Sớm có giải pháp tiêu thoát nước tại khu vực Hà Nam

Thời gian gần đây, khu vực Hà Nam (TX Quảng Yên) thường xuyên phải đối mặt với tình trạng ngập úng cục bộ và ô nhiễm môi trường. Để giải quyết tình trạng trên, TX Quảng Yên đang đề xuất ưu tiên nguồn vốn đầu tư các dự án thủy lợi và công trình môi trường ở khu vực này, qua đó giảm thiểu ô nhiễm, đảm bảo môi trường sống lành mạnh cho nhân dân trên địa bàn. 

Khu vực Hà Nam có 8 xã, phường với quy mô dân số trên 52.000 người. Nơi đây được tạo nên do quai đê lấn biển, mở rộng các bãi bồi ven sông và bãi sú vẹt ven biển. Đây là vùng đất bằng phẳng nhưng địa hình trũng, thấp, hầu hết diện tích tự nhiên đều nằm dưới mực nước biển trung bình khoảng 0,5m, địa hình thấp hơn mực nước triều cường khoảng 1,5-2m.  

Khu vực Hà Nam được bao bởi 34km đê biển là tuyến đê cấp III trọng yếu duy nhất trên địa bàn tỉnh. Qua rà soát đánh giá của TX Quảng Yên, hiện nay khu vực này hầu như chưa có hệ thống thoát nước mưa, chủ yếu chảy tràn trên bề mặt tự nhiên và thoát ra kênh rạch, ao hồ xung quanh khu dân cư. Một số khu dân cư đã xây rãnh thoát nước chung nhưng thiếu đồng bộ, không đáp ứng được nhu cầu thoát nước, gây ứ đọng, ô nhiễm môi trường. Trong khi đó hệ thống 9 cống tiêu dưới đê Hà Nam đảm nhận tiêu thoát nước chính cho toàn bộ khu vực Hà Nam chưa đáp ứng được yêu cầu. Mỗi khi có mưa lớn xảy ra gặp thủy triều dâng khả năng tiêu thoát nước qua 9 cống tiêu dưới đê Hà Nam gặp nhiều khó khăn, gây ngập lụt nghiêm trọng, ảnh hưởng đáng kể tới sinh hoạt và sản xuất của người dân nơi đây. Điển hình, trận mưa ngày 24/5/2015 đã gây ngập lụt ở nhiều khu trũng trên địa bàn 8 xã, phường, trong đó xã Tiền Phong bị ngập nhiều nhất với diện tích ngập hơn 672ha. Gần đây nhất trận mưa ngày 28/8/2022 khiến gần 600ha đất nông nghiệp khu vực Hà Nam bị ngập úng.

Bên cạnh đó, hiện nay khu vực Hà Nam đang sử dụng hệ thống thoát nước chung giữa nước thải và nước mưa. Nước thải sinh hoạt từ hệ thống bể tự hoại của các hộ dân thoát vào rãnh thoát nước chung đổ trực tiếp ra các nguồn tiếp nhận. Nước thải chăn nuôi chưa có hệ thống thu gom nên chảy tràn bề mặt sau đó chảy trực tiếp vào hệ thống thoát nước chung và thoát trực tiếp ra các sông lớn ra biển. Khi những loại nước thải này xả ra môi trường chưa qua xử lý là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường. Thực tế tại một số tuyến sông, ao, hồ tại phường Phong Cốc, phường Phong Hải, xã Liên Vị… đang bị ô nhiễm nghiêm trọng gây ra tình trạng bồi lắng lòng kênh, giảm khả năng tiêu thoát lũ gây ngập lụt cục bộ.

Không chỉ vậy, thời gian qua khu vực Hà Nam đã và đang triển khai nhiều dự án hạ tầng như: Tuyến đường cao tốc Hạ Long - Hải Phòng; tuyến đường Phong Hải đến Nam Tiền Phong; tuyến đường ven sông từ nút giao Đầm Nhà Mạc đến tỉnh lộ 338; tuyến đường Chợ Rộc - Phong Hải; xây dựng các khu công nghiệp Nam Tiền Phong, Bắc Tiền Phong. Theo các chuyên gia môi trường, việc triển khai những dự án này khiến địa hình tự nhiên khu vực Hà Nam có nhiều biến động, tác động tới hệ thống tiêu thoát nước hiện có. Ngoài ra, theo quy hoạch đã được phê duyệt, một số khu dân cư, đô thị cũng sẽ được xây dựng tại khu vực Hà Nam, vì vậy tác động của các dự án này đến môi trường nước là rất lớn. Việc thay đổi địa hình san lấp khi xây dựng các dự án còn làm thay đổi chế độ dòng chảy, thu hẹp không gian đồng hóa chất thải, từ đó làm giảm khả năng chịu tải của hệ thống tiếp nhận nước thải hiện tại, đặc biệt trong điều kiện biến đổi khí hậu như hiện nay.

Từ thực trạng trên, việc đưa ra các giải pháp tiêu thoát nước và giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong giai đoạn hiện nay tại khu vực Hà Nam đang là bài toán bức thiết. Mới đây, tại Hội thảo khoa học “Giải pháp tăng cường khả năng thoát nước, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, nước biển dâng cho khu vực Hà Nam”, TX Quảng Yên đã đưa ra hướng khắc phục cụ thể. Đó là sẽ cải tạo, nâng cấp một số cống lưu vực, kênh, cống thoát nước chính, cống qua đường, hồ điều hòa; xây dựng thêm cống tiêu số 1 và số 2 để tăng cường thoát nước ra sông Chanh cho khu vực Bắc Tiền Phong. Để đảm bảo tiêu thoát nước khi mực sông Chanh và sông Rút cao hơn mực nước trong hệ thống thoát nước địa phương sẽ đầu tư xây dựng 5 trạm bơm tại các phường Yên Hải, Phong Cốc, Phong Hải và các xã Liên Vị, Liên Hòa. Bên cạnh đó, để đảm bảo các tiêu chí đô thị, TX Quảng Yên sẽ đầu tư xây dựng thêm các tuyến cống thu gom nước thải riêng hoàn toàn tại các khu vực đô thị mới, phù hợp quy hoạch tại khu vực Hà Nam. Đây là những giải pháp mang tính chiến lược nếu được triển khai sớm sẽ giúp khu vực Hà Nam nâng cao năng lực tiêu thoát nước, cải thiện môi trường xung quanh trong thời gian tới.