Gỡ khó cho xuất khẩu thủy sản

Từ cuối năm 2018 đến nay, Trung Quốc siết chặt chính sách biên mậu, tăng cường kiểm duyệt chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ, nhãn mác các mặt hàng nhập khẩu, trong đó có thủy sản, gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong tỉnh. Vì vậy, ngành Nông nghiệp đã triển khai nhiều biện pháp, chủ động gỡ khó, đảm bảo việc xuất khẩu thủy sản thuận lợi, nhanh chóng.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), tính đến năm 2019, tổng giá trị xuất khẩu thủy sản toàn tỉnh đạt 198 triệu USD. Trong đó, xuất khẩu nguyên liệu đạt 63,5 triệu USD, tăng gấp 1,13 lần so với năm 2015.

Sản phẩm thủy sản chế biến xuất khẩu đạt 25,5 triệu USD/năm, tăng gấp 1,15 lần so với năm 2015. Thị trường xuất khẩu chủ yếu là Nhật Bản, EU, Hàn Quốc, Trung Quốc. Đặc biệt, với lợi thế nằm ngay cạnh Trung Quốc, đây là thị trường lý tưởng cho việc xuất khẩu nông sản Quảng Ninh nói chung và thủy sản nói riêng, nhất là dự báo đến năm 2030, Trung Quốc sẽ chiếm 38% tiêu thụ thủy sản toàn cầu.

Bên cạnh đó, ngành thủy sản Quảng Ninh cũng có nhiều cơ hội mới khi các hiệp định thương mại tự do của Việt Nam được ký kết. Nhất là Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực từ 1/8, thuế quan khi xuất khẩu thủy sản sang các nước thành viên Liên minh châu Âu sẽ được giảm từ 90% xuống 0%. Ngoài ra, Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA) cũng là động lực, mở ra cánh cửa rộng cho xuất khẩu thủy sản.

Có thể thấy, cơ hội mở ra cho xuất khẩu thủy sản Quảng Ninh là rất lớn, song bên cạnh đó vẫn có nhiều khó khăn, thách thức. Hiện, trên địa bàn tỉnh mới có 8 doanh nghiệp được cấp mã xuất khẩu thủy sản vào thị trường Trung Quốc với khoảng 130 sản phẩm xuất khẩu chính ngạch, 137 sản phẩm qua cặp chợ; 5 doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thủy sản, công suất cấp đông, kho lạnh, hầm đông lớn. Tuy nhiên, thường xuyên thiếu nguồn nguyên liệu để sản xuất.

Hiện, nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến xuất khẩu của tỉnh rất thấp, chỉ khoảng 25%, còn lại chủ yếu được nhập từ các tỉnh, thành phố khác trên cả nước. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chủ yếu do thương lái của Việt Nam và Trung Quốc sang thu gom rồi xuất khẩu thô sang thị trường Trung Quốc; do ảnh hưởng bởi các chính sách của Trung Quốc về siết chặt an toàn vệ sinh thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, nhãn mác.

Bên cạnh đó, việc xuất khẩu gặp vướng mắc về kiểm soát chất lượng hàng thủy sản xuất khẩu từ khâu nuôi - thu hoạch - chế biến - bao gói. Bởi lẽ, hầu hết hộ dân, doanh nghiệp hiện nay phần lớn vẫn là nuôi trồng theo kinh nghiệm, chưa thực hiện các biện pháp quản lý về an toàn thực phẩm, cấp mã cơ sở nuôi, ao nuôi... Ngoài ra, số lượng doanh nghiệp Việt Nam đủ điều kiện được Bộ Nông nghiệp Trung Quốc phê chuẩn và Cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản (Bộ NN&PTNT) cấp mã xuất khẩu quá ít, trong khi sản lượng thu hoạch rất lớn. Những yêu cầu khắt khe của phía Trung Quốc cũng là bài toán chung của ngành thủy sản để có thể xuất khẩu vào thị trường khó tính như châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Quảng Ninh có tiềm năng và trữ lượng thủy sản dồi dào. (Ảnh: Sản xuất cá giống tại HTX Sản xuất và nuôi trồng thủy sản Bắc Việt, xã Đầm Hà, huyện Đầm Hà) Ảnh: Hoàng Giang

Theo tính toán của ngành Nông nghiệp, kim ngạch xuất khẩu năm 2025 dự báo sẽ đạt 147 triệu USD; năm 2030 đạt 187 USD, tăng trưởng bình quân đạt 7%/năm. Để mở rộng và đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường lớn, Sở NN&PTNT đã thực hiện nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn cho việc xuất khẩu thủy sản.
Theo ông Nguyễn Văn Công, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh báo cáo Bộ NN&PTNT về việc tháo gỡ khó khăn xuất khẩu thủy sản vào thị trường Trung Quốc. Đồng thời, kiến nghị, đề xuất Thủ tướng Chính phủ thành lập đoàn công tác do Bộ NN&PTNT chủ trì sang Trung Quốc làm việc với các cơ quan chức năng phía Trung Quốc để thống nhất giải quyết các yêu cầu nhập khẩu vào thị trường Trung Quốc theo hướng có lộ trình, chuyển tiếp cụ thể. Bên cạnh đó, đề xuất thiết lập kênh trao đổi thông tin thường xuyên giữa hai nước để giải quyết các vấn đề khó khăn trong việc xuất, nhập khẩu hàng hóa. Tiếp tục trao đổi với Bộ Nông nghiệp Trung Quốc để sớm phê duyệt danh sách các doanh nghiệp gia công, chế biển thủy sản xuất khấu sang thị trường Trung Quốc

Bên cạnh việc hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp thực hiện các thủ tục hành chính, để đáp ứng yêu cầu chất lượng của thị trường Trung Quốc, bản thân các đơn vị sản xuất, doanh nghiệp chế biến thủy sản phải đẩy mạnh việc áp dụng khoa học kỹ thuật, nâng cao chất lượng bảo quản, đóng gói theo quy chuẩn quốc tế. Từ đó, kết nối với các thị trường lớn, tận dụng thế mạnh và xây dựng thương hiệu ngành thủy sản Quảng Ninh nói riêng và Việt Nam nói chung.

Hoàng Quỳnh

[links()]