Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long: Dịch Covid-19 lần thứ tư kéo dài, phức tạp, gây tác động trên diện rộng

Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long lưu ý các địa phương, đợt dịch lần thứ tư này sẽ kéo dài hơn, gây tác động trên diện rất rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống, sự phát triển kinh tế - xã hội nên các địa phương cần phải có những biện pháp phòng, chống dịch mạnh mẽ hơn nữa.

Sáng 16/7, Bộ Y tế, Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19, tổ chức Hội nghị giao ban trực tuyến với các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tại 128 điểm cầu do Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long chủ trì.

Tình hình dịch sẽ kéo dài, tác động trên diện rộng

GS, TS Nguyễn Thanh Long cho biết, trong thời gian qua, dưới chỉ đạo quyết liệt của Bộ Chính trị, Ban Bí Thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19, Bộ Y tế, các bộ, ngành, Việt Nam đã triển khai các biện pháp quyết liệt phòng, chống dịch. Tuy nhiên, thời gian gần đây tại các địa phương, đặc biệt là TP Hồ Chí Minh, các tỉnh miền đông, miền tây đang đối mặt với một đợt dịch bùng phát hết sức phức tạp.

"Có thể có nhiều những trường hợp mắc gia tăng trong những ngày tới, từ đó có nhiều trường hợp có khả năng tử vong. Trước đây khảng 1-1,5 tháng là chúng ta kết thúc được đợt dịch nhưng đợt dịch lần này tiên liệu kéo dài hơn, gây tác động trên diện rất rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống, sự phát triển kinh tế - xã hội, Bộ trưởng nói.

Để đối phó với diễn biễn phức tạp của dịch, Bộ Y tế chỉ đạo quyết liệt, thành lập một Bộ phận thường trực chính tại TP Hồ Chí Minh và 7 bộ phận thường trực tại một số tỉnh, thành phố để cùng với địa phương chỉ đạo sát sao với công tác phòng, chống dịch, liên tục rà soát hướng dẫn về mặt chuyên môn, những vấn đề về kỹ thuật, chỉ đạo các địa phương các phương án có thể đối phó dịch bệnh lan rộng.

Bộ trưởng nhấn mạnh, hiện nay biến chủng Delta lây lan rất nhanh, tốc độ tấn công tăng gấp 2-3 lần so với chủng cũ. Do tốc độ bám dính của biến chủng Delta đối với tế bào vật chủ, khả năng nhân lên nhanh với số lượng lớn trong tế bào dẫn đến việc phá huỷ tế bào, phát tán mầm bệnh ra môi trường xung quanh trong thời gian ngắn. Chu kỳ lây nhiễm hiện nay chỉ còn 2 ngày, không còn 5 ngày như trước đây. Vì vậy, những biện pháp đang triển khai của một số địa phương là quyết liệt, cố gắng nhưng thực tế chưa được như mong muốn, cần phải mạnh mẽ hơn nữa.

Một số địa phương chưa quyết liệt chống dịch

Hiện nay, một số tỉnh, thành phố đã triển khai giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Chính phủ. Đối với các địa phương này, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho rằng, về cơ bản, một số địa phương đã triển khai Chỉ thị 16 nhưng việc thực hiện chưa đầy đủ, chưa nghiêm túc, chưa quyết liệt, còn chần chừ.

"Có địa phương thực hiện Chỉ thị 16 nhưng đi lại vẫn nhộn nhịp, một số cửa hàng không thiết yếu vẫn mở cửa. Đối với khu công nghiệp, một số nơi chưa thực hiện nghiêm túc hướng dẫn chỉ đạo của Bộ Y tế, chưa kiểm tra giám sát chặt chẽ, chưa thực hiện xét nghiệm tầm soát trên diện rộng", Bộ trưởng nói.

Đặc biệt, tâm thế chuẩn bị cho tình huống dịch kéo dài phức tạp tại một số nơi vẫn còn lần chần. Mặc dù Bộ Chính trị, Ban Bí thư đưa ra quan điểm "4 tại chỗ" nhưng có nơi vẫn trông chờ, ỉ lại, ngại mua sắm, ngại thực hiện biện pháp trong bối cảnh cấp bách để có vật tư, trang thiết bị… Đó là điều rất nguy hiểm. Hội nghị này sẽ đánh giá rà soát lại tất cả kịch bản đưa ra thời gian qua, để các địa phương chuẩn bị cho tình hình dịch phức tạp hơn.

Trong thời gian trước mắt, Bộ Y tế thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ sẽ cấp thêm máy móc, sinh phẩm để các địa phương bảo đảm năng lực chống dịch, nhưng tư lệnh ngành y tế đề nghị các địa phương không bị động, trông chờ vào nguồn hỗ trợ từ Trung ương, phải phát huy tinh thần "4 tại chỗ".

Bộ Y tế kiến nghị gộp mẫu trong test nhanh

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết, để đối phó với tình hình của dịch, Bộ Y tế đã có một số hướng dẫn chuyên môn thay đổi cơ bản về cách ly, xét nghiệm và điều trị.

Về thời gian cách ly, hướng dẫn mới đã giảm thời gian cách ly với một số đối tượng, chấp nhận rủi ro ở mức độ thấp bảo đảm không căng thẳng với cơ sở cách ly. Bộ Y tế đã trao đổi với cơ quan chuyên môn để đưa ra quyết định này.

