Đảo chính hụt tại Bolivia

Một số đơn vị quân đội Bolivia dẫn đầu bởi cựu tư lệnh lục quân Juan Jose Zuniga bắt đầu tập trung ở quảng trường Plaza Murillo, bên ngoài Phủ Tổng thống và trụ sở quốc hội, lúc 14h30 ngày 26/6 (1h30 hôm nay giờ Hà Nội).

Reuters dẫn lời nhân chứng cho biết binh sĩ được thiết giáp yểm trợ đã vây quanh khu vực, trong khi một xe cố tông vào cổng Phủ Tổng thống để mở đường cho các quân nhân tiến vào trong.

"Đất nước đang đối mặt với một cuộc đảo chính, đối mặt với âm mưu phá vỡ nền dân chủ. Chúng tôi kêu gọi sự ủng hộ của người dân Bolivia. Chúng tôi cần người dân Bolivia tập trung và huy động lực lượng để chống lại cuộc đảo chính, bảo vệ nền dân chủ", Tổng thống Luis Arce phát biểu.

Trong bài phát biểu với các phóng viên tại hiện trường, tướng Zuniga nói rằng người dân Bolivia đang giận dữ vì tình hình kinh tế xuống dốc, ngân hàng trung ương cạn tiền dự trữ và áp lực lớn với đồng nội tệ do mất nguồn xuất khẩu khí đốt.

"Ba tư lệnh quân đội đến đây nhằm thể hiện sự bất bình. Hãy ngừng phá hoại, ngừng làm đất nước thêm nghèo nàn và chấm dứt bôi nhọ quân đội của chúng tôi", ông nói.

Cựu tư lệnh lục quân Bolivia khẳng định công chúng ủng hộ hành động này, kêu gọi thành lập nội các mới nhưng không đề cập khả năng lật đổ Tổng thống Arce.

Tổng thống Arce sau đó chủ trì lễ tuyên thệ nhậm chức của tướng Jose Wilson Sanchez, người thay thế tướng Zuniga trong vai trò tư lệnh lục quân Bolivia. Ngay sau khi nhậm chức, ông Sanchez đã kêu gọi các binh sĩ đảo chính trở về doanh trại để tránh đổ máu.

Lãnh đạo các tỉnh ở Bolivia đã bày tỏ ủng hộ Tổng thống Arce. Ngay cả các đối thủ chính trị của ông, trong đó có cựu tổng thống Jeanine Anez đang ngồi tù, cũng lên án mạnh mẽ động thái của nhóm binh sĩ đảo chính.

Tổng thống Mexico Andres Obrador lên án "âm mưu đảo chính ở Bolivia", trong khi giới chức Mỹ thông báo đang theo dõi sát tình hình và kêu gọi kiềm chế.

Vài giờ sau, binh sĩ đảo chính bắt đầu rút khỏi quảng trường và cảnh sát triển khai để kiểm soát tình hình. Reuters dẫn lời nhân chứng cho biết tướng Zuniga đã bị bắt sau sự việc, nhưng chưa rõ ông bị dẫn giải tới đâu.

Căng thẳng đang gia tăng tại Bolivia trước cuộc tổng tuyển cử năm 2025, trong đó cựu tổng thống Evo Morales dự kiến cạnh tranh với Tổng thống Arce, người từng là đồng minh của ông và giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2020. Điều này gây ra rạn nứt lớn trong nội bộ đảng cầm quyền, đặt ra nhiều yếu tố khó đoán với nền chính trị Bolivia.

Tướng Zuniga hôm 24/6 tuyên bố không chấp nhận Evo Morales trở lại nắm quyền và cảnh báo sẽ ngăn chặn nỗ lực này, khiến Tổng thống Arce cách chức ông sau đó một ngày.

Cựu tổng thống Morales cáo buộc tướng Zuniga thực hiện âm mưu đảo chính, kêu gọi người ủng hộ ngừng làm việc và chặn các tuyến đường chủ chốt. "Chúng tôi sẽ không cho phép lực lượng vũ trang xâm phạm nền dân chủ và uy hiếp người dân", ông nói.