Giảm 3 bậc về Chỉ số năng lực phát triển du lịch, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam lên tiếng

Theo báo cáo từ Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), năm 2024, Chỉ số năng lực phát triển du lịch của Việt Nam giảm 3 bậc, với điểm yếu là hạ tầng dịch vụ. Tuy nhiên, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cho rằng, kết quả này còn bất cập và chưa thật sự chính xác.

Theo phương pháp đánh giá mới của Diễn đàn Kinh tế thế giới, nhiều quốc gia ở Đông Nam Á tụt hạng. Có thể kể đến Thái Lan khi nước này giảm đến 12 bậc, Singapore giảm 4 bậc, Việt Nam giảm 3 bậc, Malaysia giảm 2 bậc và Campuchia giảm 1 bậc.

Còn một số bất cập trong đánh giá của WEF

Báo cáo Chỉ số năng lực phát triển du lịch toàn cầu được Diễn đàn Kinh tế thế giới công bố lần đầu tiên vào năm 2021, tiếp cận theo hướng phát triển bền vững sau những tác động của dịch Covid-19. Tại thời điểm này, Chỉ số năng lực phát triển du lịch được thiết kế gồm 5 nhóm với 17 chỉ số trụ cột và 112 chỉ số thành phần. Năm nay, chỉ số này lại được điều chỉnh lần nữa, thiết kế theo 5 nhóm, 17 chỉ số trụ cột và 102 chỉ số thành phần.

Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam nhận định, chỉ trong 3 năm từ năm 2021-2024, việc WEF đã 2 lần điều chỉnh Chỉ số năng lực phát triển du lịch toàn cầu cho thấy bộ chỉ số này vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Giữa bối cảnh du lịch bước vào giai đoạn phục hồi sau dịch bệnh, các chuyên gia của WEF vẫn tiếp tục có sự chuyển biến về tư duy, cách tiếp cận và phương pháp đánh giá. Những sự thay đổi này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến kết quả xếp hạng các chỉ số của mỗi nền kinh tế.

Đối sánh ở 3 mốc thời điểm xếp loại, năm 2019, Chỉ số năng lực phát triển du lịch của Việt Nam xếp hạng 63/140 nền kinh tế với 3,84 điểm. Đến năm 2021, Việt Nam xếp hạng 56/117 nền kinh tế với 4,0 điểm. Tuy nhiên, năm 2024, sau khi điều chỉnh trong cách đánh giá, Việt Nam chỉ xếp hạng 59/119 nền kinh tế với 3,96 điểm, giảm 3 bậc so với lần đánh đánh giá gần nhất.

Có đến 6 chỉ số thành phần rơi vào hạng trung bình thấp và thấp của thế giới (tính từ hạng 71-119), bao gồm: hạ tầng và dịch vụ du lịch (hạng 80), mức độ mở cửa du lịch (hạng 80), y tế và vệ sinh (hạng 81), sự bền vững về môi trường (hạng 93), mức độ ưu tiên cho du lịch (hạng 98), tác động kinh tế-xã hội của du lịch (hạng 115).

Rõ ràng, một số chỉ số trụ cột của nền du lịch Việt bị đánh giá tụt hạng mạnh. Ở chỉ số “mức độ mở cửa du lịch”, Việt Nam xếp hạng 80, thuộc nhóm trung bình thấp của thế giới. Chỉ số này xét duyệt dựa trên 4 chỉ số thành phần, trong đó "yêu cầu về thị thực nhập cảnh" được đánh giá dựa trên báo cáo của Tổ chức Du lịch Thế giới về Độ mở thị thực vào năm 2015 (UNWTO Visa Openness Report 2015) là đã lạc hậu, chưa phản ánh được sự cải thiện lớn về chính sách thị thực của Việt Nam vừa qua.

Đáng chú ý, ở chỉ số mới “tác động kinh tế-xã hội của du lịch”, Việt Nam chỉ xếp hạng 115/119 nền kinh tế là khá bất ngờ. Cục Du lịch Quốc gia cho rằng, du lịch là ngành kinh tế rất quan trọng của Việt Nam. Trong các Báo cáo tình hình kinh tế-xã hội theo hàng tháng, quý và năm mà Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) thường xuyên cung cấp, lĩnh vực du lịch, dịch vụ thường xuyên được đánh giá là điểm sáng trong nền kinh tế. Ngành du lịch đã đóng góp lớn vào tăng trưởng GDP, tạo động lực thúc đẩy nhiều lĩnh vực khác.

