Nguồn nhân lực chất lượng cao cho phát triển bền vững

Phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao được Quảng Ninh xác định là một trong 3 đột phá chiến lược, là yếu tố quan trọng, nền tảng vững chắc tạo đà cho sự phát triển bền vững. Ngay từ rất sớm, tỉnh đã ban hành những cơ chế, chính sách riêng, nhằm thu hút lao động và phát triển nguồn nhân lực trên địa bàn, đáp ứng nhu cầu phát triển của tỉnh. 

Nhiều chính sách riêng có

Xác định con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển xã hội, những năm qua, Đảng bộ tỉnh luôn nhất quán quan điểm phát triển nguồn nhân lực chính là tạo đột phá chiến lược để phát triển. Nghị quyết Đại hội XV của  Đảng bộ tỉnh đã thống nhất định hướng phát triển 3 khâu đột phá, 4 quan điểm giai đoạn 2020-2025. Trong đó, tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với tăng nhanh quy mô và nâng cao chất lượng dân số.

Quá trình thực hiện, tỉnh đã cụ thể hóa 4 định hướng chiến lược của Đảng về phát triển nguồn nhân lực trong thời kỳ hội nhập phù hợp với điều kiện địa phương. Đó là gắn phát triển nguồn nhân lực với việc đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế - xã hội; gắn phát triển nguồn nhân lực với quá trình dân chủ hóa, khai thác có hiệu quả các giá trị văn hóa truyền thống và hiện đại; nâng cao chất lượng sử dụng đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ; có chiến lược phát triển con người trên cơ sở một hệ thống chính sách đồng bộ hướng tới con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Bằng việc giải quyết tốt các vấn đề này, tỉnh đã tạo được yếu tố nội sinh của nguồn nhân lực, tạo cơ sở bền vững cho phát triển và hội nhập.

Tỉnh đã xây dựng và thực hiện nhiều quyết sách, cơ chế quan trọng để tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Nổi bật là Nghị quyết số 15-NQ/TU ngày 9/6/2014 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về đẩy mạnh cải cách hành chính và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Quyết định số 2704/QĐ-UBND ngày 17/11/2014 của UBND tỉnh về phê duyệt quy hoạch phát triển nhân lực tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Quyết định số 293/QĐ-UBND ngày 30/1/2015 của UBND tỉnh về phê duyệt đề án đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng và phát triển toàn diện nguồn nhân lực tỉnh đến năm 2020; Nghị quyết số 35/2021/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về việc quy định chính sách thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại Trường Đại học Hạ Long, Trường Cao đẳng Việt - Hàn Quảng Ninh, Trường Cao đẳng Y tế Quảng Ninh. 

Tỉnh xây dựng các chính sách thu hút nhân tài riêng cho Đại học Hạ Long, như: Quy định chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao về làm việc tại Trường giai đoạn 2015-2017 và kéo dào đến 2020; chế độ chi cho giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ thỉnh giảng tại Trường; quy định chế độ cho giảng viên thỉnh giảng, chính sách tạo nguồn giảng viên tiếng Nhật và chính sách hỗ trợ người học một số ngành nghệ thuật tạo Trường.

Ông Trần Trung Vỹ, Phó Hiệu trưởng điều hành Trường Đại học Hạ Long, cho biết: Các chính sách đặc thù của tỉnh đã giúp nhà trường nhanh chóng có được đội ngũ giảng viên chất lượng. Sau hơn 5 năm thực hiện chính sách, Trường đã tiếp nhận và tuyển dụng 21 người, trong đó có 14 tiến sĩ, 7 thạc sĩ; mời 145 lượt giảng viên tham gia giảng dạy.

Tỉnh còn có nhiều chính sách thu hút, hỗ trợ học tập đối với sinh viên học các chuyên ngành phục vụ sự phát triển của tỉnh; thưởng đối với người có tài năng và sinh viên giỏi; hỗ trợ học nghề thuộc danh mục nghề khuyến khích đào tạo và hỗ trợ học phí học văn hóa cho học sinh tốt nghiệp THCS học tiếp lên trình độ trung cấp, cao đẳng trên địa bàn tỉnh…

