Ứng dụng AI trong báo chí hiện đại

Trước làn sóng chuyển đổi số, báo chí đang bứt phá nhờ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Với chiến lược rõ ràng, báo chí Quảng Ninh đang đẩy mạnh đào tạo, chuyển giao công nghệ, từng bước làm chủ AI để nâng cao hiệu quả và bắt kịp xu thế truyền thông số.

Nhà báo Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, từng nhấn mạnh trong buổi giao ban báo chí đầu năm 2025: AI không thay thế con người, mà tiếp sức để nhà báo sáng tạo hơn. Khi tận dụng tốt công nghệ, báo chí sẽ có nhiều thời gian hơn để đổi mới.

Và tinh thần đó đang được hiện thực hóa tại Quảng Ninh bằng các chương trình đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu từ cấp tỉnh đến các cơ quan báo chí trung ương thường trú trên địa bàn. Tiêu biểu là khóa bồi dưỡng “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong tác nghiệp báo chí đa phương tiện” do Hội Nhà báo tỉnh phối hợp với Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí tổ chức cuối tháng 2/2025.

Hơn 60 học viên đến từ các cơ quan báo chí của tỉnh và các cơ quan báo chí trung ương thường trú trên địa bàn… đã được tiếp cận các công cụ ChatGPT, Gemini, Canva, CapCut… phục vụ quy trình làm báo hiện đại từ viết bài, dựng video đến tối ưu hóa nội dung số. Khoá học còn tạo cơ hội trải nghiệm thực tế quy trình sản xuất tích hợp AI, từ phân tích xu hướng dư luận trên mạng xã hội đến thiết kế đồ hoạ tương tác. Nhiều học viên đã ứng dụng ngay vào công việc như viết bài phân tích du lịch vùng cao bằng Google Trends, trực quan hóa số liệu bằng Datawrapper, sản xuất infographic và clip hoạt hoạ cho TikTok, Facebook Reels.

Gần đây, Trung tâm Truyền thông tỉnh cũng liên tục mở các lớp ngắn hạn về ứng dụng AI, giúp hình thành đội ngũ phóng viên, biên tập viên thành thạo công cụ mới. Đây là bước đi phù hợp với chủ trương chuyển đổi số toàn diện của tỉnh, trong đó ngành báo chí truyền thông giữ vai trò tiên phong. Ông Đỗ Ngọc Hà, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo tỉnh, nhận định: Các khóa học giúp nhà báo hiểu rõ tiềm năng của AI và cách khai thác có trách nhiệm, từ đó nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của báo chí địa phương trong kỷ nguyên số.

Hiệu quả đã được chứng minh khi nhiều phóng viên chủ động ứng dụng AI vào tác nghiệp. Có người dùng ChatGPT mở rộng góc nhìn phân tích, có người dùng Canva thiết kế infographic, hoặc CapCut để dựng video đăng mạng xã hội. Những kỹ năng này giúp tăng tốc độ xử lý thông tin, đồng thời mở rộng khả năng sáng tạo và tương tác với độc giả. Từ các chuyên đề như "Du lịch thông minh", "Bản sắc vùng cao", "Kinh tế tuần hoàn", việc tích hợp AI giúp phóng viên khai thác sâu dữ liệu, xây dựng tuyến bài có chiều sâu, khẳng định vai trò dẫn dắt của báo chí địa phương.

Thạc sĩ Vũ Thế Cường (Học viện Báo chí và Tuyên truyền), Giảng viên khóa học, cho rằng: Người làm báo hiện nay không chỉ cần giỏi nghiệp vụ, mà còn phải thành thạo kỹ năng dữ liệu, dựng video, thiết kế đồ họa và khai thác AI để sản xuất nội dung hấp dẫn... theo kịp xu hướng báo chí hiện đại.

Nhờ các công cụ như ChatGPT, Gemini, Datawrapper, CapCut…, nhà báo có thể nhanh chóng lên khung bài, kiểm chứng thông tin, tạo ảnh và video - tiết kiệm thời gian, chi phí mà vẫn đảm bảo chất lượng. Nhiều nhóm tác giả trẻ còn kết hợp AI với tư duy báo chí dữ liệu để làm các bài phân tích đa tầng lớp, tích hợp đồ họa tương tác, kể chuyện số (digital storytelling), đáp ứng thị hiếu độc giả trẻ.

AI còn mở ra khả năng cá nhân hóa nội dung, tạo trải nghiệm thông minh, sát nhu cầu độc giả. Đây là xu hướng truyền thông hiện đại, nơi nhà báo không chỉ đưa tin mà còn trở thành người sáng tạo nội dung đa nền tảng, thích ứng linh hoạt với công nghệ và thị hiếu công chúng. Nhà báo Trần Thị Trường Giang (VOV Đông Bắc) chia sẻ như một lời khẳng định đầy kỳ vọng: AI không làm báo chí biến mất, mà trở thành "cánh tay thứ ba", mạnh mẽ và sáng tạo, giúp người làm báo bứt phá trong kỷ nguyên số.

Có thể thấy, Báo chí Quảng Ninh đang cho thấy cách tiếp cận chủ động, bài bản và thực tiễn trong việc đưa AI vào quy trình làm báo. Không chỉ là đón đầu xu hướng, mà là từng bước làm chủ công nghệ, chuyển đổi từ nhận thức đến hành động.