Di tích lịch sử đình Quất Đông

Ở TP Móng Cái, bên cạnh rất nhiều điểm đến hấp dẫn, nổi tiếng như bãi biển Trà Cổ, Cửa khẩu quốc tế Móng Cái, Cụm thông tin cổ động biên giới Sa Vĩ... thì đình Quất Đông (xã Hải Đông) - di tích lịch sử văn hóa cũng là địa điểm hấp dẫn du khách.

Từ xưa, đình làng ngoài việc là nơi tổ chức các sinh hoạt cộng đồng, còn là nơi dân làng gửi gắm niềm tin thiêng liêng và tôn thờ các vị thần, thành hoàng làng, cầu mong thành hoàng làng chở che, phù hộ cho mọi người có sức khỏe, tránh được tai ương, làm ăn thuận buồm xuôi gió. Đình Quất Đông cũng vậy, như một chứng nhân lịch sử, có vị trí rất quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân xã Hải Đông. 

Đình Quất Đông gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của cộng đồng dân cư xã Hải Đông ngày nay. Nơi đây thờ các vị thần Cao Sơn Đại Vương, Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng, Lý Thường Kiệt, Thủy Tiên Long Vương, Thiền sư Không Lộ, Giác Hải.

Thông qua việc thờ cúng, thực hiện các hoạt động tín ngưỡng, người dân trong xã đã thể hiện sự tôn kính dành cho các vị tiền nhân, anh hùng dân tộc được phong thánh. Từ đó, giáo dục cho thế hệ sau về truyền thống uống nước nhớ nguồn, niềm tự hào dân tộc, ý chí chiến thắng thiên nhiên, chiến thắng kẻ thù để bảo vệ bình yên cho quê hương, đất nước.

Được xây dựng từ rất lâu đời, qua nhiều bể dâu và biến cố, đình Quất Đông đã dần xuống cấp. Đình Quất Đông trước đây gồm 3 gian, tường được trình bằng đất sét, mái lợp ngói âm dương, tồn tại đến những năm 60 của thế kỷ XX thì dần mai một.

Đình Quất Đông hiện nay được dựng lại vào năm 2002 từ việc tu bổ, tôn tạo trên nền đình cũ. Đình nằm trên một gò đất cao giữa cánh đồng ở phía nam xã Hải Đông với khuôn viên rộng 730m², gồm các hạng mục: Nghi môn, tường bao, sân vườn, đình, nhà sắp lễ và nhà khách. Năm 2018, đình được tôn tạo thêm 3 gian hậu cung nối thông với 3 gian bái đường.

Với giá trị văn hóa và ý nghĩa lịch sử đó, ngày 18/1/2023, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 165/QĐ-UBND xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh đối với di tích lịch sử đình Quất Đông. Sự kiện này là mốc son hết sức ý nghĩa trong hành trình bảo tồn, phát huy giá trị của di tích; là sự ghi nhận, tôn vinh những giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa của đình Quất Đông. 

Được biết, thời gian tới chính quyền địa phương sẽ tiến hành tôn tạo, nâng cấp khuôn viên đình và khôi phục lễ hội đình Quất Đông (gồm: Lễ rước thần, hát nhà tơ - một hình thức hát dân gian tồn tại từ lâu đời, tiêu biểu cho loại hình di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn TP Móng Cái) và các trò chơi dân gian (bóng đá nam, bóng đá nữ, kéo co, bóng bàn, cầu lông, cờ tướng...) nhằm tạo thành nét văn hóa truyền thống của địa phương, thu hút đông đảo người dân, du khách tới cầu an, cầu lộc, cầu tài và chơi hội, cũng như thêm hiểu, thêm yêu mảnh đất, con người nơi đây.