Hiệu quả từ công tác giám định dấu vân tay truy tìm đối tượng truy nã

Ngày càng nhiều ứng dụng thực tiễn dựa trên kết quả phân tích, giám định dấu vân tay phục vụ cho những mục đích khác nhau. Trong khoa học hình sự, giám định dấu vân tay là một trong 4 lĩnh vực giám định kỹ thuật hình sự truy nguyên trực tiếp ra con người để lại dấu vết. Kết quả của công tác giám định dấu vân tay là một trong những hoạt động hiệu quả nhất phục vụ truy tìm, truy bắt đối tượng truy nã.

Năm 2024, Công an Quảng Ninh phấn đấu đạt mục tiêu bắt giữ 50% đối tượng truy nã cũ, 100% đối tượng truy nã phát sinh phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án. Trong công tác truy tìm, truy bắt đối tượng truy nã, yêu cầu phải xác định đúng người và không bỏ lọt đối tượng. Tuy nhiên công tác này gặp rất nhiều khó khăn, bởi đối tượng dùng nhiều phương thức, thủ đoạn để lẩn trốn, như thay đổi danh tính, nhân dạng và thông tin cá nhân, làm giả giấy tờ tùy thân, trốn tránh và sinh sống ở những vùng sâu, vùng xa, cách xa nơi thường trú cũ... Có những đối tượng trốn tránh đến 30-50 năm, xây dựng gia đình, tạo dựng cơ sở kinh tế vững chắc, ổn định, thậm chí xây dựng hình ảnh bản thân trở thành "công dân gương mẫu", "tấm gương tiêu biểu"... tại nơi cư trú mới.

Trong quá trình truy tìm, truy bắt đối tượng truy nã, nhiều trường hợp lực lượng chức năng đã xác định được địa chỉ đối tượng lẩn trốn, song khi tiếp cận, chưa đủ căn cứ xác định có đúng đối tượng truy nã hay không. Câu hỏi đặt ra là bắt hay không bắt? Để giải quyết vấn đề trên, chính là lúc phát huy vai trò của giám định viên lĩnh vực giám định dấu vân tay thuộc Phòng Kỹ thuật hình sự (Công an tỉnh) trong việc phối hợp chặt chẽ với lực lượng truy bắt hướng dẫn cán bộ tổ công tác thu mẫu dấu vân tay của đối tượng phục vụ giám định.

Trung bình mỗi năm, giám định viên Phòng Kỹ thuật hình sự (Công an tỉnh) thực hiện giám định hàng chục vụ liên quan đến xác định danh tính các đối tượng truy nã. Ngày 2/8/2024 Phòng Kỹ thuật hình sự nhận quyết định trưng cầu giám định về một đối tượng truy nã vì tội mua bán trái phép chất ma túy. Trước đó, ngày 13/5/2024 Phòng CSĐT tội phạm về ma túy (Công an tỉnh) tiếp nhận người phạm tội (đối tượng truy nã) ra đầu thú, khai nhận là Vũ Văn Sơn (tên gọi khác là Vũ Yên Sơn, SN 1970, trú tổ 2, khu Minh Tiến, phường Cẩm Bình, TP Cẩm Phả) có hành vi phạm tội mua bán trái phép chất ma túy, bị truy nã từ năm 2000, sau đó bỏ trốn. 

Việc giám định dấu vân tay có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với những đối tượng, bị can nhiều lần thay tên đổi họ, nhiều lần vi phạm pháp luật, bị truy nã và lẩn trốn tại nhiều địa bàn khác nhau với danh tính khác nhau. Điển hình như trường hợp Hoàng Hải Linh, bị can trong vụ án “Tàng trữ trái phép chất ma túy” xảy ra ngày 23/9/2023 tại khu Vĩnh Tuy 2 (phường Mạo Khê, TX Đông Triều) do Cơ quan CSĐT (Công an TX Đông Triều) xử lý. Tại cơ quan công an, bị can  Linh khai báo từ khi sinh ra cho đến nay chưa hề làm CCCD, không có hộ khẩu thường trú, còn có các tên khác là Nguyễn Hải Linh, Nguyễn Văn Tiền, Hoàng Văn Tiền, Hoàng Đức Tiền. Bị can còn khai báo các lần vi phạm pháp luật vào các năm 2000, 2001, 2003, 2004, 2018, 2021, bị TAND các tỉnh, thành Bắc Ninh, Hà Đông, Hà Nội tuyên án về các tội danh khác nhau là trộm cắp tài sản, tàng trữ trái phép chất ma túy. 

Ở cả 2 đối tượng nêu trên, trong quá trình điều tra, xác minh, cơ quan điều tra thấy các đối tượng có nhiều đặc điểm giống với các đối tượng truy nã, tuy nhiên các đối tượng đã “thay tên, đổi họ” từ Vũ Văn Sơn thành Vũ Yên Sơn; từ Hoàng Hải Linh thành Nguyễn Văn Tiền... thời gian trốn truy nã quá lâu khiến đặc điểm nhân dạng có nhiều thay đổi. Để phục vụ nhanh chóng, đảm bảo chính xác “đúng người, đúng tội” trong quá trình thực hiện lệnh bắt giữ đối tượng, giám định viên Phòng Kỹ thuật hình sự đã thực hiện giám định dấu vân tay của các đối tượng trên. Cá biệt, để phục vụ yêu cầu khẩn cấp, trường hợp của đối tượng Hoàng Hải Linh, giám định viên đã thực hiện giám định trực tuyến trong thời gian chưa đến 1 giờ. Với tinh thần trách nhiệm, sự tập trung cao độ, giám định viên đã nhanh chóng đưa ra kết luận xác định dấu vân tay của các đối tượng đúng với dấu vân tay lưu trong hồ sơ truy nã, kết quả giám định đã chỉ đích danh đối tượng dù thay đổi họ tên, nhân diện, chỗ ở. Từ kết quả giám định, tổ công tác có căn cứ khoa học để ra quyết định chính xác, đảm bảo yêu cầu nghiệp vụ.

Thực tiễn công tác cho thấy, trong những tình huống khẩn cấp cần nhanh chóng đưa ra quyết định “bắt” hay “không bắt”, kết quả giám định dấu vân tay thực sự là cơ sở pháp lý, là cơ sở khoa học, là “niềm tin” của lực lượng điều tra trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Hiệu quả từ công tác giám định dấu vân tay của giám định viên Phòng Kỹ thuật hình sự (Công an tỉnh) đã góp phần rất lớn vào thực hiện nhiệm vụ truy tìm, truy bắt đối tượng truy nã và được Cơ quan điều tra trong toàn tỉnh ghi nhận.