Đột phá trong thu ngân sách nhà nước

Năm 2022 là năm đầu thực hiện thời kỳ ổn định ngân sách quốc gia 2022-2025. Với quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách được giao, hướng đến cơ cấu thu ổn định, bền vững theo đúng tinh thần chỉ đạo của các bộ, ngành trung ương, Tỉnh ủy Quảng Ninh, Cục Hải quan tỉnh đã chủ động đưa ra các giải pháp về thực hiện thu ngân sách nhà nước (NSNN). Qua đó, giữ vững đà tăng trưởng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa qua địa bàn, là một trong 10 cục Hải quan tỉnh, thành phố trên cả nước có trị giá xuất nhập khẩu cao nhất năm 2022; thu NSNN đạt cao nhất trong 5 năm qua.

Đồng bộ các giải pháp

Nhìn lại năm 2022, Cục Hải quan tỉnh đối mặt với rất nhiều khó khăn. Trong đó, chính sách “Zero-COVID” Trung Quốc buộc phải tạm dừng thông quan hàng hóa qua cửa khẩu, lối mở, với thời gian mỗi lần dừng kéo dài. Năm 2022, Trung Quốc tạm dừng 10 lần thông quan hàng hóa. Trong đó: Cửa khẩu Móng Cái nhiều lần bị tạm dừng thông quan, đặc biệt đợt tạm dừng thông quan hàng hóa kéo dài 2 tháng từ ngày 25/2/2022 đến hết ngày 25/4/2022 tại Bắc Luân II; Cửa khẩu Hoành Mô tạm dừng thông quan hàng hóa từ ngày 23/2/2022 và chỉ thực hiện thông quan hàng hóa nhập khẩu kể từ ngày 4/5/2022..., giao thương gặp nhiều khó khăn, tình trạng hàng hóa ùn tắc cục bộ tại các cửa khẩu, làm đứt gãy tạm thời chuỗi cung ứng tác động trực tiếp hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp... Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện chỉ tiêu thu ngân sách được giao.

Đơn cử như tại Cửa khẩu Bắc Phong Sinh, mọi năm, kể cả khi thời điểm dịch Covid-19 bùng phát thì hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tại Cửa khẩu Bắc Phong Sinh vẫn sôi động. Nhưng trong năm 2022 hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa ở đây rất ảm đạm. Cửa khẩu Bắc Phong Sinh tạm dừng thông quan hàng hóa từ ngày 23/2/2022 đến ngày 26/9/2022 và đến nay, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa diễn ra nhỏ lẻ, cầm chừng do các biện pháp phòng chống dịch của phía Trung Quốc.

Xuất phát từ thực tiễn trên, Cục Hải quan tỉnh xác định rõ đâu là thuận lợi, đâu là khó khăn để từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp; đồng thời, chủ động tham gia ý kiến đối với các thông tư sửa đổi, bổ sung của Bộ Tài chính về quy định thủ tục hải quan và quản lý xe ô tô, xe gắn máy của các đối tượng được phép nhập khẩu, tạm nhập khẩu không nhằm mục đích thương mại; thông tư thay thế các thông tư quy định về xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; đề xuất Tổng cục Hải quan cắt giảm, thống nhất quản lý, tránh chồng chéo trong công tác kiểm tra chuyên ngành đối với 9 mặt hàng; kiến nghị với UBND tỉnh các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ cảng biển trên địa bàn tỉnh...

Ngay từ đầu năm, Cục Hải quan tỉnh đã xây dựng kịch bản thu cụ thể cho từng nhóm hàng chính như: Thu từ xăng dầu nhập khẩu; than nhập khẩu; than xuất khẩu; xi măng, clinker xuất khẩu. Đồng thời Cục cũng đã giao chỉ tiêu phấn đấu thu NSNN cho từng chi cục trực thuộc. Bám sát vào kịch bản thu và số thu, các đơn vị trong toàn Cục đã xây dựng và tổ chức thực hiện nghiêm túc.

Tiêu biểu như Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Cẩm Phả tập trung tạo điều kiện tối đa cho các doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp xuất nhập khẩu than chính là chìa khóa để Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Cẩm Phả bứt phá, trở thành đơn vị đạt số thu ngân sách nhà nước cao nhất toàn Cục trong năm 2022. Sở dĩ than trở thành nhóm hàng chính giúp kim ngạch và số thu của Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Cẩm Phả cao vượt trội trong những tháng đầu năm là do thị trường than thế giới và trong nước chịu ảnh hưởng của xung đột giữa Nga - Ukraine. Nhu cầu về than tăng cao do nền kinh tế thế giới bắt đầu hồi phục sau đại dịch Covid-19 dẫn đến tình trạng thiếu hụt than toàn cầu và đẩy giá nhập khẩu than tăng 120-140%. Mặt khác, do nhu cầu than trong nước tăng cao nên Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản TKV đã đẩy mạnh việc nhập khẩu than.

Trong bối cảnh Chính phủ Trung Quốc tiếp tục duy trì chính sách “Zero-COVID” và áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt để kiểm soát hàng hóa, phương tiện... nhằm phòng, chống dịch Covid-19 tại các cửa khẩu biên giới đã ảnh hưởng lớn tới tốc độ thông quan hàng hóa, gây ùn tắc, tồn đọng hàng hóa tại khu vực cửa khẩu, Cục Hải quan tỉnh đặc biệt chú trọng công tác nắm bắt thông tin, triển khai kịp thời các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan và tỉnh Quảng Ninh trong tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu; triển khai “vùng xanh an toàn” tại các cửa khẩu biên giới; hạn chế thấp nhất những rủi ro, thiệt hại cho doanh nghiệp với những hành động cụ thể, hiệu quả.