Song song với thu hút nhân tài, tỉnh  quan tâm dành nguồn lực thỏa đáng cho công tác đào tạo, bồi dưỡng CBCCVC gắn với vị trí, việc làm, cơ cấu ngạch, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, tiêu chuẩn chức danh cán bộ, lãnh đạo quản lý với hình thức đa dạng, như đào tạo, bồi dưỡng trong nước, nước ngoài, tập trung, trực tuyến... Đồng thời, ưu tiên những ngành, nghề, lĩnh vực mà tỉnh cần đáp ứng nguồn nhân lực thực hiện mục tiêu đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ, du lịch, công nghiệp và hội nhập, như ngoại ngữ, du lịch, dịch vụ, cải cách hành chính, quản lý đô thị, tin học... Từ 2019-2022, có khoảng 96.000 lượt CBCCVC của tỉnh được cử tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng; trong đó có hơn 42.000 lượt CBCC, hơn 54.000 lượt viên chức được đào tạo cao cấp, trung cấp lý luận chính trị, đại học, sau đại học, bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch công chức, bồi dưỡng theo vị trí việc làm, chức vụ lãnh đạo, quản lý...

Tỉnh đẩy mạnh liên kết vùng, hợp tác trong nước và quốc tế trong phát triển nguồn nhân lực. Trong đó, đã ký kết thỏa thuận hợp tác đào tạo với các trường đại học hàng đầu Việt Nam và quốc tế để liên kết đào tạo, bồi dưỡng CBCCVC của tỉnh, tăng cường đào tạo đối với các ngành, lĩnh vực quản trị kinh doanh, tài chính, ngân hàng, kinh tế, luật kinh doanh, thương mại quốc tế, du lịch, chuyên gia về quản lý các KKT, KCN, đào tạo sau đại học cho đội ngũ CBCCVC của tỉnh, đào tạo giáo viên của Trường Đại học Hạ Long; đồng thời thu hút nhân tài cho chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh đề ra.

Từ sự quan tâm đặc biệt của tỉnh về phát triển nguồn nhân lực, các cấp ủy, chính quyền trong tỉnh đã nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của công tác phát triển nguồn nhân lực, từ đó có sự quan tâm đúng mức, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và đầu tư cho nhiệm vụ này. Đội ngũ CBCCVC xác định phát triển nguồn nhân lực là trách nhiệm của chính cơ quan, đơn vị và từng cá nhân, thấy rõ trách nhiệm, nghĩa vụ trong thực thi công vụ. Từ đó nỗ lực nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng thực hiện công vụ, kiến thức hành chính, chủ động và tích cực trong công việc.

Đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới 

Nhờ có sự quan tâm bằng các cơ chế, chính sách, tỉnh đã chủ động phát triển nguồn nhân lực gắn với chuyển dịch cơ cấu lao động theo định hướng, quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Trong gần 10 năm thực hiện các chính sách khuyến khích đào tạo, bồi dưỡng CBCC và thu hút nhân tài, tỉnh đã thu hút 344 người với kinh phí hỗ trợ gần 5 tỷ đồng; hỗ trợ 692 CBCCVC đào tạo đại học, sau đại học; hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị, quản lý nhà nước, tin học, ngoại ngữ, tiếng dân tộc thiểu số cho CBCCVC trong tỉnh; thưởng  cho 478 người có tài năng, sinh viên giỏi với kinh phí 1,5 tỷ đồng.

Đặc biệt thực hiện, Nghị định số 140/2017/NQ-CP của Chính phủ về chính sách thu hút, tạo nguồn cán bộ từ sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ, từ năm 2019 đến nay tỉnh đã tuyển dụng được 20 sinh viên, thạc sĩ có trình độ, được đào tạo bài bản; trong đó có 2 công chức, 18 viên chức (16 viên chức sự nghiệp giáo dục và đào tạo; 1 viên chức sự nghiệp y tế; 1 viên chức sự nghiệp khác).

Qua đó đã góp phần tạo sự chuyển biến tích cực về chất lượng đội ngũ CBCCVC của tỉnh. Đa số CBCCVC hiện nay được đào tạo cả về chuyên môn, lý luận, quản lý nhà nước, quản lý kinh tế; có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, từng bước trưởng thành, tiến bộ về trình độ, nhận thức, năng lực thực tiễn, phương pháp, tác phong, lề lối làm việc. Theo đánh giá của Sở Nội vụ, trong 3 năm (2019-2021), trình độ chuyên môn của đội ngũ CCVC của tỉnh ngày càng được nâng cao. Năm 2021, có 127 CCVC có trình độ tiến sĩ và tương đương (cao hơn 11 người so với năm 2019); số 2.774 CCVC có trình độ thạc sĩ và tương đương (cao hơn 400 người so với năm 2019).

