EU đối mặt nguy cơ chạy đua trợ cấp với Mỹ

Ngày 15/12, các lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã tiến hành hội nghị thượng đỉnh tập trung vào tranh cãi thương mại với đồng minh chủ chốt là Mỹ. Động thái này có nguy cơ làm bùng lên cuộc chạy đua trợ giá giữa hai nền kinh tế.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh EU cần có cách ứng phó để “duy trì cạnh tranh công bằng”, và “cho phép chúng ta thích ứng với điều mà Mỹ đang làm”.

EU đang lo lắng về Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) trị giá hơn 430 tỷ USD của Mỹ, trong đó cho phép chi những khoản trợ cấp hào phóng và giảm thuế cho người mua xe điện ở Mỹ nếu “Mua hàng Mỹ”. Ủy ban châu Âu (EC) cho rằng đây là sự phân biệt đối xử với các nhà sản xuất ô tô của châu Âu, vi phạm quy định của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và đe dọa đầu tư vào châu Âu. EC kêu gọi các nhà lãnh đạo EU ký vào kế hoạch cho phép nới lỏng các quy định hỗ trợ của nhà nước và tăng đầu tư công trong lĩnh vực năng lượng sạch.

Trong bức thư gửi các lãnh đạo EU trước thềm hội nghị, Chủ tịch EC, bà Ursula von der Leyen nhấn mạnh rằng biện pháp trên là cần thiết vì các điều khoản của IRA “có nguy cơ đảo lộn sân chơi bình đẳng và phân biệt đối xử với các công ty của châu Âu”.

Tổng thống Pháp và các nhà lãnh đạo EC đã tìm cách thuyết phục Tổng thống Mỹ Joe Biden thay đổi những phần gây tranh cãi trong IRA, song ông Biden và chính quyền của ông cho rằng EU hoàn toàn tự do trong việc tìm kiếm một thỏa thuận trợ cấp cho xe điện của mình, lĩnh vực mà Trung Quốc đang có ưu thế liên quan đến pin và nguồn cung khí hiếm.

Các nước EU lo ngại rằng nước xuất khẩu ô tô chính của khối là Đức có thể đơn phương trợ cấp như đã làm với các biện pháp về năng lượng. Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết ông và các đối tác “sẽ thảo luận về khả năng cạnh tranh và tương lai của nền kinh tế” trước ảnh hưởng của IRA.

Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel, chủ trì hội nghị trên, cho biết quan hệ kinh tế Mỹ - EU đang ở giai đoạn “tế nhị”. Ông thừa nhận Mỹ là đồng minh chủ chốt của EU trong nhiều lĩnh vực, nhưng giờ các nước EU cần “thích ứng” với các quy định trợ cấp và có thể đưa ra “những công cụ mới” để bảo vệ thị trường chung và thương mại của châu Âu.