Dược sĩ chỉ cách sử dụng thuốc hạ sốt an toàn trong mùa dịch

Tích trữ thuốc hạ sốt hay tự chữa COVID-19 tại nhà bằng cách sử dụng liều tối đa thuốc hạ sốt rất dễ dẫn đến nguy cơ quá liều, gây ngộ độc, thậm chí tử vong.

Phần lớn các cơn sốt là do nhiễm vi sinh vật, bao gồm nhiễm vi khuẩn, virus, nấm và nấm men, nhưng chúng cũng có thể là kết quả của phản ứng với một số tác nhân dược lý (còn được gọi là sốt do thuốc).

Mặc dù sốt thường có thể được kiểm soát bằng cách điều trị thích hợp, nhưng nó cũng có thể là dấu hiệu của một bệnh cơ bản nghiêm trọng cần phải được đánh giá và điều trị ngay lập tức.

Bao nhiêu độ thì được coi là sốt?

Nhiệt độ cơ thể con người là thước đo mức độ nhiệt hiện có trong cơ thể. Nó thể hiện sự cân bằng giữa sự sản sinh nhiệt trong các mô và sự mất nhiệt ra môi trường xung quanh. Mặc dù nhiệt độ cơ thể khác nhau giữa các cá thể và tùy thuộc vào môi trường, chúng sẽ duy trì trong một phạm vi cụ thể được gọi là nhiệt độ cơ thể bình thường. Phạm vi này thường từ 36,1 độ C đến 37,2 độ C, với nhiệt độ trung bình là 37 độ C.

Khi bị sốt, bệnh nhân nên sử dụng một nhiệt kế để đo nhiệt độ chính xác và tuân thủ các quy trình do nhà sản xuất khuyến nghị. Nhiệt độ có thể được đo ở miệng, vùng hạ vị, trực tràng, thái dương hoặc dưới cánh tay.

Khi nào cần dùng thuốc hạ sốt?

Nếu sốt nhẹ, dưới 38 độ C, thường ít gây hại, nếu không thấy quá mệt mỏi, khó chịu nhiều thì không nên dùng thuốc hạ sốt. Vì dùng thuốc hạ sốt sẽ làm thay đổi diễn biến tự nhiên của bệnh, ảnh hưởng đến quá trình theo dõi kết quả của thuốc điều trị đặc hiệu. Trong trường hợp này chỉ cần điều trị loại trừ nguyên nhân gây sốt. Khi sốt cao trên 39 độ C thì cần phải hạ sốt.

Đối với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên, nhiệt độ quá 38 độ C cần được điều trị y tế càng sớm càng tốt. Trẻ từ 3 – 6 tháng tuổi đưa trẻ đi khám ngay khi thân nhiệt trên 38 độ C.

Ngoài ra, trẻ sơ sinh dưới ba tháng tuổi cần nhập viện ngay lập tức nếu nhiệt độ của bé chạm mức 38 độ C.

Giảm khó chịu và giảm nhiệt độ cơ thể xuống mức bình thường là cả hai mục tiêu trong điều trị sốt, nhưng điều quan trọng là phải xác định và điều trị nguyên nhân cơ bản của sốt.

Điều trị sốt bao gồm việc sử dụng các loại thuốc hạ sốt OTC (không kê đơn) khác nhau cũng như một loạt các biện pháp không dùng thuốc.

Các biện pháp không dùng thuốc để hạ nhiệt bao gồm: Chườm khăn ấm lên các cùng trán, nách, bẹn, cởi bớt quần áo cho thoáng và uống nước muối đẳng trương để làm mát người.

Các loại thuốc hạ sốt phổ biến

Thuốc hạ sốt OTC rất phổ biến, bao gồm acetaminophen hay còn gọi là paracetamol và thuốc chống viêm không steroid (aspirin, ibuprofen và naproxen).

Paracetamol và ibuprofen là hai loại thuốc hạ sốt được sử dụng rộng rãi nhất. Tuy nhiên, ibuprofen chỉ được chấp thuận để hạ sốt cho bệnh nhân từ 6 tháng tuổi trở lên. Aspirin cũng là một phương pháp điều trị hiệu quả cho người lớn, nhưng không nên dùng cho trẻ em và thanh thiếu niên dưới 19 tuổi, vì nó có liên quan đến một tình trạng có khả năng gây tử vong được gọi là hội chứng Reye.

