Giải bài toán chuyển đổi, thay thế tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long

Quảng Ninh hiện có gần 200 tàu lưu trú nghỉ đêm trên Vịnh Hạ Long. Đây là dịch vụ du lịch chất lượng, thu hút dòng khách có sức chi tiêu cao. Tuy nhiên, do tác động của dịch Covid-19, nhiều chủ tàu cạn vốn trong việc đóng mới thay thế khi tàu hết niên hạn, cần một cơ chế mở của tỉnh nhằm tháo gỡ bớt những khó khăn cho doanh nghiệp…

Nan giải chuyện tàu cũ, tàu mới

Ông Lê Văn Phong, Giám đốc Công ty TNHH Hải Phong, cho biết, doanh nghiệp của ông hiện có 5 tàu lưu trú kinh doanh dịch vụ nghỉ đêm trên Vịnh Hạ Long, gồm 1 tàu vỏ thép với 32 phòng và 4 tàu vỏ gỗ. Ba trong số 4 tàu vỏ gỗ của đơn vị được đóng từ năm 2003, có tổng số 31 phòng nhưng hiện đã sắp hết niên hạn sử dụng.

Ông mong muốn được thay thế 3 tàu vỏ gỗ này bằng 2 tàu vỏ thép do Chi nhánh Công ty đang kinh doanh tại nơi khác. Hai con tàu này có quy mô 20 phòng/tàu, được đóng mới và đi vào hoạt động từ cuối năm 2018, đầu năm 2019 với trị giá khi đóng mới là 30 tỷ đồng/tàu.

Chia sẻ thêm với chúng tôi về lý do, ông Phong bày tỏ: Dịch Covid-19 hoành hành từ năm 2020 đến nay đã tác động nặng nề tới sức khoẻ doanh nghiệp làm dịch vụ du lịch, khiến chúng tôi khó mà phát triển, mở rộng kinh doanh được nữa. Vì thế, chúng tôi muốn thu gọn phạm vi, quy mô hoạt động về Vịnh Hạ Long.

Hơn nữa, các tàu lưu trú vỏ gỗ với thiết kế cũ nên phòng ốc khá chật chội, sức cạnh tranh giảm. Còn nếu đóng mới các tàu vỏ thép để thay thế thì doanh nghiệp hiện “lực bất tòng tâm” do dịch kéo dài, không có nguồn thu để đầu tư tiếp…

Trường hợp của chủ doanh nghiệp tàu du lịch như ông Phong chỉ là một ví dụ cụ thể nhưng lại phản ánh khó khăn chung của nhiều chủ tàu du lịch do tác động của dịch Covid-19 trong hơn một năm qua.

Được biết, chủ trương của tỉnh hiện cũng đồng tình cho các chủ tàu được thay thế các tàu tham quan, lưu trú theo nhu cầu bằng hình thức đóng mới theo Văn bản số 6588/UBND-XD2 ngày 12/9/2019 về việc giải quyết nhu cầu thay thế tàu du lịch hoạt động trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long. Ngày 15/6/2020, UBND tỉnh lại tiếp tục có Văn bản số 3961/UBND-XD2 về việc triển khai phương án thay thế tàu du lịch hoạt động trên Vịnh Hạ Long.

Theo đó, 1 tàu lưu trú vỏ gỗ được thay thế bằng 1 tàu đóng mới bằng vỏ thép (hoặc vật liệu tương đương) hoặc tàu nhập khẩu nguyên chiếc từ nước ngoài, không tăng số giường; khuyến khích thay thế từ 2 tàu trọng tải nhỏ bằng 1 tàu có trọng tải lớn hơn (cho phép số giường tàu đóng mới lớn hơn tổng số giường của các tàu được thay thế và cộng thêm không quá 30%). Cùng với đó là các yêu cầu về chất lượng, trang thiết bị, tiện nghi, điều kiện an toàn, phòng cháy chữa cháy… đảm bảo theo các quy định hiện hành.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, Văn bản số 6588/UBND-XD2 kể trên “mở” hơn về một số nội dung so với quy định tạm thời về quản lý hoạt động tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long được ban hành kèm theo Quyết định số 4088/2015/QĐ-UBND ngày 21/12/2015 của UBND tỉnh.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Mạnh Tùng, chuyên viên Phòng Quản lý vận tải và phương tiện, Sở GT-VT, cho hay: Tỉnh từng cho thành lập một tổ công tác để rà soát riêng về hoạt động của tàu du lịch. Qua đó, Tổ công tác đã tham mưu cho tỉnh ban hành Văn bản số 6588/UBND-XD2, có hướng dẫn riêng cho việc thay thế, đóng mới tàu du lịch giai đoạn này, nhằm mở “nút thắt” của quy định tạm thời kể trên đối với doanh nghiệp tàu du lịch và cũng là giai đoạn giao thời, chuẩn bị cho một quy định mới phù hợp hơn với giai đoạn hiện nay, tới đây sẽ ban hành.

