Giai đoạn nguy hiểm nhất khi mắc Covid-19

Trong tuần đầu tiên mắc Covid-19, Morgan Blue, 26 tuổi, ở Flint, Michigan, Mỹ, cảm thấy yếu, đau lưng dữ dội và sốt. Tuy nhiên, các bác sĩ tại phòng cấp cứu địa phương đánh giá những triệu chứng không báo động. Cô được về nhà theo dõi thêm.

Đến ngày thứ 8, Blue đột ngột cảm thấy nghẹt thở, diễn biến bệnh trở nặng nhanh chóng. Điều này khiến cô phải nhập viện điều trị ngay lập tức.

Tại Việt Nam, theo bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, thành viên nhóm bác sĩ quân y hỗ trợ người bệnh Covid-19 ở Hà Nội, một số F0 hết triệu chứng (hết sốt, người khỏe lên...), thậm chí âm tính sau 4-6 ngày nhưng đến ngày 8-10 thì đột ngột chuyển nặng, không khó thở nhưng SpO2 giảm chỉ còn 60-70% và có người đã không qua khỏi, đa số đều phải nhập viện cấp cứu.

Theo các chuyên gia, với nhiều bệnh nhân Covid-19, tuần thứ hai là giai đoạn nguy hiểm nhất. Bởi lúc này, cơ thể người bệnh có những phản ứng nghiêm trọng nhất với nCoV. Các triệu chứng xuất hiện đột ngột ngay cả khi trước đó tình trạng của họ khá ổn định.

Ởgiai đoạn đầu, người bệnh cảm thấy ho, sốt, rát họng nhưng theo nhiều quan điểm, đây không phải thời kỳ nguy hiểm nhất. Lúc này, phổi vẫn có thể giãn nở bình thường, không có sự gia tăng khoảng chết, kháng cự đường thở. Do đó, với bệnh nhân, việc thở không có gì bất thường.

Giai đoạn nguy hiểm thực sự có thể xảy ra vào ngày thứ 5-7 hoặc thậm chí là ngày thứ 10, kể cả khi bệnh nhân có kết quả xét nghiệm âm tính. Bệnh có thể diễn biến nhanh và xảy ra tình trạng mất bù hô hấp. Phần phổi lành sẽ phải bù cho các phần đã bị virus tấn công, gây tổn thương. Ở một số người, tình trạng thiếu oxy đã khá nghiêm trọng, song nó diễn biến rất nhanh khi bệnh nhân xuất hiện khó thở.

Tình trạng này còn gọi là “thiếu oxy thầm lặng” hay "happy hypoxia" được chẩn đoán khi người bệnh không cảm thấy khó thở nhưng SpO2 lại giảm dưới 94%. SpO2 ở người bình thường là 94-100%. Ở bệnh nhân Covid-19 bị viêm phổi, mức oxy chỉ còn 60-70%, thậm chí 50%, đe dọa suy hô hấp, dẫn đến tử vong.

Do đó, việc đo chỉ số SpO2 hai lần/ngày được xem là cách giúp phát hiện những bất thường của người mắc Covid-19. Nếu bệnh nhân đột ngột thở nhanh và sâu, họ cần được chuyển viện khẩn cấp.

Quan điểm ngày thứ 5 đến ngày thứ 10 là giai đoạn nguy hiểm nhất với người mắc Covid-19 cũng không nhất quán. Song, các chuyên gia đều nhận thấy khía cạnh trở nặng đột ngột của căn bệnh này.

“Giai đoạn nguy hiểm xuất hiện vào tuần thứ hai khi mắc Covid-19 đã khá rõ ràng, nhưng vì sao nó xảy ra chúng tôi vẫn chưa chắc chắn”, Ebbing Lautenbach, trưởng Khoa các bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Perelman, Đại học Pennsylvania, cho biết.

Trong khi đó, các bác sĩ lâm sàng mà Washington Post phỏng vấn suy đoán về ảnh hưởng từ gene của một số cá nhân, ảnh hưởng của virus với mô phổi, phản ứng miễn dịch hoạt động quá mức, đông máu… Dù vậy, nghiên cứu về nó cũng khá hiếm hoi.

Ông Russell G. Buhr, bác sĩ chăm sóc phổi tại Trung tâm Y tế Ronald Reagan UCLA, Mỹ, cho biết virus có thể giết chết các tế bào lót túi khí của phổi. Đây là tế bào giúp phổi luôn mở và trao đổi oxy, CO2. Tại một số thời điểm, cơ thể không thể tái tạo kịp những tế bào chết, tình trạng của người bệnh đang từ ổn định sẽ chuyển thành nguy hiểm đến tính mạng. Đó cũng là lý do người mắc Covid-19 có nguy cơ phải thở máy tới 4 tuần, lâu hơn rất nhiều so với các bệnh hô hấp khác.

Quan điểm khác tập trung vào tác động virus có thể gây ra với hệ tim mạch. Bác sĩ X-quang Eytan Raz, NYU Langone Health, đặt giả thuyết một số biến chứng đông máu có thể do phản ứng miễn dịch hoạt động quá mức xảy ra sau khi virus đã “định cư”, nhân lên và kích hoạt đội quân chống lại kháng thể.

Trong bài báo công bố trên tạp chí The Lancet ngày 17/4/2020, các tác giả cho thấy nCoV có khả năng tấn công niêm mạc của các máu máu ở bất kỳ đâu trong cơ thể. Theo nhà nghiên cứu Frank Ruschitzka, Bệnh viện Đại học Zurich, Thụy Sỹ, đồng tác giả, đây có thể là lý do nhiều cơ quan, gồm phổi, thận, ruột bị ảnh hưởng ở những bệnh nhân nặng. Và điều này cũng có thể giải thích cho việc người bị bệnh tim mạch, béo phì, tiểu đường, hút thuốc có nguy cơ trở nặng cao hơn trong tuần thứ hai.

Theo quyết định số 4038/QĐ-BYT về "Hướng dẫn tạm thời về quản lý người mắc Covid-19 tại nhà" của Bộ Y tế, nếu F0 phát hiện bất kỳ triệu chứng nào dưới đây cần báo ngay cho cơ quan y tế, bệnh viện gần nhất để được xử trí cấp cứu và chuyển viện kịp thời: - Khó thở - Nhịp thở tăng - SpO2 ≤ 95% (nếu có thể đo). - Mạch nhanh >120 nhịp/phút hoặc <50 lần/phút. - Huyết áp thấp: Huyết áp tâm thu <90 mmHg, huyết áp tâm trương <60 mmHg. - Đau tức ngực thường xuyên. - Thay đổi ý thức. - Tím, nhợt môi, đầu móng tay, móng chân, da xanh... - Không thể uống, bú, nôn. - Với trẻ em: Sốt cao, đỏ mắt, môi đỏ, xuất huyết... - Bất kỳ tình trạng nào cảm thấy không ổn, lo lắng Các chuyên gia y tế nhấn mạnh một số người có nồng độ oxy máu thấp nhưng không có bất kỳ triệu chứng nào. Vì vậy F0 điều trị tại nhà mỗi ngày cần chủ động đo SpO2 1-2 lần theo hướng dẫn để phát hiện nguy cơ này.