Đánh giá và phân hạng sản phẩm OCOP năm 2018: Chú trọng nâng cao chất lượng

Đã trở thành hoạt động thường niên của chương trình OCOP, song cuộc thi đánh giá và phân hạng sản phẩm OCOP năm 2018 có nhiều đổi mới, không chỉ đảm bảo chặt chẽ, minh bạch, khách quan hơn mà còn đáp ứng các yêu cầu của chương trình trong giai đoạn 2 là chuyển từ “lượng” sang “chất”. 

[links()]

Chất lượng sản phẩm là yếu tố chiếm phần lớn số điểm trong bộ tiêu chí đánh giá và phân hạng giai đoạn 2017 - 2020. (Trong ảnh: Chế biến chả mực Hạ Long tại cơ sở Thoan)

Nổi bật nhất của cuộc thi đánh giá và phân hạng sản phẩm năm 2018, tỉnh đã ban hành bộ tiêu chí đánh giá và xếp hạng sản phẩm OCOP giai đoạn 2017 - 2020 với nhiều sửa đổi. Trong đó, chất lượng sản phẩm là yếu tố chiếm phần lớn số điểm trong bộ tiêu chí. Điển hình là thứ tự các tiêu chí, thang điểm thành phần đều được điều chỉnh. Ở bộ tiêu chí cũ, tiêu chí đánh giá sản phẩm và sức mạnh cộng đồng, tiêu chí đánh giá khả năng tiếp thị, tiêu chí đánh giá chất lượng sản phẩm lần lượt được xếp thứ tự A,B,C.

Trong bộ tiêu chí mới, thứ tự các phần đã được điều chỉnh, tiêu chí đánh giá chất lượng sản phẩm được đưa lên hàng đầu, sau đó đến tiêu chí đánh giá sản phẩm và sức mạnh cộng đồng, các tiêu chí đánh giá khả năng tiếp thị. Đồng thời, tăng 5 điểm trong thang điểm của tiêu chí đánh giá chất lượng sản phẩm (từ 45 điểm lên 50 điểm), phần sức mạnh cộng đồng giữ nguyên 30 điểm, giảm phần khả năng tiếp thị 5 điểm (từ 25 điểm xuống 20 điểm).

Bên cạnh đó, phần lớn các tiêu chí, chỉ tiêu được điều chỉnh thay thế hoặc bổ sung đều tập trung vào việc đánh giá chặt chẽ chất lượng sản phẩm. Trong đó, thay thế các chỉ tiêu: Vi sinh, kim loại nặng, hàm lượng hóa chất không mong muốn bằng kết quả kiểm tra chỉ tiêu ATTP theo quy định hiện hành, công bố chất lượng sản phẩm, đảm bảo chất lượng sản phẩm. Thực tế cho thấy, nếu sản phẩm không đạt 1 trong các chỉ tiêu kiểm nghiệm thì bị loại nên việc cộng điểm các chỉ tiêu còn lại không có ý nghĩa. Đồng thời, bổ sung các chỉ tiêu khuyến khích quan trọng liên quan đến ATTP với nhóm thực phẩm, đồ uống, thảo dược.

Bên cạnh đó, bộ tiêu chí bổ sung mức điểm trung gian tại tiêu chí cảm quan, minh chứng tác dụng, tiếp thị… Đáng chú ý, tỉnh đã bổ sung một số tiêu chí gồm: Sử dụng nguyên liệu có nguồn gốc trong tỉnh từ 75% đến dưới 100%, không quan tâm đến đánh giá tác động môi trường trong quá trình sản xuất, có quy trình xử lý môi trường đạt tiêu chuẩn quy định, có chứng nhận quản lý chất lượng tiên tiến, phát triển sản phẩm dựa trên sản phẩm của nhà sản xuất khác, bao bì phù hợp, đầy đủ, hoàn chỉnh…

Bánh đa gia truyền Tuấn Anh là sản phẩm OCOP của Cẩm Phả tham gia cuộc thi phân hạng và đánh giá sản phẩm OCOP năm 2018.