Phân tích cụ thể hơn, ông Tùng cho biết, thực hiện theo Quyết định 4088, nhất là về việc chuyển đổi thay thế tàu, các chủ tàu khó thực hiện vì nó là một quy trình rất nghiêm ngặt. Vịnh Hạ Long là di sản thiên nhiên thế giới, vì vậy, để bảo vệ môi trường di sản thì tỉnh phải kiểm soát tốt, không để tiếp tục gia tăng số lượng tàu du lịch, đồng thời nâng cao về chất lượng tàu du lịch phục vụ du khách.

Qua thống kê của UBND TP Hạ Long thì số tàu lưu trú đăng ký đóng thay thế từ ngày 25/9/2019 đến 15/10/2019 lên tới hơn 40 tàu. Tuy nhiên, với sự ập đến của dịch Covid-19 vào đầu năm 2020 và kéo dài, chưa thể chấm dứt hoàn toàn thì việc thay thế tàu cũ, tàu hết niên hạn bằng tàu đóng mới trở thành bài toán khó giải với các doanh nghiệp, chủ tàu đang lao đao vì dịch bệnh, suy giảm nặng về nguồn khách du lịch.

Tìm hướng mở cho doanh nghiệp

Ông Nguyễn Văn Phượng, Phó Chi hội Tàu du lịch Hạ Long, bày tỏ: Hoạt động trên Vịnh Hạ Long hiện có gần 200 con tàu lưu trú, trong đó mới có khoảng 1/3 là tàu vỏ thép, còn lại 2/3 là tàu vỏ gỗ. Số tàu vỏ gỗ này được đóng chủ yếu từ khoảng năm 2000 cho đến năm 2005 vì đến cuối năm 2005, với Quyết định 4088 thì tỉnh yêu cầu dừng đóng mới tàu vỏ gỗ hoạt động trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long.

Cuối năm 2019 cũng có nhiều chủ tàu đăng ký đóng mới thay thế cho các con tàu vỏ gỗ cũ, hết niên hạn, tuy nhiên đầu năm 2020 thì bùng phát dịch Covid-19, nên cho đến nay rất ít chủ tàu có đủ điều kiện về kinh phí để khởi động việc này.

Bởi lẽ, đóng mới một con tàu lưu trú cần tới vài chục tỷ đồng, đa số các chủ tàu sử dụng nguồn vốn vay trong khi các khoản vay cũ do dịch bệnh chưa trả được, thời gian qua không có thu nhập ổn định thì không thể vay thêm.

Vì vậy, chúng tôi đã đề xuất với tỉnh việc cho phép các chủ tàu thay thế tàu gỗ hết niên hạn, tàu gỗ cũ bằng tàu vỏ thép đã qua sử dụng từ 3 năm trở lại đây, thay vì phải đóng mới. Việc này sẽ tạo thuận lợi, tháo gỡ bớt những khó khăn cho nhiều chủ tàu đang hoạt động trên Vịnh Hạ Long.

Ông Phượng cho biết thêm, ý kiến này đã được Chi hội Tàu du lịch Hạ Long tham gia, đưa vào dự thảo Quy định các biện pháp về quản lý hoạt động của phương tiện thuỷ nội địa phục vụ khách du lịch trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, được Sở GT-VT thừa lệnh UBND tỉnh chủ trì phối hợp xây dựng từ cuối năm 2020.

Theo đó, Chi hội khẳng định việc cho phép các chủ tàu lựa chọn các hình thức đầu tư đóng mới hoặc mua tàu vỏ thép có độ tuổi dưới 3 năm, trên cơ sở phải thay thế bằng các con tàu gỗ hiện vẫn đang hoạt động trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long, là một chủ trương đúng đắn và hiệu quả.

Bởi lẽ, điều này thúc đẩy các chủ tàu nhanh chóng huỷ bỏ được những con tàu gỗ, chuyển sang thế hệ tàu sắt đẹp, an toàn và hiện đại hơn, phù hợp với định hướng của tỉnh trong việc nâng cao chất lượng đội tàu du lịch trên Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long. Số lượng tàu lưu trú theo đó cũng có thể giảm hoặc chỉ duy trì, phù hợp với mục tiêu bảo vệ môi trường di sản Vịnh Hạ Long.

Thêm nữa, việc này cũng tiết kiệm về mặt thời gian cho các chủ tàu, bởi lẽ đóng mới một con tàu vỏ thép thường mất từ một tới vài năm mới hoàn thiện, không có tàu thay thế kịp thời sẽ lỡ đi những cơ hội kinh doanh, đón khách khi du lịch Quảng Ninh khôi phục hoạt động trở lại…

Với những lợi ích chung cho cả tỉnh và doanh nghiệp trong điều kiện thực tế hiện nay, đồng thời góp phần tháo gỡ khó khăn cho các chủ tàu kinh doanh dịch vụ lưu trú nghỉ đêm trên Vịnh Hạ Long, thiết nghĩ mong muốn của Chi hội Tàu du lịch Hạ Long rất đáng được quan tâm, xem xét và giải quyết sớm trong thời gian tới đây.