Cho nên, Cục nhận thấy, kết quả xếp hạng chỉ số này phản ánh chưa thật sự chính xác tác động của du lịch Việt Nam đến sự phát triển của nền kinh tế, xã hội. Một phần có thể do Diễn đàn Kinh tế thế giới chưa có đầy đủ dữ liệu thống kê cập nhật về du lịch Việt Nam.

Từ ngày 15/8/2023, Việt Nam áp dụng chính sách cấp thị thực điện tử cho công dân tất cả các nước với thời hạn tạm trú được nâng từ 30 ngày lên đến 90 ngày và nâng thời hạn tạm trú từ 15 ngày lên đến 45 ngày cho công dân các nước được miễn thị thực vào Việt Nam. Bước đột phá này đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, trở thành động lực quan trọng cho sự phục hồi mạnh mẽ đối với lượng khách quốc tế đến Việt Nam suốt thời gian qua.

Tìm hướng cải thiện Chỉ số năng lực phát triển du lịch

Dẫu vẫn còn không ít bất cập trong quá trình Diễn đàn Kinh tế thế giới đánh giá về năng lực phát triển của nền du lịch Việt Nam, song với quyết tâm phát triển ngành du lịch nhanh và bền vững, Cục Du lịch Quốc gia vẫn đưa ra một số giải pháp để cải thiện Chỉ số năng lực phát triển du lịch và các vấn đề còn tồn tại của ngành.

Với những chỉ số thành phần đang được WEF đánh giá cao, ngành cần tiếp tục phát huy các thế mạnh nổi trội như: sức cạnh tranh về giá, tài nguyên tự nhiên, tài nguyên văn hóa và mức độ an toàn, an ninh. Bên cạnh đó, tăng cường công tác bảo tồn, phát huy các giá trị đặc sắc về di sản văn hóa, cảnh quan thiên nhiên ở các địa phương.

Đồng thời, tiếp tục thúc đẩy các chỉ số thuộc nhóm trung bình cao và còn nhiều dư địa tăng trưởng như: “tài nguyên phi giải trí”, “nhân lực và thị trường lao động”, “mức độ sẵn sàng về công nghệ thông tin và truyền thông”... Theo đó, cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực và chuyển đổi số toàn ngành để đáp ứng yêu cầu phát triển trong tình hình mới.

Với những chỉ số Cục Du lịch Quốc gia còn nhiều hoài nghi về căn cứ để WEF đánh giá, ngành du lịch cần phối hợp với các cơ quan liên quan để cung cấp đầy đủ số liệu về tình hình du lịch Việt Nam. Điều này nhằm tránh trường hợp các chỉ số được đánh giá dựa trên những căn cứ thiết tính cập nhật về tác động kinh tế, xã hội của ngành và chính sách thị thực của Việt Nam.

Đặc biệt, với các chỉ số bị tụt hạng nhiều như “hạ tầng hàng không”, Cục Du lịch Quốc gia kiến nghị ngành hàng không tiếp tục nâng cao năng lực phục vụ vận tải hành khách, cải thiện chất lượng dịch vụ, tăng số lượng ghế cung ứng, mở rộng kết nối mạng bay trong và ngoài nước, giảm giá vé máy bay để đáp ứng nhu cầu của khách du lịch.

Hướng tới việc cải thiện chỉ số “sự bền vững về nhu cầu du lịch”, ngành cần phát triển thêm các tour, sản phẩm du lịch hấp dẫn để tăng thời gian lưu trú của du khách. Các đơn vị kinh doanh cần đa dạng hóa sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu của du khách quanh năm, từ đó, giảm tính mùa vụ của du lịch quốc tế. Ngoài ra, phát triển thêm các điểm đến mới, điểm đến thứ cấp nhằm giảm thiểu tình trạng quá tải tại một số khu du lịch trọng điểm.

Trước những hạn chế đã tồn tại qua nhiều kỳ báo cáo là “y tế và vệ sinh”, “sự bền vững về môi trường”, Cục yêu cầu sự vào cuộc quyết liệt, mạnh mẽ của các địa phương để triển khai các biện pháp bảo đảm vệ sinh môi trường xanh, sạch, đẹp, văn minh tại điểm đến.