Hải quan Quảng Ninh: Hành trình giữ vững ngôi đầu DDCI

Theo kết quả xếp hạng DDCI 2022, Cục Hải quan tỉnh xuất sắc đạt vị trí quán quân khối các sở, ngành với điểm số 85,05, tăng 6,57 điểm so với năm 2021; đưa Hải quan Quảng Ninh trở thành đơn vị duy nhất trong tỉnh đến nay 5 lần giữ vị trí quán quân DDCI.

Nhiều sáng kiến riêng có

Năm 2022 là năm thứ 8 tỉnh triển khai xếp hạng DDCI. Bên cạnh 5 lần xếp thứ nhất, 3 năm còn lại, Cục Hải quan tỉnh luôn nằm trong tốp 4 (nhóm rất tốt). Để có được kết quả ổn định, ngay từ những năm đầu tiên triển khai DDCI, Cục đã có nhiều cách làm mới, riêng có. Từ năm 2017, Cục Hải quan tỉnh đưa Bộ chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh cấp cơ sở và chất lượng quản lý, điều hành cấp cơ sở (CDCI) vào thực hiện để thúc đẩy cạnh tranh,cải thiện năng lực của từng chi cục hải quan cửa khẩu. Đây được coi là bộ chỉ số thu nhỏ với những tiêu chí, chỉ tiêu tương tự như DDCI của tỉnh. Sáng kiến này lập tức trở thành điểm sáng về CCHC của ngành Hải quan cả nước, hiện vẫn được đơn vị duy trì.

Ông Ngô Xuân Hiệp, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu (HQCK) Cảng Cẩm Phả, chia sẻ: Hằng năm hệ thống CDCI thu thập ý kiến đánh giá của doanh nghiệp XNK đã giúp chỉ ra những điểm mạnh, yếu trong công tác quản lý, điều hành tại từng chi cục hải quan. Qua đó thúc đẩy mỗi một chi cục, mỗi công chức hải quan phải không ngừng nỗ lực, đổi mới sáng tạo, đồng hành với doanh nghiệp.

Năm 2018, nhận thấy việc triển khai thông quan, kiểm tra hàng hóa trên địa bàn TP Móng Cái còn nhiều bất cập, chưa thực sự thuận lợi cho doanh nghiệp, Cục đã chủ động đề xuất Tổng cục Hải quan, UBND tỉnh triển khai “Mô hình thực hiện thủ tục và quản lý hải quan tập trung tại Chi cục HQCK Móng Cái”. Với mô hình này việc tiếp nhận hồ sơ hải quan, thông quan hàng hóa được thực hiện tại trụ sở Chi cục thay vì doanh nghiệp phải đến các đội thủ tục như trước. Mô hình ngay lập tức đã nhận được sự đánh giá cao của doanh nghiệp khi tạo ra sự chuyên môn hóa cao, quản lý tập trung, chuyên sâu, chuyên trách, thống nhất một đầu mối, làm tăng tính minh bạch trong thực hiện thủ tục hải quan. Hiệu quả rõ nét của mô hình là Chi cục HQCK Móng Cái đảm bảo thông quan thông suốt khối lượng hàng hóa có quy mô kim ngạch lên đến 18,52 tỷ USD trong 5 năm (2018-2022). Đặc biệt số thu ngân sách năm sau luôn tăng cao so với năm trước: Năm 2022 đạt 1.645 tỷ đồng, tăng hơn 117% so với năm 2018.

Ông Lê Đăng Va, Phó Giám đốc Công ty TNHH XNK Sông Lam MC, đánh giá: Việc tiếp nhận, kiểm tra chi tiết hồ sơ tại một địa điểm là đội thủ tục hàng hóa XNK thay vì 3 đội thủ tục như trước đã đảm bảo thống nhất trong thực hiện các quy định pháp luật, phân công công chức chuyên trách thực hiện thủ tục hải quan đối với từng loại hình XNK; giúp giảm thời gian thông quan hàng hóa, giảm tiếp xúc giữa doanh nghiệp và công chức hải quan, đảm bảo mọi hoạt động diễn ra minh bạch, chuyên nghiệp.

