Quán triệt, triển khai thi hành các luật, Nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV

Chiều 25/12, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đồng chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc quán triệt, triển khai thi hành các luật, Nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV. Cùng dự có các Phó Thủ tướng Chính phủ, Phó Chủ tịch Quốc hội, các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương. Hội nghị được truyền trực tuyến tới 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Phát biểu ý kiến khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, hội nghị này nhằm rà soát, đánh giá các kết quả làm được tại kỳ họp thứ 8 diễn ra với công việc thì nhiều, yêu cầu thì cao, mong mỏi của nhân dân và đất nước thì nhiều. Chúng ta đã nỗ lực để hoàn thành toàn bộ chương trình của Kỳ họp. Đây là sự nỗ lực rất lớn của Chính phủ và Quốc hội và đặc biệt là sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan của Chính phủ và Quốc hội. Điều này đã mang lại hiệu quả lớn, đáp ứng lòng mong mỏi của cử tri cả nước.

Thủ tướng nêu rõ, hoàn thiện thể chế phát triển là một trong ba đột phá chiến lược, đặc biệt quan trọng. Thể chế là nguồn lực, động lực cho sự phát triển. Tuy nhiên, đến giờ này, chúng ta vẫn xác định thể chế vẫn là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”. Do đó, chúng ta cần tháo gỡ điểm nghẽn này, để thể chế là “đột phá của đột phá”. Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã thông qua số lượng lớn luật, nghị quyết với sự đồng thuận, thống nhất cao của các vị đại biểu Quốc hội; trong đó, nhiều luật, nghị quyết liên quan đến các lĩnh vực quan trọng của đời sống xã hội, như: đầu tư; tài chính, ngân sách, thuế; An sinh, xã hội; Quốc phòng, an ninh,… là những luật khó, nhạy cảm, nhiều vấn đề, cần phải tháo gỡ trong khi yêu cầu phải nhanh.

Các luật, nghị quyết được thông qua đã quán triệt sâu sắc tinh thần đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật theo chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, bảo đảm ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, những điểm nghẽn về thể chế nhằm khơi thông mọi nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội. Những kết quả đó đã thể hiện quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu lực, hiệu quả của Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan, tổ chức liên quan, các cơ quan trong hệ thống chính trị, doanh nghiệp, đồng bào, cử tri trong cả nước; tiếp tục khẳng định sự phối hợp ngày càng hiệu quả, chặt chẽ giữa Quốc hội, Chính phủ.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trân trọng cảm ơn sự phối hợp, hỗ trợ, đồng hành của Quốc hội, của Tập thể lãnh đạo Quốc hội trong suốt quá trình xây dựng và thông qua các luật, nghị quyết trong các kỳ họp vừa qua, nhất là Kỳ họp thứ 8. Ngay sau Kỳ họp, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành liên quan khẩn trương triển khai hiệu quả các luật, nghị quyết, bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và thi hành pháp luật, cụ thể: tuyên truyền, phổ biến pháp luật; ban hành kế hoạch; phân công cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản quy định chi tiết.

Thực tiễn chứng minh vừa qua, các chính sách từng bước vào cuộc sống và phát huy hiệu quả luôn là thách thức lớn. Hội nghị này có ý nghĩa hết sức quan trọng, là dịp để đánh giá lại những kết quả làm được trong Kỳ họp thứ 8, rút kinh nghiệm trong kỳ họp tới. Tập trung quán triệt những điểm mới, nội dung trọng tâm, và nhiệm vụ chủ yếu cần triển khai ngay. Chia sẻ, lắng nghe ý kiến về những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc gặp phải trong quá trình triển khai thực hiện các quy định của pháp luật. Chúng ta vừa làm vừa rút kinh nghiệm, không cầu toàn, không nóng vội. Đồng thời, củng cố niềm tin cho người dân, doanh nghiệp vào pháp luật; giúp cán bộ, công chức nắm vững các quy định, tự tin, chủ động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong thực thi công vụ. Đặc biệt là quán triệt tư tưởng đổi mới tư duy xây dựng pháp luật gắn với tổ chức thi hành pháp luật trong giai đoạn mới với cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ.

Thủ tướng nêu rõ, chương trình, tài liệu Hội nghị đã được gửi đến các đồng chí. Thời gian ít, yêu cầu cao, đề nghị các đồng chí phát huy trách nhiệm, tập trung trí tuệ, trình bày báo cáo, tham luận ngắn gọn, súc tích; phát biểu ý kiến rõ ý, đi thẳng vào các trọng tâm sau:

Đẩy mạnh hơn nữa việc thực hiện yêu cầu “gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực, hiệu quả” ở tất cả các cấp, các ngành theo tinh thần Văn kiện Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Phản ánh cụ thể, khách quan công tác chuẩn bị và kế hoạch triển khai, thẳng thắn chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, từ đề xuất các giải pháp khả thi, thiết thực để đưa các luật, nghị quyết vào cuộc sống, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, hoàn thành các mục tiêu của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, tại Phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có bài phát biểu quan trọng, trong đó nhấn mạnh yêu cầu phải “đổi mới mạnh mẽ công tác lập pháp” nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; đáp ứng mong đợi của cử tri, nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp. Chủ tịch Quốc hội cũng có văn bản gửi các vị đại biểu Quốc hội về việc thực hiện yêu cầu này. Ngay tại Kỳ họp thứ 8, các cơ quan đã triển khai đồng bộ các giải pháp đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, thể hiện trong tất cả các khâu: trình dự án, thẩm tra, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện các dự thảo luật, nghị quyết trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua. Những kết quả, hiệu quả đạt được là rất tích cực.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, thành công của Kỳ họp thứ 8 do nhiều nguyên nhân nhưng trước hết là do có sự lãnh đạo sâu sát, kịp thời của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, trực tiếp là Tổng Bí thư Tô Lâm; sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước và các cơ quan hữu quan; sự ủng hộ chủ trương đổi mới trong xây dựng pháp luật và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước của các vị đại biểu Quốc hội; lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà quản lý, của doanh nghiệp, các tầng lớp nhân dân, qua thực tiễn hoạt động; Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có những đổi mới ngay từ khâu chuẩn bị cho Kỳ họp.

Qua rà soát sơ bộ, hiện có gần 700 nội dung được giao trong 18 luật và 10 nghị quyết được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 8 cần được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, cơ quan ở Trung ương và chính quyền địa phương quy định chi tiết. Đây là thách thức rất lớn khi đặt trong bối cảnh các cơ quan trong hệ thống chính trị hiện đang tập trung thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, khẩn trương chuẩn bị cho kỳ họp bất thường của Quốc hội cuối tháng 2/2025, đồng thời triển khai Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 với số lượng lớn dự án luật, nghị quyết cần chuẩn bị để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9.

Trước những yêu cầu, nhiệm vụ đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ, các cơ quan có liên quan cần quan tâm một số vấn đề như sau:

Đối với việc nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, ban hành mới các luật, nghị quyết để thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy: theo báo cáo sơ bộ của Bộ Tư pháp, dự kiến có khoảng 4.922 văn bản chịu sự tác động của việc sắp xếp tổ chức bộ máy, trong đó có 167 luật, 9 nghị quyết của Quốc hội, 10 pháp lệnh, 2 nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, 829 nghị định, 271 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 1 chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, 3.642 văn bản cấp bộ.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có văn bản gửi Chính phủ và các cơ quan đề nghị khẩn trương tổ chức rà soát, nghiên cứu, đề xuất các nội dung cần sửa đổi, bổ sung và phương án cụ thể (có thể áp dụng hình thức một luật sửa nhiều luật hoặc trình Quốc hội ban hành nghị quyết về các nội dung cần xử lý) để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, bổ sung vào Chương trình; cần chuẩn bị kỹ lưỡng để ngay sau Hội nghị Trung ương, kịp hoàn thiện, trình Quốc hội quyết định tại Kỳ họp bất thường cuối tháng 2/2025, bảo đảm chủ trương của Đảng được triển khai nhanh nhất sau khi được Trung ương thống nhất thông qua.

Đối với việc ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành các luật, nghị quyết thông qua tại Kỳ họp thứ 8: Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Thủ tướng Chính phủ đã khẩn trương có Quyết định ban hành danh mục và phân công cơ quan soạn thảo văn bản quy định chi tiết đối với toàn bộ các luật, nghị quyết được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 8. Do số lượng nội dung, văn bản quy định chi tiết cần được ban hành khá nhiều, riêng đối với 18 luật, Chính phủ, các Bộ cần ban hành 127 văn bản, một số luật, nghị quyết có hiệu lực thi hành ngay từ đầu năm 2025, đề nghị từng Bộ, cơ quan được giao chủ trì soạn thảo cần bám sát yêu cầu tại Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, tập trung chỉ đạo để xây dựng, ban hành văn bản đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng.