Những kết quả tích cực của công tác thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đã góp phần quan trọng đưa Quảng Ninh nằm trong nhóm các địa phương duy trì tốc độ tăng trưởng cao, 7 năm liền (2016-2022) có tốc độ tăng trưởng 2 con số. Nguồn nhân lực của tỉnh cơ bản duy trì được tốc độ phát triển hợp lý về số lượng, chú trọng về chất lượng và tạo việc làm. Quy mô nguồn nhân lực của tỉnh hiện có hơn 780.000 người (tăng 8,2% so với năm 2015). Chất lượng nguồn nhân lực được nâng lên rõ rệt, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt trên 85%, trong đó lao động có bằng cấp, chứng chỉ đạt gần 50%.

Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận, công tác phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của tỉnh cũng đang đối mặt với với nhiều thách thức trong đáp ứng yêu cầu xu thế hội nhập và phát triển. Đó là việc thiếu chuyên gia đủ khả năng hoạch định chính sách lớn và giải quyết những vấn đề cấp thiết đặt ra trong giai đoạn hội nhập quốc tế hiện nay; lớp CBCC trẻ có kiến thức, trình độ học vấn cao còn chậm được phát hiện và bồi dưỡng; tuyển dụng CCVC  lĩnh vực giáo dục, y tế, công nghệ thông tin.. còn gặp nhiều khó khăn do không có nguồn để tuyển dụng, nhất là các đối tượng thuộc nguồn nhân lực chất lượng cao theo Nghị định số 140/2017/NĐ-CP.

Từ năm 2019 đến nay toàn tỉnh mới tuyển dụng mới được 2 công chức, chiếm tỷ lệ 1,79%; 18 viên chức, chiếm tỷ lệ 0,36%. Với sự tăng trưởng ấn tượng những năm gần đây, đặc biệt là định hướng chuyển dịch kinh tế từ "nâu" sang "xanh", nhiều nhà đầu tư, doanh nghiệp đến Quảng Ninh đều đang "khát" nhân lực trình độ cao, nhất là các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo; ngành dịch vụ, du lịch đang đòi hỏi lượng lớn nhân lực có kỹ năng chuyên nghiệp, bài bản hơn. 

Theo dự báo nhu cầu tuyển dụng lao động, nhất là lao động có tay nghề cao, giai đoạn tới của tỉnh là rất lớn: Năm 2025 cần tăng thêm hơn 100.000 lao động, riêng trong các KCN cần tuyển trên 54.000 lao động. Vì vậy để tháo gỡ nút thắt này, tỉnh cần tiếp tục dành nhiều sự quan tâm và đầu tư thích đáng để phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, phục vụ phát triển kinh tế bền vững của tỉnh.

Tỉnh đang phối hợp với Học viện Chính sách và Phát triển (Bộ KH&ĐT) xây dựng Đề án phát triển nguồn nhân lực tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030; kinh phí dự kiến 1.133 tỷ đồng, thực hiện từ 2021-2025. Trên cơ sở phân tích thực trạng nguồn nhân lực của tỉnh, học hỏi kinh nghiệm của các địa phương có cùng đặc điểm kinh tế - xã hội và phát triển..., Đề án sẽ đề xuất các nhóm giải pháp phát triển nguồn nhân lực của tỉnh về cơ chế chính sách, nâng cao năng lực cơ sở đào tạo, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu nhân lực...

Tại kỳ họp HĐND tỉnh cuối năm nay, UBND tỉnh sẽ trình HĐND tỉnh xem xét ban hành quy định về chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao; hỗ trợ đào tạo sau đại học đối với viên chức các đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực giáo dục, y tế giai đoạn 2023-2025, nhằm thu hút thêm các nguồn nhân lực chất lượng cao về tỉnh làm việc cũng như đào tạo, bồi dưỡng trình độ chuyên môn cho đội ngũ CBCCVC của tỉnh.

Với các cơ chế chính sách đầu tư thoả đáng cho phát triển giáo dục đào tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ tạo nền móng vững chắc để Quảng Ninh bứt phá phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn tiếp theo, tiếp tục khẳng định vai trò, vị thế là một trong những trung tâm phát triển năng động, toàn diện của phía Bắc.