Xác định nhân tố con người đóng vai trò quan trọng trong thực thi công vụ, Cục Hải quan tỉnh chú trọng nâng cao chất lượng công chức hải quan tại các khâu nghiệp vụ trọng yếu. Từ đó xây dựng tiêu chuẩn, chọn lọc, đào tạo chuyên sâu công chức hải quan ứng dụng thành thạo CNTT, có kỹ năng mềm tốt.

Tháng 5/2021, Cục Hải quan tỉnh là đơn vị đầu tiên trong ngành vận hành “Hệ thống đánh giá chất lượng phục vụ của công chức hải quan trong quá trình giải quyết thủ tục”. Doanh nghiệp sau khi thực hiện tờ khai thông quan đối với từng lô hàng sẽ tiến hành chấm điểm công chức theo 5 mức độ: Rất hài lòng, hài lòng, bình thường, không hài lòng, rất không hài lòng. Điều này buộc tất cả các CBCC phải nâng cao trình độ nghiệp vụ, sát sao với doanh nghiệp để đảm bảo rút ngắn tối đa thời gian thông quan cho doanh nghiệp. Cá thể hóa trách nhiệm cá nhân, đảm bảo rõ địa chỉ, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ, dễ kiểm đếm, đánh giá đã đưa "ngọn lửa cải cách" đến với từng CBCC Hải quan Quảng Ninh theo hướng thực chất, ngày càng chuyên nghiệp.

Hỗ trợ doanh nghiệp toàn diện

Điều quan trọng nhất đối với một doanh nghiệp XNK là thời gian thông quan hàng hóa, thời gian càng rút ngắn, doanh nghiệp càng giảm được chi phí thời gian, chi phí đi lại. Hải quan Quảng Ninh luôn coi trọng công tác CCHC, hiện đại hóa hải quan. Đến nay đạt nhiều kết quả nổi bật: 100% tờ khai XNK được thực hiện qua Hệ thống thông quan tự động; doanh nghiệp thực hiện nộp thuế điện tử 24/7; kết nối Hệ thống một cửa quốc gia tại 6/6 chi cục hải quan với 226 TTHC của 13 bộ, ngành; tiếp nhận C/O form D trên Hệ thống một cửa ASEAN; triển khai hệ thống giám sát hàng hóa ra vào cảng biển, kho bãi trên hệ thống giám sát hải quan tự động; cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 cho 160/160 thủ tục hải quan (ngoài thủ tục khai báo hải quan trên hệ thống thông quan tự động).

Cục thường xuyên rà soát, báo cáo và đề xuất cắt giảm các mặt hàng kiểm tra chuyên ngành bị chồng chéo, giúp tạo thuận lợi thương mại, giảm thời gian thông quan, giảm chi phí cho doanh nghiệp. Năm 2022, đơn vị đề xuất 9 nội dung cải cách, cắt giảm chứng từ, 9 mặt hàng cắt giảm kiểm tra chuyên ngành; năm 2023 đề xuất 13 mặt hàng còn vướng mắc, bất cập trong quản lý, kiểm tra chuyên ngành.

Công tác hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp được quan tâm thực hiện từ Cục tới cấp chi cục để có thể tiếp cận được với những vướng mắc của doanh nghiệp một cách nhanh chóng nhất, sớm nhất. Cục và các chi cục thành lập các đoàn công tác đến các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp mới được thành lập, để kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp về thủ tục hải quan.

Bà Shi Xi Xun, Tổng Giám đốc Công ty TNHH May mặc Hoa Lợi Đạt (TP Cẩm Phả), cho biết: Ngay từ thời điểm khởi công xây dựng nhà máy đến đi vào sản xuất chính thức, Công ty đã luôn được Hải quan Cẩm Phả sát cánh trong mọi hoạt động. Từ chính sách thuế, báo cáo quyết toán thuế, cho tới hướng dẫn các thủ tục hải quan, các quy định mới trong XNK đều được Hải quan Cẩm Phả hướng dẫn tận tình, giúp Công ty tránh những sai sót có thể xảy ra.

Năm 2022, Cục Hải quan tỉnh đã tổ chức 2 hội nghị cấp Cục, trong đó 1 hội nghị dành cho các doanh nghiệp mới được cấp giấy chứng nhận đầu tư, các doanh nghiệp mới có hoạt động XNK trên địa bàn; chỉ đạo các chi cục tổ chức 13 hội nghị. Qua các hội nghị đã góp phần kết nối, gắn kết giữa cộng đồng doanh nghiệp với cơ quan hải quan và các ngành chức năng, chính quyền địa phương, các đơn vị có liên quan; gắn kết giữa doanh nghiệp XNK với các hãng vận chuyển giao nhận hàng hóa, giữa đơn vị vận chuyển với các đơn vị kinh doanh cảng, kho bãi, qua đó tạo sự đồng thuận cao trong hoạt động hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp.

