Giải pháp khắc phục tính mùa vụ của du lịch Cô Tô

Những năm gần đây, du lịch được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của huyện Cô Tô, tạo ra nhiều công ăn việc làm và thu nhập cho người dân. Tuy nhiên, cũng như nhiều địa phương du lịch biển khác tại miền Bắc, du lịch Cô Tô còn mang nặng tính mùa vụ, dẫn tới nghịch cảnh: Mùa hè thiếu phòng, mùa đông… chờ khách. Trước thực trạng này, nhiều cơ sở kinh doanh du lịch tại Cô Tô đã chuẩn bị các chương trình khuyến mãi, đưa ra các sản phẩm du lịch mới nhằm thu hút du khách trong thời gian thấp điểm.

Được mệnh danh là “đảo ngọc” của du lịch Quảng Ninh, Cô Tô có rất nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch biển như cảnh sắc thiên nhiên đa dạng, phong phú; có nhiều bãi tắm đẹp như Hồng Vàn, Vàn Chảy, bãi biển Tình Yêu… và các hòn đảo lân cận có hình thù kì thú như hòn Sư Tử, hòn Cá Chép. Cô Tô còn sở hữu trữ lượng thủy hải sản dồi dào, trong đó có nhiều loài có giá trị kinh tế cao như ốc hương, bào ngư, sá sùng… Tuy nhiên, du lịch biển Cô Tô chịu sự ảnh hưởng mạnh mẽ của tính mùa vụ. Nếu như trong mùa cao điểm (thường bắt đầu từ 30/4 - 2/9), khách du lịch đến Cô Tô là khoảng 200.000 lượt người, thì mùa thấp điểm (bắt đầu từ sau 2/9 đến giữa tháng 4 năm sau), số lượng này là rất nhỏ.

Tính thời vụ cao đã gây ra hàng loạt ảnh hưởng tiêu cực về kinh tế - xã hội, hầu như mọi hoạt động du lịch đều bị ngừng trệ. Điều này gây khó khăn cho việc tổ chức và quản lý các hoạt động du lịch, kinh doanh, đầu tư và nâng cấp các cơ sở vật chất phục vụ du lịch. Do vậy, làm thế nào để giảm cường độ của thời vụ du lịch, kéo dài thời gian mùa du lịch trong năm là bài toán đặt ra cho ngành du lịch Cô Tô.

Tiềm năng phát triển du lịch mùa thấp điểm

Không tắm biển thì đến Cô Tô mùa thu - đông sẽ có gì hấp dẫn? Đó là nỗi băn khoăn của du khách khi muốn tới Cô Tô vào mùa thấp điểm du lịch. Những năm gần đây, du lịch Cô Tô đã có nhiều nỗ lực nhằm đa dạng hoá sản phẩm du lịch, sáng tạo ra nhiều tour, tuyến, sản phẩm du lịch mới mà không chỉ dựa vào tiềm năng tự nhiên sẵn có.

Trước tiên, phải kể đến loại hình du lịch cộng đồng phù hợp với khách quốc tế - đối tượng khách luôn thích trải nghiệm và khám phá văn hoá bản địa. Hiện nay, trên địa bàn huyện Cô Tô có trên 300 cơ sở lưu trú du lịch, trong số đó có rất nhiều homestay - hình thức lưu trú tại nhà dân; tiêu biểu là làng homestay thôn Hồng Hải, mở ra tiềm năng lớn về phát triển du lịch gắn với cộng đồng.

Mặt khác, bên cạnh làng chài thôn Hồng Vàn, thôn Nam Đồng, Cô Tô còn có các làng nghề như: làng làm nước mắm thôn Trường Xuân, làng trồng rau, làm nông nghiệp thôn Hải Tiến, thôn Nam Hà (xã Đồng Tiến), là tiền đề thuận lợi để phát triển loại hình du lịch trải nghiệm, tham quan làng nghề, du khảo đồng quê...

Không chỉ vậy, du lịch Cô Tô còn có hệ thống các cơ sở lưu trú, nhà hàng, dịch vụ bổ trợ và nhiều điểm tham quan hấp dẫn, là điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức các loại hình du lịch MICE (du lịch kết hợp với hội thảo, hội nghị, tổ chức sự kiện…) vào các dịp cuối năm. Đây cũng là loại hình du lịch có khả năng “hút khách” vào mùa thấp điểm.

Cột cờ chủ quyền trên đảo Cô Tô mới được xây dựng, Khu di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đảo Cô Tô đã được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt có ý nghĩa to lớn không chỉ về mặt chính trị - quốc phòng mà còn có tác động tích cực tới hoạt động du lịch của địa phương. Cùng với đền thờ Bác Hồ và di tích lịch sử Đồn Cao - nơi ghi dấu cuộc chiến đấu đầy quả cảm của Đại đội Ký Con và Di tích quốc gia đặc biệt Khu di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh là những “địa chỉ đỏ” thiêng liêng, có giá trị trong việc tổ chức các tour du lịch “Về nguồn”, du lịch tâm linh ý nghĩa; hướng tới đối tượng khách là các lớp chính trị, học sinh, sinh viên - tham gia nghiên cứu về chủ quyền biển đảo.

Thực tế cho thấy, ngoài những điều kiện tự nhiên sẵn có, huyện đảo Cô Tô sở hữu rất nhiều tiềm năng thuận lợi để phát triển du lịch trái mùa, thu hút du khách trong nước và khách du lịch quốc tế tới đảo vào mùa thu - đông, nhằm giải bài toán thời vụ vốn là một “nút thắt” trong phát triển kinh tế du lịch biển miền Bắc nói chung.

