Cử tri Iran đi bỏ phiếu bầu Tổng thống

Theo phóng viên TTXVN tại Trung Đông, vào 8h ngày 28/6 (giờ địa phương, tức 11h30 theo giờ Hà Nội), hàng chục triệu cử tri Iran đã bắt đầu đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Tổng thống lần thứ 14.

Cuộc bầu cử chứng kiến cuộc đua giữa 4 ứng cử viên, gồm ông Saeed Jalili (58 tuổi), cựu Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao và là cựu Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân của Iran; ông Masoud Pezeshkian (69 tuổi), thành viên Quốc hội theo đường lối cải cách và là cựu Bộ trưởng Y tế; ông Mostafa Pourmohammadi (64 tuổi), cựu Bộ trưởng Tư pháp đồng thời là cựu Bộ trưởng Nội vụ; ông Mohammad Bagher Qalibaf (62 tuổi), Chủ tịch Quốc hội đương nhiệm và là cựu Thị trưởng Tehran. Trong số các ứng cử viên, ông Pezeshkian là người duy nhất theo chủ nghĩa cải cách, trong khi các ứng cử viên còn lại đều theo đường lối cứng rắn. Danh sách ứng cử viên chính thức ban đầu do Hội đồng Giám hộ phê duyệt có 6 người, nhưng 2 ứng cử viên là Thị trưởng Tehran Alireza Zakani (58 tuổi) và Phó Tổng thống đương nhiệm Amirhossein Ghazizadeh-Hashemi (53 tuổi) đã tự nguyện rút lui chỉ 1 ngày trước khi cuộc bầu cử diễn ra.

Theo Cơ quan Bầu cử Quốc gia Iran, hơn 58.000 điểm bỏ phiếu được thiết lập trên toàn quốc, trong khi 340 điểm bỏ phiếu cũng được mở ở 100 quốc gia cho các cử tri sinh sống và làm việc ở nước ngoài. Khoảng 61 triệu cử tri đủ điều kiện dự kiến sẽ tham gia bỏ phiếu.

Cuộc bầu cử Tổng thống lần thứ 14 của Iran, ban đầu được ấn định vào năm 2025, được tổ chức sớm một năm sau khi Tổng thống Ebrahim Raisi tử nạn trong vụ rơi trực thăng hôm 19/5 vừa qua. Theo Hiến pháp Iran, các cuộc bầu cử sớm để tìm người kế nhiệm phải diễn ra trong vòng 50 ngày sau khi Tổng thống qua đời hoặc từ chức hay bị luận tội và bị cách chức. Ứng cử viên Tổng thống nhận được hơn 50% số phiếu bầu sẽ giành chiến thắng. Trong trường hợp không có người chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu đầu tiên, sẽ tiến hành vòng bỏ phiếu thứ hai giữa hai ứng cử viên có số phiếu cao nhất. Tại cuộc bầu cử lần này, nếu không có người chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu đầu tiên, vòng hai sẽ diễn ra vào ngày 5/7.

Cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh Iran đang đối mặt nhiều khó khăn kinh tế do các biện pháp trừng phạt của Mỹ và phương Tây. Bên cạnh đó, tình hình địa chính trị khu vực, nhất là xung đột giữa Israel-Hamas và căng thẳng leo thang giữa Iran và Israel, ngày càng diễn biến phức tạp. Hơn nữa, Iran cũng đang đối mặt những căng thẳng ngoại giao liên quan chương trình hạt nhân của Tehran. Kể từ năm 2018, thời điểm Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt đối với Tehran, Iran chịu áp lực kinh tế ngày càng lớn, với lạm phát tăng vọt. Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), mặc dù kinh tế Iran ghi nhận các mức tăng trưởng 2,51% năm 2022 và 2,05% năm 2023, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này đã giảm mạnh từ 486,63 tỷ USD năm 2017 xuống còn 367,97 tỷ USD năm 2023. Lạm phát hiện vẫn ở mức trên 35%, sau khi ghi nhận mức 49% năm 2022 và 42,5% năm 2023. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở trên mức 10%.

Trong bối cảnh Iran đang đối mặt nhiều khó khăn và thách thức, nhiệm vụ đặt lên vai Tổng thống đắc cử hết sức nặng nề. Các nhiệm vụ trọng tâm của tân Tổng thống Iran là vực dậy nền kinh tế, cải thiện điều kiện sống của người dân và chống tham nhũng, cũng như hướng tới các bước để hồi sinh thỏa thuận hạt nhân, qua đó dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây, đưa Iran hội nhập trở lại nền kinh tế toàn cầu.