Các sản phẩm này có sẵn dưới dạng các sản phẩm đơn lẻ hoặc kết hợp trong các phiên bản mở rộng và có nhiều dạng khác nhau, bao gồm viên nén, viên nang, viên nang gel, gel lỏng, bao tan trong ruột, chất lỏng, hỗn dịch và viên nén nhai cho bệnh nhân người lớn và trẻ em.

Tại sao khoảng cách giữa các lần dùng thuốc lại là 4-6 giờ?

Nguyên nhân làm cho thuốc không đạt hiệu quả và gây độc là do không giữ đúng khoảng cách giữa các lần và các đợt dùng thuốc. Mỗi loại thuốc hạ sốt có thời gian tác dụng khác nhau. Do vậy, tùy vào loại bạn đang dùng, thời gian nên uống thuốc hạ sốt cách nhau bao lâu có thể thay đổi.

Thông thường, khoảng cách giữa mỗi lần dùng thuốc là từ 4 đến 6 giờ. Không nên sử dụng liên tiếp các liều trong vòng 4 tiếng vì dễ dẫn đến tình trạng ngộ độc gây nguy hiểm, thậm chí tử vong.

Đối với thuốc hạ sốt paracetamol liều lượng được quy định như sau:

Người lớn: Liều thông thường là 325 mg đến 650 mg. Uống 4 đến 6 giờ một lần, tối đa 4 lần trong khoảng thời gian 24 giờ. Liều tối đa có thể thay đổi từ 3.000 mg đến 4.000 mg, nhưng không được phép dùng quá 4.000 mg trong khoảng thời gian 24 giờ. Làm theo tất cả các hướng dẫn trên nhãn.

Trẻ em: Các loại thuốc hạ sốt không kê đơn sẽ có nhãn "Thông tin về thuốc". Trên nhãn, bạn sẽ tìm thấy hướng dẫn về tuổi hoặc cân nặng của con bạn, liều lượng cho phép và tần suất sử dụng. Nếu bạn cho em bé uống thuốc, hãy làm theo lời khuyên của bác sĩ hoặc dược sĩ về lượng thuốc cho trẻ. Không sử dụng thuốc nếu con bạn bị dị ứng với thuốc.

Tham khảo ý kiến chuyên gia y tế là giải pháp an toàn nhất khi sử dụng thuốc hạ sốt trong đại dịch

Thuốc hạ sốt, giảm đau được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới, nhưng cũng là một trong những hợp chất nguy hiểm nhất trong sử dụng y tế nếu sử dụng sai. Bởi tổn thương gan có thể xảy ra ngay cả ở liều lượng cho phép ở những người dùng khỏe mạnh.

Trong giai đoạn khủng hoảng đại dịch COVID-19, theo cảnh báo từ các trung tâm chống độc, thời gian qua, nhiều người có tâm lý tích trữ thuốc và tự tìm cách chữa COVID-19 tại nhà theo các hướng dẫn trên mạng xã hội không rõ nguồn gốc. Trong đó có hướng dẫn sử dụng liều tối đa thuốc paracetamol, rất dễ dẫn đến nguy cơ quá liều, gây ngộ độc, thậm chí tử vong.

Các triệu chứng khi quá liều paracetamol bao gồm: Buồn nôn, nôn, chán ăn, xanh xao và đau bụng thường xảy ra trong vòng 24 giờ. Tiếp đó là tình trạng tăng men gan nhanh chóng, có thể dẫn đến hoại tử hoàn toàn và không thể hồi phục, suy giảm chức năng tế bào gan, nhiễm toan chuyển hóa và hội chứng não - gan bao gồm cả tình trạng hôn mê và tử vong.

Vì vậy, cần đọc kỹ nhãn thông tin sử dụng trước khi dùng thuốc. Tuyệt đối không nên dùng nhiều hơn liều tối đa được khuyến cáo trên nhãn.