Những tour du lịch đặc biệt

Bước vào mùa thu, khi nhiều nhà nghỉ, khách sạn trên đảo đã vào giai đoạn vắng khách thì homestay Coto Center vẫn luôn trong trạng thái hết phòng. Chị Nguyễn Minh Huệ - chủ homestay Coto Center, cho biết: Chúng tôi đã có nhiều đoàn khách đặt phòng trong tháng 8, thậm chí cả tháng 9 và 10. Trong mùa thu - đông, công suất đặt phòng của chúng tôi vẫn duy trì ở mức 40-50%.

Chia sẻ “bí quyết” để có lượng khách đều đặn trong cả năm, chị Huệ cho biết: Trong mùa thu - đông, thay vì bán phòng trực tiếp, chúng tôi đẩy mạnh bán phòng trên các kênh OTA (Online Travel Agency) như Agoda, Traveloka, booking.com… và có các chương trình khuyến mãi, giảm giá hấp dẫn để thu hút du khách. Ngoài ra, trong mùa thu - đông, phần lớn khách đặt phòng là du khách quốc tế nên chúng tôi đã mua sắm thêm nhiều xe đạp để khách có thể đạp xe đi dạo, tham quan các ngôi làng và đồng ruộng xung quanh.

Ông Hendrik Gerardus (du khách Hà Lan) chia sẻ: Trong hai đêm ở homestay Coto Center, sự hiếu khách của chủ nhà đã làm cho kỳ nghỉ của chúng tôi trở nên đặc biệt và đáng nhớ. Chúng tôi đã có những bữa ăn ngon tuyệt cùng gia đình chủ nhà. Chị Huệ đã giới thiệu cho chúng tôi cách chế biến các món hải sản, những vị trí đẹp nhất để tham quan, chụp ảnh cũng như cuộc sống của người dân trên hòn đảo này. Gia đình tôi sẽ trở lại Cô Tô trong một ngày gần đây.

Song song với việc đẩy mạnh quảng bá trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, Tiktok, Instagram và bán phòng trên các kênh OTA, anh Vũ Thanh Minh - chủ homestay Coto Eco Lodge còn sáng tạo các sản phẩm du lịch mới để “hút khách cả 4 mùa” như mùa thu - đông có tour câu cá; trải nghiệm “sinh tồn trên đảo” với các hoạt động hấp dẫn như hướng dẫn du khách tự đánh bắt hải sản bằng các dụng cụ thô sơ, tự nướng cá, nướng gà bằng củi; trekking xuyên rừng tới các bãi biển. Tour trăng mật dành cho các cặp đôi trong mùa cưới. Dịp cuối năm có sản phẩm “ăn Tết truyền thống cùng ngư dân” với các hoạt động như cùng đi chợ Tết, gói và luộc bánh chưng với người dân. Khoảng từ tháng 1 - tháng 3 hàng năm có tour lặn biển ngắm rong, ngắm cá...

Ngoài ra, cơ sở của anh Minh còn có những tour đặc biệt được thiết kế riêng theo yêu cầu của du khách với hướng dẫn viên là người am hiểu về địa phương. Theo anh Vũ Thanh Minh, các sản phẩm du lịch này đều được bán với giá khá cao (từ 1,2-2,5 triệu đồng/người/ngày trải nghiệm) nhằm hướng tới phân khúc khách hàng có khả năng chi trả tốt. Nhờ đó, dù trong mùa thấp điểm, homestay của anh vẫn duy trì hoạt động với nguồn thu ổn định.

Bà Elena Jansky (du khách Thuỵ Sỹ) cho biết: Tôi đã sinh sống và làm việc ở Việt Nam được 5 năm và đây là lần thứ 2 tôi đến Cô Tô. Thời tiết Cô Tô vào mùa thu rất tuyệt vời. Không khí trong lành phù hợp để chạy bộ vào buổi sáng, nước biển vừa đủ ấm áp và không gian rất yên bình. Mỗi lần tới đây, tôi đều chọn lưu trú tại homestay vì cảm giác như đang ở nhà.

Bàn về giải pháp khắc phục tính mùa vụ cao trong du lịch biển miền Bắc nói chung và du lịch Cô Tô nói riêng, bà Trần Thị Lan, chuyên viên Viện Nghiên cứu và Phát triển du lịch, cho rằng: Cô Tô có đầy đủ các yếu tố để phát triển du lịch vào mùa thấp điểm và hoàn toàn có khả năng khắc phục tính mùa vụ trong du lịch biển. Với điều kiện tự nhiên sẵn có và khả năng cung cấp dịch vụ của địa phương hiện nay, Cô Tô nên chú trọng phát triển các sản phẩm du lịch trải nghiệm hướng tới đối tượng thích sự riêng tư, muốn tự mình khám phá, học hỏi... Bên cạnh đó, cần tăng cường sự phối kết hợp giữa cơ sở cung ứng dịch vụ với các doanh nghiệp du lịch, cơ sở đào tạo, doanh nghiệp lên kế hoạch nghỉ phép cho người lao động, học sinh, sinh viên nhằm giảm bớt sự quá tải của cầu du lịch nội địa. Khai thác tốt chênh lệch về thời gian và các quy định về thời gian nghỉ phép, nghỉ hè, nghỉ đông giữa các nước để khai thác khách vào các thời vụ thấp điểm. Phối hợp liên ngành tổ chức các sự kiện thu hút khách vào thời vụ thấp điểm; đưa ra chính sách về giá hấp dẫn đối với khách nghỉ vào mùa thấp điểm.