Cá chết hàng loạt, không xác định được nguyên nhân?

Người dân xã Quảng Đức (huyện Hải Hà) đã nhiều lần phản ánh tới các cấp chính quyền về hoạt động khai thác đá, chế biến cao lanh pyrophilit của Công ty CP Đầu tư và Xuất nhập khẩu (XNK) Quảng Ninh gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân, tuy nhiên đến nay vẫn chưa được khắc phục, xử lý triệt để.

Anh Trưởng A Si, Bí thư Chi bộ, Trưởng bản Tài Phố (xã Quảng Đức), cho biết: Công ty CP Đầu tư và XNK Quảng Ninh được cấp phép mỏ khai thác đá, chế biến cao lanh pyrophilit trên địa bàn xã từ nhiều năm nay. Mặc dù theo thông tin của UBND xã là công ty đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường, nhưng thực tế hoạt động khai thác, chế biến đá không được che chắn đảm bảo đã phát tán bụi ra môi trường; nhất là việc thu gom, xả thải nguồn nước trong quá trình khai thác mỏ, chế biến đá gây ô nhiễm nguồn nước.

Đã rất nhiều lần, sau mỗi trận mưa to, trên dòng suối tại khu vực này xảy ra hiện tượng cá chết hàng loạt mà chưa xác định được nguyên nhân. Đặc biệt, hiện 100% người dân xã sử dụng nguồn nước suối để sinh hoạt, nên rất lo lắng về tình trạng ô nhiễm nguồn nước.

Cũng theo anh Si, trước đây, từ năm 2018-2019, khi Công ty này san gạt mặt bằng, thi công thêm một khu chế biến đá trên địa bàn, người dân đã phản ánh tới chính quyền địa phương về việc không đồng ý xây dựng khu chế biến này.

Chính quyền địa phương đã tổ chức họp để lấy ý kiến nhân dân, bản thân anh Si và các hộ dân có mặt tại buổi họp đã không đồng ý và không ký biên bản, song đến năm 2020-2021, khu chế biến này đã hoàn thành và đi vào hoạt động.

Từ năm 2020 đến nay, dòng suối từ khu vực Suối Tiên đến bản Nà Lý (xã Quảng Đức) thường xuyên xuất hiện tình trạng cá chết hàng loạt sau mỗi trận mưa lớn. Trước tình trạng này, huyện Hải Hà đã chỉ đạo cán bộ Phòng NN&PTNT, Phòng TN&MT huyện đi kiểm tra, xác định nguyên nhân dẫn đến cá chết hàng loạt. Đoàn kiểm tra đã kiểm tra 4 điểm, phát hiện 3 điểm có hiện tượng cá chết, lấy mẫu cá và mẫu nước để xét nghiệm. Đồng thời, khuyến cáo người dân tạm thời không lấy nước tại các khu vực suối có cá chết để sử dụng sinh hoạt cũng như cá và các sinh vật khu vực sông suối này. Tuy nhiên, đoàn kiểm tra của huyện sau đó cũng không xác định được nguyên nhân dẫn đến tình trạng cá chết.

Thời gian đầu tháng 2/2023, trên dòng suối này tiếp tục xuất hiện tình trạng cá chết hàng loạt. Người dân đã phản ánh tới chính quyền địa phương, sau đó, ngành chức năng của huyện cũng đến kiểm tra, nhưng cũng như lần trước, không xác định được nguyên nhân, khiến cho người dân càng thêm lo lắng.

Dẫn chúng tôi đi thăm khai trường khu khai thác hầm lò và các khu vực chế biến cao lanh pyrophilit, ông Nguyễn Văn Minh, Phó Phòng Kỹ thuật điều hành sản xuất của Công ty, giới thiệu những công nghệ tiên tiến trong khai thác, chế biến đá của doanh nghiệp, các biện pháp nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường Công ty đang ứng dụng. Đồng thời khẳng định, Công ty luôn thực hiện nghiêm các quy định theo cam kết bảo vệ môi trường; kết quả quan trắc, kiểm tra các yếu tố về nước thải, khí bụi của các cơ quan chức năng đối với hoạt động khai thác, chế biến của công ty luôn trong giới hạn cho phép và đảm bảo. Tuy nhiên, qua thực tế chứng kiến của phóng viên, hệ thống bể thu gom, lắng đọng nước thải, nước mặt tại khu vực khai thác hầm lò và khu chế biến được thiết kế xây dựng với kích thước nhỏ, ngay sát bờ suối đang tràn lắng rất nhiều cặn, bụi đá chảy tràn ra suối.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Văn Minh, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Đức, cho biết: Công ty CP Đầu tư và XNK Quảng Ninh khai thác đá, chế biến cao lanh pyrophilit trên địa bàn từ nhiều năm nay. Qua các lần kiểm tra của huyện, đã chỉ ra những tồn tại liên quan đến công tác bảo vệ môi trường, phía công ty này cũng đã nhanh chóng khắc phục. Trước kiến nghị, phản ánh của người dân về tình trạng cá suối chết hàng loạt do ô nhiễm nguồn nước từ hoạt động khai thác, chế biến đá, UBND xã đã báo cáo UBND huyện kiểm tra, xác minh, nhưng đều không xác định được nguyên nhân, khiến cho người dân lo lắng.