Đề xuất giữ giá trần và bỏ giá sàn đối với dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa

Đồng tình với quan điểm của Chính phủ và ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp trước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc giữ quy định về giá trần và bỏ quy định về giá sàn đối với dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa là cần thiết.

Tiếp tục Kỳ họp thứ 5, chiều 23/5, Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề còn có ý kiến khác nhau của dự án Luật Giá (sửa đổi).

Quá trình thảo luận tại Kỳ họp thứ 4 cho thấy, một trong những vấn đề còn kiến khác nhau là giá dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa.

Phản ánh ý kiến đại biểu, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, một số ý kiến cho rằng, không nên áp dụng giá trần vì dịch vụ này chưa thật sự phù hợp tiêu chí Nhà nước định giá và không phù hợp nguyên tắc thị trường;.

Giá trần do cơ quan quản lý Nhà nước quy định trong một số trường hợp thấp hơn chi phí đầu tư. Việc điều chỉnh giá trần của Nhà nước thường rất chậm, thua lỗ lớn cho doanh nghiệp, làm mất đi nguồn lực, tài nguyên, nguồn thu ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, quy định giá trần nhưng không có giá tối thiểu dẫn đến việc cạnh tranh không lành mạnh; đồng thời làm hạn chế kinh doanh phân khúc chất lượng cao.

Tuy nhiên, quan điểm của Chính phủ là đề nghị giữ quy định về giá trần và bỏ quy định về giá sàn đối với vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa. Đa số đại biểu Quốc hội đồng tình với quan điểm này.

“Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc giữ quy định về giá trần và bỏ quy định về giá sàn đối với dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa là cần thiết”, Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh báo cáo Quốc hội.

Bỏ quy định về giá sàn nhằm tạo cơ chế khuyến khích cạnh tranh

Theo đó, trên cơ sở tổng kết Luật Hàng không dân dụng, Bộ Giao thông vận tải đã đề xuất bỏ quy định về giá sàn nhằm tạo cơ chế khuyến khích cạnh tranh, giảm giá dịch vụ, bảo vệ lợi ích người tiêu dùng, nhất là đối tượng có thu nhập thấp được tiếp cận các dịch vụ hàng không; giảm chi phí xã hội, thúc đẩy kinh tế phát triển.

Việc bỏ giá sàn mở cơ hội cho doanh nghiệp cạnh tranh nhưng hoàn toàn không đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có quyền cạnh tranh không lành mạnh vì doanh nghiệp có hạ giá bán thì vẫn phải tuân thủ các quy định tại Luật Cạnh tranh.

Về tác động thực tế, thực chất việc bỏ giá sàn không gây tác động đến các doanh nghiệp hàng không do trong các năm qua, giá sàn trong khung giá được quy định bằng 0 (khoản 2 Điều 3 Thông tư số 17/2019/TT-BGTVT) của Bộ Giao thông vận tải.

Về tác động đối với thu ngân sách nhà nước, việc bỏ giá sàn sẽ mang lại nhiều cơ hội cho người dân, thúc đẩy phát triển thị trường hàng không nội địa, tạo cạnh tranh sôi động; từ đó, tăng số lượng người dân sử dụng dịch hàng không, góp phần tăng doanh thu, lợi nhuận cho các hãng hàng không, theo đó tăng thu ngân sách nhà nước.

Quy định về giá trần là công cụ của Nhà nước để điều tiết giá dịch vụ

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cũng đề cập 4 lý do giữ quy định giá trần. Cụ thể, căn cứ điểm d khoản 1 Điều 21 dự thảo Luật thì dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa đáp ứng các tiêu chí luật định là loại hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, là: “hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, có tính chất độc quyền trong mua bán hoặc có thị trường cạnh tranh hạn chế và ảnh hưởng đến kinh tế-xã hội, đời sống người dân, hoạt động sản xuất kinh doanh”. Hiện nay, khi xã hội ngày càng phát triển, dịch vụ này là thiết yếu, tác động với phạm vi rất lớn đến đời sống người dân, đến sản xuất - kinh doanh.

Cùng với đề xuất bỏ giá sàn, nếu không quy định giá trần đồng nghĩa với việc Nhà nước bỏ công cụ điều tiết và để doanh nghiệp cung cấp dịch vụ toàn quyền quyết định giá dịch vụ. Các hãng hàng không hoàn toàn có thể đưa ra giá dịch vụ, trong đó có giá vé máy bay ở mức cao, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng, đến sản xuất, kinh doanh, tác động đến xã hội.

Cùng với đề xuất bỏ giá sàn, nếu không quy định giá trần đồng nghĩa với việc Nhà nước bỏ công cụ điều tiết và để doanh nghiệp cung cấp dịch vụ toàn quyền quyết định giá dịch vụ

Bên cạnh đó, cần phân định rõ vướng mắc do tổ chức thực hiện hay do pháp luật. Theo quy định hiện hành, để bảo đảm tính chủ động, linh hoạt, kịp thời, thẩm quyền điều chỉnh khung giá đã được giao cho Chính phủ. Nếu giá khung giá có thời điểm chưa phù hợp với thực tiễn thì nguyên nhân là do khâu tổ chức thực hiện chưa kịp thời; không phải do quy định của Luật.

Vì vậy, trường hợp nhận thấy giá trần chưa phù hợp thì các đối tượng chịu tác động có quyền đề nghị Chính phủ kịp thời điều chỉnh. Thời gian qua, nhiều hãng hàng không thua lỗ là do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chính là do tác động tiêu cực từ đại dịch Covid-19.

Ngoài ra, theo Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh, việc bỏ quy định về giá trần là vấn đề lớn, thay đổi một chính sách quan trọng và theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật phải được đánh giá tác động kỹ lưỡng; trong khi chưa đánh giá tác động thì chưa đủ căn cứ sửa đổi.

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) và đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn Thừa Thiên Huế) nhất trí với quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc giữ quy định giá trần và bỏ quy định giá sàn đối với dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa, để người dân được hưởng giá không quá cao.

Trong khi đó, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam) lại có ý kiến trái ngược, cho rằng vận tải hàng không không phải là dịch vụ thiết yếu, việc bỏ giá trần, giá sàn đối với vé máy bay sẽ tạo sự cạnh tranh lành mạnh giữa các loại hình vận tải khác, bảo đảm các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Đồng thời, tạo điều kiện để các hãng hàng không thực hiện chính sách giá vé linh hoạt, đưa nhiều chương trình giá phù hợp, tăng các mức giá rẻ nhằm kích cầu và khuyến khích người dân tham sử dụng dịch vụ vận tải hàng không.

Tạo điều kiện cho mọi người dân có thể tiếp cận dịch vụ hàng không nội địa

Giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết việc giữ giá trần giúp giảm chi phí xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo điều kiện cho mọi người có thể tiếp cận dịch vụ hàng không nội địa.

Theo Bộ trưởng, việc cạnh tranh của các hãng hàng không nội địa cần quy định một giá trần nhằm bảo đảm quản lý của Nhà nước.

Về giá sàn, Bộ trưởng nêu rõ, qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế, nhiều nước trên thế giới như Trung Quốc hay Ấn Độ đã bỏ giá sàn. Mỹ cũng đã bỏ quy định về giá sàn sau một thời gian áp dụng từ 1938 đến 1978.

Bên cạnh đó, việc bỏ giá sàn nhằm bảo vệ lợi ích của người dân, thúc đẩy phát triển du lịch. Hơn nữa, các hãng hàng không cũng có dải giá rất rộng cho nhiều loại chuyến bay, nhiều hạng vé, không phải giá nào cũng đưa xuống dưới giá sàn mà tùy từng chuyến bay, từng nhóm đối tượng. Do vậy, cơ quan soạn thảo thống nhất bỏ giá sàn với dịch vụ này.