Từ đầu năm 2023 đến nay, Cục Hải quan tỉnh đã tổ chức hội nghị cấp Cục bàn các giải pháp thúc đẩy hoạt động XNK qua các cửa khẩu đường bộ; chỉ đạo các chi cục hải quan tổ chức 3 hội nghị gặp mặt, hỗ trợ doanh nghiệp. Các khó khăn, vướng mắc doanh nghiệp nêu tại các hội nghị đã được cơ quan hải quan, chính quyền địa phương trao đổi thẳng thắn, giải đáp thỏa đáng. Cục đang nghiên cứu triển khai hội nghị đối thoại doanh nghiệp trực tuyến.

Cục Hải quan tỉnh chú trọng đề xuất các ngành chức năng, các cấp có thẩm quyền chung tay tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động XNK của doanh nghiệp, như: Phát triển hệ thống logistics; mở rộng, nâng cấp hệ thống cửa khẩu, cảng biển; có chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp tham gia đầu tư, hoạt động XNK trên địa bàn; thực hiện chính sách thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư, sản xuất... Cục chủ động xây dựng phương án tổ chức hoạt động, quản lý hải quan, tạo thuận lợi thương mại đảm bảo XNC, XNK bền vững trên địa bàn. Từ đó chủ động trong công tác quản lý nhà nước về hải quan tại các cửa khẩu, đồng hành cùng doanh nghiệp, đảm bảo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK, XNC, thông quan hàng hóa, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tránh để xảy ra tình trạng ùn tắc tại khu vực cửa khẩu, biên giới.

Với việc chủ động, đổi mới, nêu cao tinh thần trách nhiệm trong hoạt động hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp, đến nay không còn các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp kiến nghị thuộc thẩm quyền của Cục Hải quan tỉnh chưa được giải quyết. Cục dẫn đầu ở nhiều chỉ số thành phần DDCI năm 2022: Chỉ số tiếp cận, minh bạch thông tin và chuyển đổi số 8,79 điểm, là năm thứ 2 giữ ngôi đầu ở chỉ số này; chỉ số hỗ trợ doanh nghiệp có mức cải thiện cao nhất, tăng 0,5 điểm (chỉ có 3/19 sở, ngành là Cục Hải quan tỉnh, Cục Thuế tỉnh, Sở Du lịch có sự cải thiện điểm số).

Năm 2022 là năm đầu tiên DDCI đánh giá chuyên sâu ý kiến doanh nghiệp liên quan đến các khía cạnh ứng dụng CNTT, chuyển đổi số. Cục Hải quan tỉnh đứng thứ 2 về tỷ lệ truy cập và tần suất truy cập website là 88% (các đơn vị khác là 25%); chất lượng website có điểm số cao nhất là 6,21 điểm (khối sở, ngành, điểm trung vị do doanh nghiệp đánh giá là 5,63 điểm). Theo đánh giá của đơn vị tư vấn, trên cơ sở 8 chỉ số đánh giá với nhiều chỉ số dẫn đầu, Cục Hải Quan tỉnh duy trì vị trí quán quân với điểm số vượt trội so với các đơn vị khác ở tất cả các khía cạnh.

Ông Nguyễn Văn Nghiên, Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh, khẳng định: Hành trình 5 năm đứng ở vị trí quán quân DDCI của đơn vị ghi nhận sự quyết tâm, đoàn kết trong công tác chỉ đạo điều hành, sự nỗ lực, cố gắng không ngừng của CBCC-LĐ trong thực thi nhiệm vụ; ghi nhận, ủng hộ của cộng đồng doanh nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh những điểm đạt được, đơn vị tiếp tục nghiêm túc nhìn nhận, khắc phục những điểm còn hạn chế, thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, góp phần nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh. Trong đó trọng tâm là nâng cao hiệu quả quản lý, xây dựng đội ngũ công chức chuyên nghiệp, chuyên sâu, liêm khiết, lấy sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm mục tiêu phục vụ.