Công nghệ AI đưa con người đến gần hơn việc giải mã những giấc mơ

Công nghệ AI có thể giúp giải mã những giấc mơ của con người bằng cách phân tích dữ liệu, xác định trạng thái não bộ và phát ra các kích thích cần thiết ở phần vỏ não trước trán.

Eric Wollberg và Wesley Berry, đồng sáng lập Prophetic, đặt mục tiêu trở thành công ty đầu tiên phát triển thiết bị đeo giúp người dùng kiểm soát được giấc mơ của mình.

Cả hai mới chỉ gặp nhau vào tháng 3 vừa qua, khi đó Wollberg đang theo đuổi ý tưởng sử dụng những “giấc mơ tỉnh thức” (lucid-dream: thuật ngữ được đặt tên bởi nhà văn, bác sĩ tâm thần người Hà Lan Frederik van Eeden) để khám phá ý thức, còn Berry đam mê chuyển những tín hiệu thần kinh thành các tác phẩm nghệ thuật. Điểm chung giữa họ là đều bị mê hoặc bởi cách các công cụ chụp ảnh não có thể giúp vẽ ra bức tranh về suy nghĩ của ai đó.

Thiết bị mà Prophetic phát triển giống như một chiếc băng-đô có khả năng phát ra sóng siêu âm. “Giấc mơ tỉnh thức” diễn ra khi người đang ngủ nhận thức rằng họ đang mơ và có thể kiểm soát được một phần hay toàn bộ giấc mơ đó.

Để tạo ra nguyên mẫu thiết bị không xâm lấn, có tên “Halo”, công ty khởi nghiệp này đã hợp tác với Card79, cũng là nhà thiết kế và chế tạo phần cứng cho công ty giao diện điện não và máy tính Neuralink của Elon Musk.

Tham vọng của Prophetic diễn ra trong thời điểm các công ty AI đang chạy đua ra mắt thiết bị đeo tích hợp AI. Chẳng hạn, Humane AI, startup thành lập năm 2017 bởi các cựu nhân viên Apple, đã ra mắt AI Pin tại Tuần lễ Thời trang Paris. Trong khi nhà thiết kế iPhone huyền thoại Jony Ive và Sam Altman của OpenAI cũng được cho là đang bắt tay thực hiện một dự án phần cứng liên quan công nghệ mới nổi này.

Khám phá tiềm thức con người

“Giấc mơ tỉnh thức” đã mê hoặc công chúng cũng như cộng đồng khoa học thần kinh trong nhiều thập kỷ, là nguyên liệu tạo ra những bộ phim bom tấn như “The Matrix” và “Inception”. Trên diễn đàn Reddit, tiểu mục về “lucid-dream” cũng có tới 500.000 thành viên.

Theo nghiên cứu được công bố trên Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ, các nghiên cứu khoa học thần kinh về chủ đề này đã có từ những năm 1970, nhưng sự quan tâm không ngừng tăng lên cùng với sự mở rộng của lĩnh vực khoa học thần kinh nhận thức.

Wollberg có giấc mơ tỉnh thức đầu tiên vào năm 12 tuổi và mặc dù không nhớ chính xác mình đã làm gì nhưng gọi đó là “trải nghiệm sâu sắc nhất từng có”. Khi học đại học, những giấc mơ kiểu này xuất hiện dày đặc hơn, có thể lên tới hai lần một tuần, và thôi thúc nhà sáng lập Prophetic tìm cách ứng dụng khám phá ý thức ở mức độ sâu hơn.

Trong khi đó, người đồng sáng lập Berry lại có nền tảng về tạo nguyên mẫu công nghệ thần kinh, chẳng hạn như đưa dữ liệu điện não đồ vào mạng thần kinh biến áp - một mô hình AI do Google tạo ra, để khắc họa những gì con người có thể nhìn thấy trong tâm trí họ.

Dữ liệu sử dụng đào tạo thuật toán của Halo do Viện Donders về Bộ Não, Nhận thức và Hành vi tại Hà Lan cung cấp. Họ tập trung thu thập những tín hiệu sóng não gamma, tần số sóng não nhanh nhất có thể đo được hiện nay, và thường xuất hiện khi con người ở trạng thái tập trung cao độ. Tín hiệu gamma này cũng là một thành tố rõ ràng của "giấc mơ tỉnh thức".

Tiếp theo, các nhà khoa học sẽ cho dữ liệu chạy qua mô hình AI giải mã để tạo ra những “mã thông báo” (token), trước khi chuyển các token này vào mô hình thần kinh biến áp. Mục tiêu cuối cùng là đào tạo AI phát hiện những trạng thái não cần xảy ra và kích thích thần kinh nào cần thiết cho việc tối ưu hoá việc kích hoạt vỏ não trước trán.

Thiết bị đeo của Prophetic sẽ sử dụng sóng siêu âm, kích thích phần vỏ não trước trán của người dùng khi họ đang mơ. Nghiên cứu cho thấy kích thích siêu âm tập trung có thể cải thiện trí nhớ làm việc, và như đồng sáng lập startup Berry nói, điều này tương tự như việc "đầu bạn bỗng nảy ra một ý tưởng mà không biết nó từ đâu ra".

Các mô hình thần kinh biến áp hàng đầu hiện nay đang là nền tảng cho các công cụ AI phổ biến, chẳng hạn như ChatGPT.