Đầm Hà bảo vệ, phát triển rừng ngập mặn

Rừng ngập mặn (RNM) đóng vai trò hết sức quan trọng đối với đời sống, sản xuất của người dân huyện Đầm Hà. Hệ thống RNM được ví như “tường rào” bảo vệ ngăn nước biển dâng, là “ngôi nhà” để hệ sinh thái tự nhiên phát triển bền vững. Đồng thời tạo môi trường sạch để người dân Đầm Hà phát triển mạnh nuôi trồng thủy sản. Xác định tầm quan trọng của RNM, những năm qua, huyện Đầm Hà đã nỗ lực trong việc bảo vệ và phát triển RNM trên địa bàn.

Cứu rừng ngập mặn trước dịch sâu hại

Cuối tháng 8/2015, trên địa bàn huyện Đầm Hà xuất hiện loại sâu hại lá cây mắm có tên khoa học là Hyblaea puera. Ghi nhận của chúng tôi tại xã Tân Bình – một trong những nơi bị sâu hại nặng, cho thấy những khoảnh RNM ở đây bị bao phủ một màu xám xịt bởi lá cây bị sâu ăn trụi. Theo thông tin từ Phòng NN&PTNT huyện Đầm Hà, tính đến ngày 7/9/2015, toàn huyện đã có 160ha cây mắm bị sâu hại lá, trong đó có khoảng 80ha bị nhiễm nặng tập trung tại khoảnh 7, khoảnh 10 tiểu khu 335 thuộc quy hoạch rừng phòng hộ tại thôn Tân Việt, Tân Lương (xã Tân Bình); khoảnh 2, 3 tiểu khu 334c thôn Xóm Giáo (xã Đầm Hà). Mật độ sâu hại lá phổ biến từ 200-300 con/m2, cá biệt có những diện tích lên tới 1000 con/m2. Ông Đinh Văn Mân, thôn Tân Việt, xã Tân Bình cho biết: “Rừng mắm gắn bó với đời sống bà con chúng tôi bao nhiêu năm nay. Không những giúp bảo vệ môi trường trong lành, bảo vệ nguồn lợi thủy sản mà quả mắm còn được dùng làm thực phẩm. Ngày trước khó khăn, người dân ở đây còn lấy quả mắm ăn trừ bữa. Cây mắm ở khu vực này mọc tự nhiên và rất khỏe, phát triển nhanh nhưng tự nhiên năm nay lại phát sinh ra loại dịch sâu ăn lá mắm khủng khiếp như vậy. Đây là lần đầu tiên trong đời tôi thấy, cứ sâu đi đến đâu thì gần như cây mắm trụi lá đến đó”.  

Nhiều cây mắm bị sâu hại trụi lá.

Trước thực trạng trên, huyện Đầm Hà đã lấy mẫu sâu hại để gửi kiểm định; báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của Sở NN&PTNT, Chi cục Bảo vệ thực vật, Chi cục Lâm nghiệp tỉnh và thành lập Tổ công tác phòng dịch, kế hoạch phòng dịch. Ông Phạm Văn Đọ, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Đầm Hà, cho biết: “Từ 29/8/2015 đến ngày 4/9/2015, huyện đã chỉ đạo tổ công tác liên ngành phối hợp với UBND các xã Tân Bình, Đầm Hà huy động trên 120 người cùng các phương tiện, vật tư để trừ sâu hại bằng biện pháp thủ công như: tỉa cành, lá có sâu, nhộng, dùng sào tre để đập cho sâu rơi xuống nước rồi vớt vào bao dứa, đào hố dùng xăng, dầu để tiêu hủy. Trong vòng 1 tuần, lực lượng chức năng của huyện đã tập trung dập dịch sâu hại tại vùng có mật độ nhiễm nặng, tiêu hủy trên 1 tấn cành, lá có chứa sâu, ổ trứng, kén sâu và khoanh vùng giữa các khoảnh giáp ranh để hạn chế lây lan, phát sinh”.

