Để chương trình tín dụng chính sách phát huy hiệu quả

Thời gian qua, chương trình tín dụng chính sách của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tỉnh đã trở thành đòn bẩy giúp hàng nghìn hộ dân, nhất là tại các khu vực vùng sâu, vùng xa, miền núi vươn lên thoát nghèo, từng bước làm giàu, nâng cao thu nhập. Tuy nhiên, để chương trình phát huy hiệu quả cao hơn rất cần khẩn trương tháo gỡ một số bất cập.

Nói về hiệu quả của vốn vay từ NHCSXH, ông Nguyễn Văn Thu (thôn Tân Thành, xã Việt Dân, TX Đông Triều) chia sẻ: Năm 2014, sau bao năm tích luỹ được chút ít kinh nghiệm, tôi quyết định vay 50 triệu đồng từ chương trình cho vay giải quyết việc làm của NHCSXH TX Đông Triều đầu tư chuyển đổi giống cây trồng từ cây chuối sang cây thanh long. Thời điểm đó, để tiếp cận với vốn vay của các ngân hàng thương mại là rất khó khăn đối với các cơ sở sản xuất nhỏ. Trong lúc “khát” vốn, ông được cán bộ thôn tuyên truyền về vốn vay của NHCSXH lãi suất thấp, thủ tục đơn giản, dễ dàng. Ông đã làm thủ tục vay và được tạo điều kiện. Chỉ sau 2 năm, gia đình ông đã có một trang trại rộng 3ha trồng thanh long. Đồng thời, giải quyết việc làm cho 4-5 lao động thường xuyên, 10-20 lao động vào vụ với thu nhập bình quân là 200.000 đồng/người/ngày.

Cán bộ NHCSXH huyện Hải Hà làm thủ tục giải ngân vốn vay cho khách hàng.

Một trường hợp khác, anh Sằng A Chíu (thôn Đông Thắng, xã Đông Ngũ, huyện Tiên Yên) cho biết: “Với mong muốn không chỉ tạo công ăn việc làm mà còn mở rộng tầm hiểu biết cho con cái, năm 2015, được sự giúp đỡ của Hội Nông dân và NHCSXH huyện, tôi đã mạnh dạn làm thủ tục vay 30 triệu đồng của chương trình cho vay xuất khẩu lao động cho con gái đi làm công nhân ở Đài Loan. Đến nay, công việc của cháu tương đối ổn định, kinh tế gia đình được nâng lên, đời sống cải thiện nhiều”.

Những ví dụ trên đã khẳng định hiệu quả của các chương trình tín dụng chính sách trong việc tạo động lực để các hộ dân mở rộng, phát triển quy mô sản xuất, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống. Đồng thời góp phần tích cực giải quyết được nhiều việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp, cải thiện đời sống cho người lao động. Theo báo cáo của NHCSXH tỉnh, tính đến ngày 30-6-2016, tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách đạt trên 2.000 tỷ đồng, tăng 88,5 tỷ đồng so với năm 2015. Đặc biệt, chất lượng tín dụng được nâng lên với nợ quá hạn là 5,6 tỷ đồng, chiếm 0,28%/tổng dư nợ.

Tuy nhiên, bên cạnh những hiệu quả nói trên, việc triển khai các chương trình tín dụng chính sách vẫn còn không ít khó khăn. Khó khăn lớn nhất đó là nguồn vốn vay giải quyết việc làm hiện còn rất hạn hẹp, chưa đáp ứng được nhu cầu. Theo báo cáo của NHCSXH tỉnh, nhiều năm nay, Quảng Ninh là một trong những địa phương không được cấp bổ sung nguồn vốn của Trung ương cho chương trình giải quyết việc làm. Năm 2016, tổng nguồn vốn từ ngân sách tỉnh cấp cho chương trình vay vốn giải quyết việc làm là 5 tỷ đồng. Như vậy, với hạn mức cho vay là 50 triệu đồng/hộ thì mới chỉ giải quyết được cho 100 hộ. Nếu để đáp ứng nhu cầu vay vốn giải quyết việc làm, theo tính toán của NHCSXH tỉnh, cộng cả vốn quay vòng thì con số này còn quá khiêm tốn. Trong khi nhu cầu vay vốn giải quyết việc làm rất lớn, đặc biệt là ở các khu vực giải phóng mặt bằng đầu tư các công trình, dự án hoặc những hộ đi xây dựng kinh tế mới. Thêm vào đó, tỷ lệ lao động không có việc làm sau khi tốt nghiệp các trường đào tạo, các lớp đào tạo nghề không ngừng gia tăng song lại chưa tiếp cận được với nguồn vốn. Theo Nghị định 61/2015/NĐ-CP quy định về chính sách hỗ trợ tạo việc làm và quỹ quốc gia về việc làm, mỗi cơ sở sản xuất kinh doanh được vay tối đa 1 tỷ đồng/dự án và hộ gia đình là 50 triệu đồng/hộ. Chính vì nguồn vốn hạn hẹp, nên đến nay toàn tỉnh chưa có cơ sở nào được vay 1 tỷ đồng, mà phổ biến vẫn là mức vay vài chục triệu đồng.

Theo ông Phạm Văn Cung, Phó Giám đốc NHCSXH tỉnh thì việc tiếp cận với các chương trình tín dụng chính sách còn những trở ngại. Nguyên nhân là do Quảng Ninh là một trong các địa phương có tốc độ đô thị hoá nhanh, phần lớn các xã thuộc thành phố, thị xã đều nâng cấp lên phường. Một số xã đã ra khỏi danh mục các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn theo Quyết định 1049/QĐ-TTg (ngày 26-6-2014) như Tân Dân (Hoành Bồ), Lương Mông (Ba Chẽ), xã Hà Lâu (Tiên Yên)... Khi đó, các hộ dân tại các khu vực này không thuộc đối tượng được hưởng các chương trình tín dụng chính sách như nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, hộ nghèo, hộ sản xuất kinh doanh vùng khó... Trong khi đời sống người dân tại các khu vực này vẫn còn nhiều khó khăn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho các chương trình tín dụng hộ nghèo, hộ mới thoát nghèo, hộ cận nghèo gặp khó trong việc giải ngân. Ngoài ra, lãi suất cho vay của chương trình đối với các hộ mới thoát nghèo vẫn còn ở mức cao là 8,25%/năm; trong khi các hộ này vẫn là các đối tượng còn rất nhiều khó khăn...

Từ thực tế trên cho thấy, các ngành, các cấp cần có giải pháp, chính sách cơ chế tháo gỡ những khó khăn hiện nay để các chương trình tín dụng chính sách thực sự là điểm tựa, đòn bẩy của người dân.

Cao Quỳnh