nhi. Trong cái nắng như đổ lửa, anh Minh hoãn chuyến hàng cần giao, lao ngay đến bệnh viện để cứu người. Đây không phải lần đầu tiên anh bỏ bê công việc để đi hiến máu, hiến tiểu cầu; chỉ cần biết ở đâu có người cần máu anh sẽ đi ngay. Năm 2006, sau một lần hiến máu tình nguyện, anh Minh được thông báo mình thuộc nhóm máu hiếm. Kể từ đó, anh gia nhập câu lạc bộ máu hiếm Thành phố Hồ Chí Minh.

Hơn 18 năm qua anh Minh đã hiến máu, tiểu cầu hơn 45 lần. Cách đây 6 năm, anh Minh từng bắt xe khách ngay trong đêm để ra tận Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa) hiến máu cấp cứu cho một cậu bé bị suy tủy giai đoạn cuối cần máu để duy trì sự sống. “Ngày đó không may con mình phải nhập viện theo dõi bệnh viêm não Nhật Bản nhưng tình huống của bệnh nhân ở Nha Trang đang rất khẩn cấp. Sau khi xác nhận thông tin về sức khỏe của con mình không còn nguy hiểm, mình liền bắt xe khách đi ngay bởi mình biết người bệnh đang cần mình”, anh Minh nhớ lại.

Sau này, anh Minh trở thành nhóm trưởng nhóm máu B Rh-, công việc điều phối máu cũng trở nên bận rộn hơn rất nhiều. Mỗi lần có người máu hiếm cần truyền máu, anh Minh liền kết nối khắp nơi, tìm những người cùng nhóm máu đủ điều kiện vận động họ hiến máu cứu người. Chỉ đến khi phía bệnh viện thông báo đã đủ máu để cứu người bệnh, anh mới yên tâm quay trở lại với công việc thường ngày.

Cũng sinh hoạt trong Câu lạc bộ máu hiếm Thành phố Hồ Chí Minh, anh Cao Minh Hải lại có nhóm máu AB Rh-, nhóm máu siêu hiếm tại Việt Nam. Là nhóm máu ít người có nên anh Hải không nhớ được bao nhiêu lần mình hiến máu cứu người trong tình thế “nước sôi lửa bỏng”. Giao thừa Tết 2022, anh Hải nhận được thông tin có một thai phụ nhóm máu AB Rh- nhập viện ở Bệnh viện Từ Dũ, có thể cần máu để hỗ trợ. Đúng hẹn, 6 giờ sáng Mùng 1 Tết, anh Hải có mặt tại bệnh viện. Đến 10 giờ sáng, khi sản phụ chuyển dạ cũng là lúc anh hiến 1 đơn vị máu. “Hiến máu xong mình chưa vội về ngay, ngồi chờ tại bệnh viện đến 2 giờ chiều, nhận thông báo đã mẹ tròn con vuông mình mới yên tâm ra về. Dù phải dành cả ngày đầu tiên của năm mới như thế nhưng mình rất vui vì đã cứu được 2 mạng người. Người máu hiếm cũng có những niềm vui đơn giản như thế”, anh Hải tâm sự.

Câu lạc bộ máu hiếm Thành phố Hồ Chí Minh được thành lập năm 2021, quy tụ hàng trăm thành viên sẵn sàng cứu người. Dù xuất thân đủ mọi ngành, nghề, có những người làm nghề xe ôm, nhân viên giao hàng mưu sinh chật vật nhưng chỉ cần có thông báo cần máu là họ sẵn sàng bỏ dở công việc để lên đường bởi với họ cứu người là mệnh lệnh “tối khẩn”. Trên Fanpage chính thức của câu lạc bộ, những dòng tin mỗi ngày “Bệnh viện Chợ Rẫy cần gấp 3 đơn vị máu B Rh-”, “SOS! Cần gấp 4 đơn vị O Rh- cả nhà ơi”, kèm theo đó là những dòng trạng thái cập nhật “Đã đủ máu” ấm tình người. Thống kê của Câu lạc bộ máu hiếm, chỉ riêng trong năm 2023 đã có 254 thành viên của câu lạc bộ hiến máu tổng cộng 758 lần..

