Đồng hành cùng Chính phủ Việt Nam thúc đẩy tăng trưởng xanh

Sáng 19/3, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Phiên cấp cao Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên với chủ đề “Cộng đồng doanh nghiệp đồng hành cùng Chính phủ Việt Nam trong thúc đẩy tăng trưởng xanh”.

Diễn đàn do Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam, Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) thuộc Nhóm WB và Liên minh Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) phối hợp tổ chức.

Tham dự sự kiện có đông đảo đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương; các cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế, hiệp hội doanh nghiệp trong nước và nước ngoài.

VBF là một cơ chế đối thoại liên tục và chặt chẽ giữa Chính phủ Việt Nam với cộng đồng các doanh nghiệp trong nước và quốc tế nhằm cải thiện các điều kiện kinh doanh cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của khối doanh nghiệp tư nhân, thuận lợi hóa môi trường đầu tư, đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế bền vững của Việt Nam.

Tại diễn đàn, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, với Việt Nam, tăng trưởng xanh không chỉ là lựa chọn tất yếu mà còn là cơ hội để trở thành quốc gia tiên phong trong khu vực, bắt kịp xu thế phát triển của thế giới.

Nhận thức được tầm quan trọng của tăng trưởng xanh, Việt Nam đã sớm tiếp cận với mô hình phát triển xanh và bền vững.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành: Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030; Đề án phát triển kinh tế tuần hoàn.

Các nhiệm vụ xuyên suốt là phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi mô hình kinh tế theo hướng kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức để tham gia sâu hơn vào cấu trúc đầu tư, trật tự thương mại và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đây được coi là chìa khóa đảm bảo cho việc thực hiện thành công các mục tiêu trong Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030; đồng thời, tạo cơ hội để Việt Nam tiếp tục đà đổi mới, đẩy mạnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo chiều sâu, đề cao chất lượng, hiệu quả và tính bền vững.

Trong quá trình đó, cộng đồng doanh nghiệp được xác định là nhân tố trọng tâm, đóng vai trò quan trọng. Những năm gần đây, nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp về vai trò của mình trong chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia đã được nâng lên rõ rệt, từng bước thay đổi hành vi và có nhiều hành động thiết thực đóng góp vào thực hiện tăng trưởng xanh.

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã và đang lấy kinh doanh “xanh” là chiến lược và lợi thế cạnh tranh; từ sử dụng năng lượng sạch, nguyên vật liệu thân thiện môi trường, ủng hộ các hoạt động trách nhiệm xã hội, đến đầu tư nghiêm túc vào những dây chuyền sản xuất hiện đại, công nghệ cao, thân thiện môi trường, sử dụng ít tài nguyên, năng lượng, giảm thiểu chất thải và khí thải…

Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, nhiều thách thức khó khăn nhưng cũng mở ra không ít cơ hội.

Với tầm nhìn xa, hoài bão lớn, quyết tâm cao, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Để đạt được điều đó, chúng ta cần đồng tâm, hiệp lực, kiên định triển khai hiệu quả Chiến lược Quốc gia về tăng trưởng xanh nhằm thực hiện các cam kết quốc tế mạnh mẽ, tiếp tục khẳng định vai trò là thành viên tích cực và có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế.

Trong bối cảnh đó, VBF với chủ đề “Cộng đồng doanh nghiệp đồng hành cùng Chính phủ Việt Nam trong thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh” hết sức có ý nghĩa.

Diễn đàn sẽ là cơ hội để cộng đồng doanh nghiệp tham mưu cho Chính phủ các giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xanh, bền vững; có cam kết, lộ trình cụ thể, nâng cao trách nhiệm cộng đồng của doanh nghiệp bên cạnh việc thực hiện đầu tư kinh doanh có hiệu quả; có trách nhiệm đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của Việt Nam.

Đặc biệt hơn, sự kiện lần này tổ chức đúng vào dịp kỷ niệm 25 năm thành lập và phát triển của Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam.

Trong suốt hành trình đó, Diễn đàn đã luôn bám sát mục tiêu và nhiệm vụ là cầu nối giữa cộng đồng doanh nghiệp với các cơ quan Chính phủ Việt Nam.

Thông qua Diễn đàn, cộng đồng doanh nghiệp đã phản biện, đưa ra nhiều khuyến nghị có giá trị để hoàn thiện môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam cũng như đồng hành cùng Chính phủ thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội bền vững.

Tại Diễn đàn, Giám đốc Quốc gia IFC Thomas Jacobs nhấn mạnh, Diễn đàn này diễn ra trong thời khắc đặc biệt, khi Việt Nam cùng thế giới chuyển đổi nền kinh tế xanh hơn, thân thiện môi trường hơn.

Để đạt được quốc gia có thu nhập cao năm 2045, đạt được mục tiêu trung hòa phát thải carbon vào năm 2050, Việt Nam cần đẩy mạnh khử carbon trong nền kinh tế thông qua việc chuyển đổi năng lượng và bảo vệ môi trường.

Điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ hơn nữa giữa khu vực công với khu vực tư nhân và nguồn tài chính cần có là rất rõ ràng.

Báo cáo quốc gia về khí hậu và phát triển cho Việt Nam của WB dự báo, để đạt được lộ trình phát thải ròng bền vững, Việt Nam cần đầu tư khoảng 6,8% GDP hằng năm, tức vào khoảng 368 tỷ USD cho tới năm 2040, trong đó, khoảng một nửa nguồn vốn này tới từ khu vực tư nhân.

Để huy động được nguồn vốn lớn này, chúng ta cần vượt qua một số rào cản cơ bản như môi trường thể chế pháp luật để hoàn chỉnh việc khu vực tư nhân đầu tư vào những ngành chính gây phát thải chính như năng lượng, nông nghiệp, giao thông, năng lượng, sản xuất nhanh hơn, rẻ hơn…; có thị trường vốn để có được các cơ hội huy động trái phiếu bền vững, xanh da trời, xanh carbon, giúp Việt Nam có nguồn tài chính cần thiết trong quá trình ứng phó biến đổi khí hậu.

Theo ông Thomas Jacobs, có được nền kinh tế xanh hơn sẽ giúp Việt Nam phát triển nhanh và bền vững, nâng cao khả năng cạnh tranh; tin tưởng, sự hợp tác giữa khu vực tư nhân và Chính phủ sẽ phát triển mạnh mẽ hơn nữa thời gian tới và Việt Nam sẽ đi đầu trong nền kinh tế xanh trên thế giới.

Tại Diễn đàn, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công nêu rõ, năm 2023 và những năm tới sẽ có những chuyển đổi lớn trên bình diện toàn cầu, nền kinh tế Việt Nam và cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam cần quan tâm tới những xu hướng này:

Thứ nhất, xu hướng thích ứng tốt hơn: sau 2 năm chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh, Việt Nam được đánh giá là một trong 5 quốc gia dễ bị tổn thương nhất bởi biến đổi khí hậu. Chính vì vậy các hoạt động đầu tư kinh doanh cần phải chú trọng tăng cường khả năng thích ứng và chống chịu tốt hơn với những bất trắc và nguy cơ.

Thứ hai, xu hướng phát triển nhân văn hơn, vì con người hơn: trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay chúng ta thấy một xu hướng rất rõ là quan tâm đến con người, quan tâm đến sức khỏe hơn. Một số ngành nghề sẽ trở nên quan trọng hơn nữa như như y tế, chăm sóc sức khỏe. Các sản phẩm công nghệ cũng hướng đến phục vụ tốt hơn cho cuộc sống con người.

Thứ ba, xu hướng phát triển xanh hơn: kinh tế xanh đang trở thành xu hướng phát triển chung trên thế giới, nhiều quốc gia hiện đang theo đuổi mục tiêu vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vừa giải quyết những thách thức về ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu.

Các thị trường quốc tế lớn như Hoa Kỳ, EU ... đều đưa ra những tiêu chuẩn cao về sản phẩm “xanh”. Các tổ chức quốc tế hiện nay ưu tiên vốn tín dụng cho các dự án xanh, thân thiện với môi trường.

Đầu tư FDI thời gian tới của Việt Nam sẽ phải chú trọng chọn lọc các dự án có công nghệ thân thiện môi trường, công nghệ cao.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần tăng cường năng lực, điều chỉnh mô hình sản xuất kinh doanh để tiếp cận các thị trường và nguồn vốn tín dụng xanh. Môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam cần phát triển để không chỉ thuận lợi về thủ tục mà phải thúc đẩy kinh tế xanh, phát triển khu vực tư nhân bền vững.

Để góp phần hiện thực hóa các định hướng phát triển và triển khai hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp mà Chính phủ đã đặt ra hướng tới kinh tế xanh và phát triển bền vững, VCCI và cộng đồng doanh nghiệp có một số kiến nghị:

Tăng cường sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp trong xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật và thực thi pháp luật, quy định về môi trường, tới kinh tế xanh và phát triển bền vững.

Tạo thuận lợi cho việc tiếp cận thông tin chính sách, quy định về môi trường, kinh tế xanh và phát triển bền vững cho doanh nghiệp.

Xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách về tăng trưởng xanh, các chính sách khuyến khích, ưu đãi nhà đầu tư, doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ cao, công nghệ sạch.

Theo dõi, đánh giá thực thi chính sách về kinh tế xanh, phát triển bền vững ở cấp địa phương.

Tăng cường khả năng tiếp cận nguồn vốn cho tăng trưởng xanh cho doanh nghiệp.

Tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường kinh doanh xanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, với trọng tâm là cải cách về thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp.

Trong bối cảnh tương lai có nhiều yếu tố rất bất ổn, Việt Nam cần đưa ra thông điệp mạnh mẽ về đảm bảo ổn định chính sách trong nước, lấy ổn định chính sách trong nước để bù đắp cho những bất ổn trên thế giới. Đây là nền tảng quan trọng cho sự phát triển bứt phá của Việt Nam trong thời gian tới.