Chủ động trong việc gặp gỡ, tiếp xúc doanh nghiệp thông qua nhiều kênh thông tin để nắm bắt thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh; trao đổi, hướng dẫn những chính sách, thủ tục; kịp thời giải đáp hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp... Đặc biệt, năm 2022, Hải quan Quảng Ninh là một trong 7 cục Hải quan cấp tỉnh, thành phố được Tổng cục Hải quan lựa chọn là đơn vị thực hiện thí điểm chương trình hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan. Triển khai chương trình, Cục Hải quan tỉnh đã và đang tích cực hỗ trợ 14 doanh nghiệp tham gia thí điểm, nhằm đảm bảo mục tiêu sau 2 năm triển khai sẽ từng bước cải thiện mức độ tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.

Cùng với các giải pháp đồng bộ nhằm tạo thuận lợi thương mại, chống thất thu thuế, Cục Hải quan tỉnh tập trung đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, hướng dẫn doanh nghiệp khai tờ khai vận chuyển độc lập với hàng hóa gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh đảm bảo yêu cầu quản lý của cơ quan hải quan; triển khai thực hiện nghiêm túc quy định về sử dụng seal định vị điện tử; tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát, công tác quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; đẩy mạnh thực hiện hiện đại hóa công tác quản lý thu thuế điện tử và thông quan 24/7...

Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp nên tổng thu NSNN năm 2022 do Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh thực hiện đạt 16.363 tỷ đồng, tăng 57,1% so với năm 2021.

Đảm bảo nguồn thu bền vững 

Mặc dù thu NSNN năm 2022 của Cục Hải quan Quảng Ninh đạt cao nhất trong 5 năm qua. Tuy nhiên, đánh giá khách quan, đây vẫn là những nguồn thu không bền vững. Nói cách khác, những nguồn thu này vẫn cơ bản dựa vào tài nguyên và phụ thuộc yếu tố khách quan là thị trường. Trước thực trạng này, Cục Hải quan Quảng Ninh cũng đã đưa ra nhiều giải pháp đảm bảo tính bền vững cho hoạt động thu NSNN của ngành hải quan. Trong đó, phấn đấu hoàn thành mục tiêu năm 2023 là tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng tối thiểu 5% so với năm 2022; thu ngân sách nhà nước phấn đấu hoàn thành vượt 5% chỉ tiêu được giao...

Theo đó, Cục Hải quan Quảng Ninh xây dựng lực lượng Hải quan Quảng Ninh kỷ cương, trách nhiệm, chuyên nghiệp, hiệu quả, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị năm 2023. Tiếp tục phát huy sức mạnh đoàn kết, lan tỏa niềm tin Hải quan Quảng Ninh chủ động, sáng tạo, quyết liệt cải cách hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và hoạt động xuất nhập khẩu, đảm bảo yêu cầu quản lý trên cả 3 tuyến bộ, tuyến biển và tuyến hàng không; góp phần cùng cả hệ thống chính trị tỉnh Quảng Ninh giữ vững đà tăng trưởng, cùng toàn ngành Hải quan hướng tới mục tiêu xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại, ngang tầm Hải quan các nước phát triển trên thế giới, dẫn đầu trong thực hiện Chính phủ số, với mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh.

Cục Hải quan Quảng Ninh chủ động xây dựng kế hoạch, kịch bản thu NSNN năm 2023 chi tiết theo từng nhóm mặt hàng, từng đơn vị, từng sắc thuế; quyết liệt triển khai các giải pháp hỗ trợ tăng thu NSNN, tạo nguồn thu bền vững, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Thường xuyên theo dõi, nắm tình hình, bám sát kế hoạch xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp có số thu lớn, phân tích đánh giá những yếu tố ảnh hưởng đến thu NSNN để kịp thời có giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, ổn định nguồn thu; tích cực khai thác và mở rộng các nguồn thu mới. Làm tốt công tác kiểm soát chống buôn lậu, gian lận thương mại, phòng chống ma túy và quản lý rủi ro; kiểm soát được địa bàn, chủ động phòng ngừa từ xa, từ sớm, không để hình thành các điểm nóng về buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, gian lận thương mại trong địa bàn quản lý.

Cục Hải quan Quảng Ninh tham gia hiệu quả triển khai ba đột phá chiến lược của tỉnh: Tiếp tục huy động mọi nguồn lực, đa dạng hình thức đầu tư; đẩy nhanh tốc độ phát triển và hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại; thúc đẩy liên kết vùng, nội vùng; phát triển giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo; nâng cao chất lượng cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; phát triển doanh nghiệp và phát triển mạnh khu vực kinh tế tư nhân. Phát huy vai trò của cơ quan hải quan về cải cách hành chính, hiện đại hóa, nâng cao năng lực cạnh tranh DDCI - giảm chi phí, thời gian, các rào cản, điểm nghẽn... nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, chất lượng thực thi chính sách, pháp luật về hải quan và hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp.