Dự án “treo” hơn 10 năm - Người dân mỏi mòn chờ đợi

Dự án đường sắt “treo” hơn 10 năm - Người dân còn phải chờ đợi đến bao giờ? Đây là câu hỏi của hàng ngàn hộ dân sinh sống dọc theo Dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân, đoạn qua địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Đây là dự án do Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) làm chủ đầu tư và được triển khai xây dựng từ năm 2005, tuy nhiên đến cuối năm 2011 phải tạm dừng do không bố trí được kinh phí. Dự án dừng thi công đã nhiều năm và chưa thực hiện việc giải phóng mặt bằng đã gây khó khăn không nhỏ cho cuộc sống của người dân.

Đơn cử như hộ gia đình ông Vũ Văn Miện (tổ 8, khu Vĩnh Trung, phường Mạo Khê, TX Đông Triều) có ngôi nhà được xây dựng từ năm 1994 với diện tích chỉ vỏn vẹn khoảng 30m2. Qua thời gian sử dụng, ngôi nhà đã bị xuống cấp nghiêm trọng.

Trước những bất cập, gia đình ông Miện có nguyện vọng được phá bỏ ngôi nhà cũ, để xây mới rộng rãi, khang trang hơn. Tuy nhiên do nằm trong quy hoạch của Dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân nên gia đình ông Miện không được cấp chính quyền cho phép xây dựng. Đây cũng là tình trạng chung của nhiều hộ dân nơi đây.

Ông Miện chia sẻ: Hiện, gia đình tôi có 6 nhân khẩu vẫn phải sống trong ngôi nhà xập xệ, chật hẹp. Nguy hiểm hơn là vào mùa mưa bão, ngôi nhà với kết cấu chắp vá, có thể đổ sập nguy hiểm đến tính mạng gia đình tôi. Chúng tôi mong muốn, nhà nước sớm triển khai dự án đền bù cho dân hoặc là thu hồi dự án nếu không triển khai được.

Ông Mạc Văn Xuyến, Bí thư Chi bộ, Trưởng khu Vĩnh Trung, phường Mạo Khê, TX Đông Triều, cho biết: Ngoài việc không được xây mới nhà, các hộ gia đình nằm trong dự án cũng không thể chuyển nhượng, giao dịch đất đai cũng như thế chấp sổ đỏ để vay vốn ngân hàng đầu tư phát triển kinh tế gia đình. Cùng với đó, các công trình hạ tầng dân sinh như đường, vỉa hè, cây xanh… tại khu phố không được quan tâm đầu tư nhiều năm qua do nằm trong dự án.

Dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân có tổng chiều dài 131km, trong đó, có 43km xây dựng mới và 88km cải tạo, nâng cấp. Dự án đi qua 4 địa phương của tỉnh Quảng Ninh là Hạ Long, Quảng Yên, Uông Bí và Đông Triều.

Theo kế hoạch, dự án hoàn thành năm 2011 nhưng trên thực tế, từ năm 2010 đến nay đã dừng thi công và đang tạm dừng triển khai theo chủ trương cắt giảm đầu tư công tại Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 24/2/2011 của Chính phủ về những giải pháp chủ yếu tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội.

Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 3.616 hộ dân bị ảnh hưởng do dự án đi qua. Dự án ngưng trệ gây lãng phí tài nguyên đất đai, ảnh hưởng đến phát triển KT-XH chung của tỉnh và phát sinh nhiều vướng mắc, bất cập cho đời sống người dân trong vùng quy hoạch dự án. Nhiều năm qua, người dân không được xây dựng, sửa chữa, chuyển nhượng nhà ở, đất đai nhưng cũng không được đền bù và di dời, từ đó dẫn đến kiến nghị kéo dài.

Ông Nguyễn Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND TX Đông Triều, cho biết: Thị xã đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn đi kiểm tra, rà soát và nếu hộ gia đình nào có nhà cửa quá xuống cấp, nguy hiểm thì cũng có hướng tháo gỡ là báo cáo UBND tỉnh cho phép sửa chữa. Nếu như sau này dự án tiếp tục được triển khai thì sẽ báo cáo các cơ quan chức năng và chủ đầu tư dự án để lập bổ sung phương án GPMB tại thời điểm tiếp tục triển khai dự án. Còn đối với các công trình xây mới ở trong dự án thì vẫn không được phép.

Trước những bất cập của dự án, mới đây nhất Bộ GTVT ban hành văn bản số 545/BGTVT-KHĐT ngày 20/1/2021 trả lời kiến nghị cử tri tỉnh Quảng Ninh. Trong đó, nhấn mạnh: Hiện nay, Bộ GTVT đang triển khai lập quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân được đề xuất tiếp tục triển khai trong giai đoạn đến năm 2030 nhằm phát triển hài hòa các phương thức vận tải, đảm bảo tính kết nối giữa các phương thức và tối ưu hóa chi phí vận tải, phục vụ phát triển KT-XH của vùng và các địa phương dọc tuyến.

Mặt khác, do dự án xây dựng tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân được phê duyệt đầu tư đã lâu, đến nay đã có những thay đổi nhất định về định hướng phát triển KT-XH của địa phương, khu vực triển khai dự án nên căn cứ Luật Đầu tư công 2019 và thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã giao Ban Quản lý dự án đường sắt rà soát, nghiên cứu lập điều chỉnh báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án để đánh giá cụ thể về hiệu quả, tính khả thi, thời điểm và phương án tiếp tục triển khai dự án. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, Bộ GTVT sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ kế hoạch triển khai tiếp theo của dự án.

Dự án đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân được kỳ vọng sẽ mang lại phương thức vận chuyển hành khách cũng như hàng hóa thuận tiện cho nhân dân. Nhưng đến thời điểm hiện tại, cái duy nhất mà những người dân ở đây nhận được vẫn chỉ là sự chờ đợi suốt từ năm này qua năm khác.