Theo Bộ trưởng, trước đây, Việt Nam chủ yếu dùng xét nghiệm RT-PCR là chính nhưng giờ Việt Nam thay đổi sử dụng test nhanh là chính, để giảm thời gian, tối ưu hóa việc xét nghiệm, trả kết quả thật nhanh để đưa F0 ra khỏi cộng đồng càng nhanh càng tốt. Bởi thực tế hiện nay, virus phát tán mạnh nên có 1 trường hợp nhiễm là mọi người chung quanh bị nhiễm.

Để bảo đảm sử dụng tiết kiệm test nhanh, ngày hôm nay Bộ Y tế kiến nghị có thể gộp mẫu trong test nhanh. Trước đây mỗi mẫu test nhanh sử dụng 1 người nhưng tại địa bàn TP Hồ Chí Minh và vùng có dịch diễn biến phức tạp, Bộ Y tế tính toán có thể sử dụng test nhanh gộp mẫu với 3 mẫu trong một mẫu test để vừa tiết kiệm, vừa bảo đảm tốc độ truy vết mà độ nhạy tương đương với làm mẫu đơn. Việc làm gộp 3-5 mẫu tùy vào điều kiện của từng địa phương, tùy vào người lấy mẫu và kết quả lấy mẫu.

Việc test nhanh thực hiện để quét vùng lõi, vùng phong tỏa, vùng nguy cơ rất cao từ 3-5 ngày/lần, nơi nào nghi ngờ làm xét nghiệm RT-PCR để khẳng định với mục tiêu trả kết quả càng nhanh càng tốt, giảm tốc độ lây nhiễm với cộng đồng. Hiện nay, TP Hồ Chí Minh và một số địa phương khác thực hiện rất tốt. Các kết quả khẳng định lại vẫn bằng RT-PCR.

Đối với phương pháp xét nghiệm RT-PCR, Việt Nam cũng triển khai gộp mẫu RT-PCR từ sớm. Tùy điều kiện, tùy tỷ lệ lây nhiễm, tùy yếu tố nguy cơ mà mỗi địa bàn có quyết định gộp mẫu. Tuy nhiên, Bộ trưởng khuyến cáo: "Với vùng nguy cơ cao không nên làm gộp mẫu nhiều, chỉ nên làm gộp mẫu 5 để giảm thời gian lấy mẫu xét nghiệm lại. Chúng tôi yêu cầu các địa phương phải chuẩn bị năng lực phòng xét nghiệm, kiểm tra phòng xét nghiệm".

Giảm bệnh nhân nhập viện, tập trung điều trị ca nặng

Vấn đề điều trị, Việt Nam cũng đã có những thay đổi cơ bản, chia bệnh nhân thành từng tầng khác nhau để điều trị. Ở tầng 1 là cơ sở thu dung, điều trị bệnh nhân Covid-19 ban đầu, chủ yếu điều trị bệnh nhân không có triệu chứng, chỉ cần đội ngũ điều trị và trang thiết bị đơn giản.

Tầng thứ hai là lớp bệnh nhân có triệu chứng, cần phải đưa vào cơ sở y tế. Tầng thứ ba phải chuẩn bị các phòng cấp cứu tại các bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh hoặc các bệnh viện dã chiến. Bộ Y tế kiến nghị cần phải thành lập đơn vị hồi sức cấp cứu - ICU ở cơ sở này để bảo đảm đủ năng lực điều trị, nhân lực tránh đổ dồn vào một chỗ, tránh lây nhiễm chéo.

Với những phương thức mới như đối với trường hợp xét nghiệm dương tính thì 24 giờ sau làm lại xét nghiệm, nếu chỉ số, nồng độ virus xuống thấp, không có khả năng lây nhiễm cho người khác, thì không phải đưa vào bệnh viện. Chỉ số trên 30, âm tính 2 lần thì có thể cho ra viện, không cần phải để trong khu cách ly, sẽ giảm số bệnh nhân tại cơ sở y tế.

Bộ Y tế cũng đã tổng kết hơn 400 trường hợp tái dương sau khi ra viện và không ghi nhận trường hợp nào lây lan ra cộng đồng. Vì vậy, khi các địa phương phát hiện trường hợp tái dương tính trong cộng đồng, không phải thực hiện các biện pháp cách ly, xử lý ổ dịch. Các trường hợp này cần tiếp tục theo dõi y tế, nếu xuất hiện triệu chứng thì liên hệ ngay với cơ sở y tế để được chăm sóc, theo dõi.

"Như vậy, với những thay đổi trong điều trị, chúng ta đã giảm số người nhập viện, giảm thời gian nằm viện để tập trung điều trị các bệnh nhân nặng, bệnh nhân có nguy cơ tiến triển nặng", Bộ trưởng cho hay.

Về vaccine, Việt Nam đã đàm phán được với các nước bảo đảm có được 170 triệu liều vaccine. Tuy nhiên, trong bối cảnh khan hiếm vaccine toàn cầu, thì từ nay đến tháng 8-9 thì còn thiếu, vì vậy Việt Nam ưu tiên vaccine cho các vùng có nguy cơ, đặc biệt vùng có dịch, những nơi đầu tầu về phát triển kinh tế - xã hội.

Bộ trưởng đề nghị các địa phương xây dựng kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine và tổ chức tiêm theo đối tượng theo Nghị quyết 21, lựa chọn đối tượng tùy vào quyết định của Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố để quyết định.