Chủ tịch Quốc hội đã nêu nhiều lần về việc tăng cường trách nhiệm của các đồng chí Bộ trưởng, Thứ trưởng trong trực tiếp chỉ đạo, thực hiện trong quá trình xây dựng pháp luật; chất lượng ban đầu khi cơ quan chủ trì trình các dự án luật là hết sức quan trọng, quyết định rất lớn đến chất lượng thực hiện các quy trình sau này cũng như tuổi thọ của luật.

Trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, không tránh khỏi có sự xáo trộn nhất định trong tổ chức, hoạt động của một số Bộ, cơ quan; Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan được giao chủ trì soạn thảo, ban hành văn bản không để gián đoạn công tác xây dựng, ban hành văn bản; sau sắp xếp, cơ quan mới tiếp nhận nhiệm vụ cần kế thừa kết quả, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ trình ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền để đảm bảo văn bản quy định chi tiết có hiệu lực thi hành đúng thời hạn.

Thực hiện Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 và Kế hoạch số 734/KH-UBTVQH15, đến hết ngày 20/12/2024, đã có 140/156 (89,74%) nhiệm vụ lập pháp hoàn thành việc nghiên cứu, rà soát và nghiên cứu, xây dựng mới. Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội thường xuyên theo dõi, chủ động phối hợp, đôn đốc, giám sát việc xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết; phối hợp với các Bộ kịp thời kiến nghị, đề xuất giải pháp khắc phục khó khăn, vướng mắc phát sinh, coi đây là công tác trọng tâm của các tháng đầu năm 2025.

Về việc triển khai Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 gắn với công tác chuẩn bị Kỳ họp thứ 9: đây là kỳ họp cũng có khối lượng công tác lập pháp rất lớn. Dự kiến, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua 11 luật, 2 nghị quyết và cho ý kiến lần đầu đối với 15 dự án luật, chưa kể còn một số dự án Chính phủ đang xem xét để tiếp tục đề nghị bổ sung vào Chương trình. Sau kỳ họp bất thường cuối tháng 2/2025 chỉ còn hơn 2 tháng là bước vào Kỳ họp thứ 9, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội ngay từ tháng 12 này để tổ chức nghiên cứu, tiếp thu ý kiến, chỉnh lý các dự thảo luật đã được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8, đồng thời tập trung chuẩn bị, hoàn thiện các dự án được giao chủ trì soạn thảo để Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại các phiên họp tháng 2 và tháng 3/2025, tránh để dồn vào các phiên họp sát thời gian khai mạc Kỳ họp thứ 9. Bảo đảm đúng thời gian theo quy định về việc gửi tài liệu là 20 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp tới đại biểu Quốc hội; chậm nhất trước 7 ngày khai mạc phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trong quá trình nghiên cứu, soạn thảo, đề nghị các cơ quan tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc các yêu cầu về đổi mới tư duy lập pháp, xây dựng luật ngắn gọn, đúng thẩm quyền của Quốc hội, không luật hóa quy định của nghị định, thông tư, bảo đảm luật có tính ổn định, có giá trị lâu dài. Những vấn đề thực tiễn biến động thường xuyên thì giao cho Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương quy định để linh hoạt trong điều hành, phù hợp thực tiễn.

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; triệt để cải cách thủ tục hành chính, kịp thời tháo gỡ vướng mắc, giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể. Chú trọng bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, sự nhất quán về chính sách, coi trọng chất lượng, không chạy theo số lượng;

Thực hiện nghiêm Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; kịp thời sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật để đáp ứng yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật. Tiếp tục thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp theo Nghị quyết số 27 của Trung ương về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.

Trên tinh thần phối hợp chặt chẽ, thực chất, hiệu quả giữa Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, các Đoàn đại biểu Quốc hội ở các địa phương tăng cường công tác phối hợp trong việc khẩn trương ban hành văn bản theo thẩm quyền để cụ thể hóa các luật, nghị quyết của Quốc hội, các văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phù hợp tình hình địa phương; gắn kết chặt chẽ công tác xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật và giám sát việc thực hiện để các luật, nghị quyết nhanh chóng đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả kiến tạo phát triển, góp phần tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của từng địa phương và cả nước.

Phấn đấu hoàn thành cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết của Đảng bộ các địa phương; chuẩn bị tốt nhất cho việc tổ chức Đại hội đại biểu các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng; chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội khóa 16 và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.