Giải quyết nợ xấu: Phải dùng cơ chế để khai thông thị trường

Chia sẻ quan điểm với báo giới quanh câu chuyện nợ xấu trong hệ thống ngân hàng, bên hành lang Quốc hội sáng 21-10, ĐBQH Trần Du Lịch - Phó trưởng Đoàn ĐBQH TP.Hồ Chí Minh cho rằng: Nợ xấu là sản phẩm thị trường, dùng thị trường giải quyết nó. Nhà nước không làm thay được mà phải dùng cơ chế khai thông thị trường để VAMC và các doanh nghiệp khác tham gia được nhằm giải quyết tài sản thế chấp để giải nghẽn, giảm nợ xấu

- Theo ông, cứ kéo dài cách thức xử lý nợ như hiện nay và ngành ngân hàng “đơn thương độc mã” trong giải quyết thì chiều hướng tăng của nợ xấu vẫn sẽ chưa dừng lại trong năm nay. Liệu rằng tình hình nợ xấu có đang nguy cấp thực sự và có nguy cơ trở lại vạch xuất phát như trước khi chúng ta áp dụng các giải pháp loại bỏ nợ xấu cách đây hơn một năm, thưa ông?

- Nợ xấu trong hệ thống ngân hàng đã "phát bệnh" 3 năm trở lại đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng đã tập trung một số giải pháp thuộc khả năng của mình để xử lý tối đa "cục máu đông" này, kết quả bước đầu chúng ta đã rõ.

Đại biểu Trần Du Lịch, Phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh phát biểu tại phiên họp tổ sáng 21-10. Ảnh: Phúc Thắng.

Tuy nhiên tôi cho rằng, nhìn chung tình hình đòi hỏi cần có những giải pháp hỗ trợ lớn hơn từ Chính phủ chứ không phải chỉ là việc riêng của Ngân hàng thương mại (NHTM). Nợ xấu bản chất nó không có gì xấu, là chuyện bình thường của hệ thống ngân hàng và tổ chức tín dụng nhưng khi vượt khả năng giải quyết thì thành vấn đề của kinh tế vĩ mô.

Các ngân hàng dùng biện pháp trích lập dự phòng rủi ro bằng lợi nhuận. Những năm đầu lợi nhuận tốt nên ngân hàng trích lập tốt, dần bị áp lực trích lập lớn quá thì ảnh hưởng đến lợi nhuận, mà NHTM Cổ phần thì chịu áp lực của các cổ đông, cổ tức trong vấn đề cạnh tranh, giá trị cổ phiếu...  nên người ta giấu bớt nợ xấu đi, nên có chênh lệch nợ xấu giữa đánh giá của ngân hàng Thương mại với NHNN và tổ chức độc lập.

- Vậy, theo ông điểm nghẽn trong xử lý nợ xấu nằm ở đâu?

- Biện pháp đòi nợ và bán tài sản, như tôi đã nói, làm nghẽn toàn bộ thủ tục hành chính. Có ngân hàng cho biết họ phải mất 3-5 năm, thậm chí là 7 năm để đấu giá bán tài sản, trong thời gian đó giá trị tài sản đã giảm đi nhiều. Chưa kể nếu con nợ không hợp tác thì quá trình xử lý thủ tục rất nhiêu khê.

Đây là nghẽn và chính vì vậy ngân hàng có muốn bán dưới giá đi phần nào cho sạch bảng kế toán thì cũng không làm được. Cái này cũng liên quan đến Công ty quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC). VAMC dùng cơ chế chứ không dùng tiền để giải quyết nợ xấu, họ vẫn yêu cầu ngân hàng thiết lập dự phòng 20% khoản nợ trong vòng 5 năm khi gán nợ thì thấy các ngân hàng rất sợ, không muốn bán nợ cho công ty này nữa.

Ngoài ra, trái phiếu do VAMC phát hành có thể thế chấp để vay nhưng tôi biết các Ngân hàng ở TP Hồ Chí Minh chưa vay đồng nào vì tín dụng của họ chưa dùng hết nên họ không vay. Thế nên tỉ lệ huy động và cho vay thấp, do đó ngân hàng phải giữ một chênh lệch huy động cho vay từ 3,5 đến 4%, lạm phát 2% thì chi phí tài chính quá lớn với người vay, không hấp dẫn, nó cứ luẩn quẩn thế.

- Vậy phải "phá" nợ xấu như thế nào ?

- Nợ xấu là sản phẩm thị trường, dùng thị trường giải quyết nó, nhà nước không làm thay được mà phải dùng cơ chế để khai thông thị trường để VAMC và các doanh nghiệp khác tham gia được để giải quyết tài sản thế chấp để giải nghẽn, giảm nợ xấu.

- Quan điểm của ông như thế nào khi gần đây có ý kiến đề xuất dành một phần ngân sách Nhà nước để xử lý nợ xấu nhanh hơn?

- Khi lập VAMC, quan điểm của tôi là không dùng ngân sách, có thể dùng nhiều nguồn khác, như: Quỹ tập trung, quỹ cổ phần hóa hiện nằm trong Tổng công ty Kinh doanh vốn Nhà nước SCIC. Sao không mượn một thời gian, hàng chục ngàn tỷ, để đưa sang VAMC giải quyết cái này? Nhiều nước đã xử lý rồi và đều thu hồi lại được. Trong khi ta đang nợ thế này mà lại dùng ngân sách để xử lý nợ xấu là không phù hợp. Tôi muốn nói là Chính phủ chưa hết nguồn để làm việc này.

- Tình hình xử lý thế này liệu nợ xấu có tăng không, thưa ông?

- Tùy thuộc, nếu như ta xác lập tính toán nợ xấu theo chuẩn quốc tế thì tôi cho là nợ xấu sẽ tiếp tục phát sinh các khoản nợ tiếp theo. Các phương thức quản lý tốt nhưng điều kiện hiện nay chưa tốt.

Vì thế, tôi cho rằng, tại kỳ họp này Quốc hội phải đưa ra một Nghị quyết về nợ xấu, để cả nền kinh tế chung tay, góp sức, chứ chuyện xử lý nợ xấu không còn là chuyện riêng của ngành ngân hàng.

Theo QDND