Đặc biệt, Ban Chỉ đạo OCOP tỉnh đã cụ thể hóa các tiêu chí về chỉ tiêu cảm quan về kích thước, hình dạng bên ngoài, tạp chất lạ, mức độ tinh xảo của sản phẩm, quy cách đóng gói, hình dạng bên ngoài, màu sắc, tính năng của sản phẩm, vi sinh, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật… Điều này cho thấy bộ tiêu chí đã được sửa đổi đảm bảo chặt chẽ, đòi hỏi các sản phẩm không ngừng hoàn thiện, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng, nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường. Nhằm phát huy thế mạnh địa phương, kiểm soát tốt nguồn gốc sản phẩm, hạn chế tối đa tình trạng hàng giả, các sản phẩm bị loại nếu không sử dụng nguyên liệu địa phương. 

Bên cạnh việc ban hành bộ tiêu chí sửa đổi, quy trình chấm điểm, đánh giá và phân hạng sản phẩm năm nay được tổ chức chặt chẽ, quy củ, chất lượng hơn. Trên cơ sở đánh giá chặt chẽ, khách quan, minh bạch, các sản phẩm địa phương được đánh giá từ 3 sao trở lên sẽ được lựa chọn tham gia cuộc thi cấp tỉnh. Các sản phẩm đã tham gia dự thi cấp tỉnh năm 2016, 2017 đạt từ 2 sao trở lên cũng được dự thi nâng hạng sao.

Quy trình chấm thi chia làm 2 lần, trong đó lần 1 lựa chọn ra các sản phẩm đạt điểm từ 50 điểm trở lên; lần 2 lựa chọn những sản phẩm tiềm năng trong số sản phẩm lần 1 để đưa đi kiểm nghiệm độc lập nhằm đánh giá khách quan chỉ số chất lượng phân hạng sao. Bên cạnh đó, năm nay, Ban tổ chức sẽ tiến hành kiểm tra thực tế đồng loạt các sản phẩm tại địa phương thay vì kiểm tra xác suất như các năm trước đây. Từ đó, nâng cao chất lượng sản phẩm dự thi, đồng thời sàng lọc kỹ lưỡng các sản phẩm không đúng quy trình, thiếu thủ tục, chưa hoàn thiện hồ sơ như đã từng diễn ra ở cuộc thi năm trước ngay từ các địa phương.

Trước đó, Ban Chỉ đạo OCOP tỉnh đã ban hành quy định quản lý, sử dụng nhãn hiệu OCOP vào tem, nhãn các sản phẩm tham gia chương trình OCOP. Quy định nêu rõ, nhãn hiệu OCOP Quảng Ninh chỉ được sử dụng cho các sản phẩm tham gia đánh giá, phân hạng đạt từ 3 sao trở lên. Ban Chỉ đạo OCOP tỉnh là đầu mối duy nhất cung cấp, quản lý nhãn hiệu, thực hiện kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất việc sử dụng nhãn hiệu của các tổ chức cá nhân. Đồng thời, đình chỉ việc sử dụng nhãn hiệu đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định khi sử dụng nhãn hiệu quá 2 lần nhưng không khắc phục, không còn đáp ứng điều kiện sử dụng nhãn hiệu, không thanh toán đầy đủ các chi phí cho việc chứng nhận, bảo vệ nhãn hiệu. Ban Chỉ đạo OCOP tỉnh có quyền đề nghị các cơ quan có thẩm quyền áp dụng các biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật nếu phát hiện hành vi vi phạm.

Như vậy, quy định này không chỉ thống nhất quản lý, sử dụng nhãn hiệu OCOP Quảng Ninh trên bao bì sản phẩm mà còn đưa chương trình trở thành thương hiệu có uy tín trên thị trường. Bên cạnh đó, quy định này được ban hành trước cuộc thi đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP góp phần nâng cao hiệu quả của cuộc thi, khuyến khích các tổ chức, cá nhân hoàn thiện sản phẩm, đưa chương trình OCOP vào chiều sâu.

Cao Quỳnh