Lan tỏa dòng máu hiếm cứu người

Mới đây, Bệnh viện Chợ Rẫy Thành phố Hồ Chí Minh phát thông báo tìm người có nhóm máu O Rh- để phục vụ cho công tác điều trị cấp cứu cho một bệnh nhân người Anh. Ngay sau khi thông báo được phát đi, đã có 6 người đến Bệnh viện Chợ Rẫy xin được hiến máu tình nguyện cứu người. Sau khi sàng lọc, chỉ có 3 người đủ điều kiện hiến tiểu cầu và 3 đơn vị tiểu cầu đã được hiến ngay lập tức cho bệnh nhân. “Cảm ơn những người hiến tiểu cầu, cũng như đội ngũ nhân viên y tế đã kịp thời cứu giúp tôi có được sự khỏe mạnh như ngày hôm nay”, bệnh nhân người Anh chia sẻ trong ngày được xuất viện.

Thạc sỹ Phạm Lê Nhật Minh, Phó Giám đốc Trung tâm Truyền máu Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, đây không phải là lần đầu tiên đơn vị phát thông báo kêu gọi người dân tình nguyện hiến máu trong các tình huống khẩn cấp, bởi, máu hiếm không thể dự trữ quá nhiều cùng lúc. Mỗi lần như vậy Trung tâm đều nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của cộng đồng, nhờ thế cứu sống kịp thời người bệnh. “Điều đáng quý là chúng tôi được biết những người máu hiếm đến hiến máu đến từ những địa phương rất xa, có người tận huyện Củ Chi, có người ở tỉnh Đồng Nai, Bình Dương chạy lên. Họ đã không quản ngại đường xa, bỏ dở công việc của mình để đến bệnh viện cứu người trong tình huống nguy cấp. Đáng trân quý vô cùng”, Phó Giám đốc Trung tâm Truyền máu Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ.

Theo Thạc sỹ Phạm Lê Nhật Minh, những người có nhóm máu thuộc Rh- được xem là nhóm máu hiếm. Tại Việt Nam, những người có nhóm máu hiếm chỉ chiếm khoảng 0,1% dân số. Đặc biệt, những người có nhóm AB Rh- được coi là siêu hiếm, bởi, số lượng người có nhóm máu này rất ít. Theo nguyên tắc truyền máu, những người có nhóm máu Rh- chỉ nhận được Rh-. Do số lượng người máu hiếm ít nên số lượng máu dự trữ cũng ít, trung bình mỗi ngày kho máu của Trung tâm Truyền máu Bệnh viện Chợ Rẫy dự trữ khoảng từ 5.000-7.000 đơn vị máu nhưng chỉ có khoảng 20 đơn vị Rh-. Tuy nhiên, có những thời điểm rất nhiều bệnh nhân cần nhóm máu hiếm cùng lúc, Trung tâm không đủ cung cấp, phải mời gọi người cho máu khẩn cấp. “Những người hiến máu đó rất đáng trân trọng. Họ có kiến thức, hiểu biết là mang trong mình dòng máu quý hiếm, họ như những 'ngân hàng máu sống' sẵn sàng hiến máu khi bệnh nhân cần. Họ cần được khích lệ và khen ngợi”, Thạc sỹ Phạm Lê Nhật Minh nhìn nhận và cho biết thêm mỗi năm Trung tâm Truyền máu Bệnh viện Chợ Rẫy đều tổ chức họp mặt, tri ân những người tích cực hiến máu cứu người, trong đó có những người máu hiếm.

Là thành viên của Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ Máu hiếm Thành phố Hồ Chí Minh, anh Nguyễn Anh Minh mong mỏi sẽ ngày càng nhiều người có kiến thức về máu hiếm và tham gia vào câu lạc bộ để cứu giúp lẫn nhau. “Vui nhất là có những người máu hiếm được cứu sống đã quay trở lại trở thành một thành viên tích cực của câu lạc bộ máu hiếm, nhiều lần hiến máu cứu người. Mong sao cộng đồng máu hiếm xích lại gần nhau hơn nữa, lan tỏa tinh thần cứu người rộng rãi để dù máu hiếm nhưng không hiếm tình người”, anh Minh bày tỏ.