Ông Đọ cũng cho biết, quá trình tập trung diệt sâu hại cây mắm gặp khá nhiều khó khăn. Do diện tích rừng ngập mặn bị dịch hại nằm xen kẽ và giáp ranh với vùng nuôi trồng thủy sản nên không được dùng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật (kể cả thuốc sinh học) mà chỉ thực hiện bằng các biện pháp thủ công để trừ sâu. Bên cạnh đó, loài sâu hại này có khả năng thích nghi cao ở môi trường RNM và tốc độ phát triển, phát tán, lây lan rất nhanh trên diện tích lớn. Cùng với đó là công tác triển khai dập dịch sâu hại trên cây mắm phải thực hiện trong điều kiện bất lợi là dưới bùn lầy, nước thủy triều dâng cao và mưa nhiều gây khó khăn cho việc cơ động, di chuyển. Tuy nhiên, vượt qua những khó khăn trên, đến nay công tác dập dịch sâu đã cơ bản hoàn thành. “Tính đến ngày 7/9/2015, mật độ sâu phổ biến chỉ còn khoảng từ 5 – 10 con/m2,  sâu non đã ở tuổi 5 và bắt đầu hóa nhộng, không có khả năng gây hại và phát tán trên diện rộng. Hiện chúng tôi đã tạm dừng các biện pháp diệt sâu, cây RNM trên địa bàn đang phục hồi và phát triển trở lại”, ông Phạm Văn Đọ, Phó Trưởng phòng NN&PTNT Đầm Hà cho biết.

Vì màu xanh của rừng ngập mặn

Toàn huyện Đầm Hà hiện có trên 2.900ha rừng phòng hộ ven biển. Hệ thống RNM trên địa bàn có đa dạng các loại cây, như: mắm, sú, vẹt, trang, bần. RMN có vai trò hết sức quan trọng đối với việc bảo vệ bờ biển, ngăn chặn gió bão, điều hòa khí hậu trong vùng; mở rộng diện tích đất bồi, hạn chế xói lở. Đồng thời, RNM cũng là “ngôi nhà sinh thái” cho nhiều loài thủy hải sản và động vật, góp phần duy trì bền vững năng suất thủy sản ven bờ, giúp người dân các xã ven biển của Đầm Hà phát huy tốt lợi thế về nuôi trồng thủy sản.

Một số khoảnh RNM ở thôn Tân Việt, xã Tân Bình đã mọc xanh trở lại.

Xác định được tầm quan trọng của hệ sinh thái RNM, trong những năm qua UBND huyện Đầm Hà đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, các xã ven biển tăng cường công tác quản lý bảo vệ và phát triển RNM. Theo thống kê của Phòng NN&PTNT huyện, trong giai đoạn từ năm 1999 - 2003 có nhiều chương trình trồng RNM bằng nguồn vốn của Hội Chữ thập đỏ với diện tích 144ha trên địa bàn xã Tân Bình, Đại Bình, Đầm Hà, Tân Lập. Riêng từ giai đoạn 2004 đến nay, trên địa bàn huyện không có dự án trồng RNM nào được triển khai. Tuy nhiên hàng năm huyện Đầm Hà đều tổ chức các đợt ra quân trồng RNM hưởng ứng ngày Quốc tế đa dạng sinh học. Theo đó, từ năm 2011 đến nay, toàn huyện đã trồng mới thêm gần 6ha RNM tại các xã ven biển trên địa bàn. Qua đó nhằm không ngừng tăng diện tích RNM và cải thiện môi trường nước phục vụ nuôi trồng thủy sản. Các địa phương ven biển phối hợp với lực lượng Ban Quản lý rừng phòng hộ, Kiểm lâm thường xuyên kiểm tra, bảo vệ diện tích RNM trên địa bàn. Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao ý thức, nhận thức của người dân về tác dụng của RNM, vận động người dân tham gia trồng, bảo vệ RNM.

Để công tác bảo vệ, phát triển RNM được quan tâm làm tốt hơn, huyện Đầm Hà đề nghị Sở NN&PTNT sớm triển khai Dự án: “Bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ, đặc dụng ven biển tỉnh Quảng ninh, giai đoạn 2015-2020”. Hàng năm UBND tỉnh bố trí nguồn vốn cho công tác quản lý bảo vệ rừng phòng hộ ngập mặn trên địa bàn huyện.

Phương Thúy