Hướng đi mới cho các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp

Thực hiện phương án tự chủ 100% kinh phí từ đầu năm 2017, mọi hoạt động của 3 đoàn nghệ thuật (NT) chuyên nghiệp của Quảng Ninh là: Chèo, Cải lương và Kịch đều gặp rất nhiều khó khăn. Vừa qua, Sở Văn hóa và Thể thao đã đề xuất với tỉnh sáp nhập 3 đoàn NT để thành lập Đoàn NT Quảng Ninh. Hướng đi mới này hứa hẹn sẽ phát huy hiệu quả việc bảo tồn, gìn giữ vốn NT truyền thống mà các nghệ sĩ Quảng Ninh đã dày công vun đắp.

Các nghệ sĩ Đoàn NT Chèo Quảng Ninh biểu diễn tại Lễ khai hội xuân Ngọa Vân năm 2016. Ảnh Phan Hằng

Trăn trở bài toán tự chủ

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, những năm qua, các đoàn NT chuyên nghiệp của tỉnh đã có nhiều cố gắng, nỗ lực, phục vụ kịp thời các nhiệm vụ chính trị của tỉnh. Hằng năm, các đoàn NT biểu diễn trung bình gần 400 buổi, thu hút khoảng 550.000 lượt người xem. Các đoàn đã được tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý của Nhà nước, nhiều nghệ sĩ đạt danh hiệu NSND, NSƯT, nghệ sĩ Vùng mỏ.

Tuy nhiên, năm 2017, khi các đoàn NT được giao tự chủ 100% kinh phí hoạt động thì đã gặp phải không ít khó khăn, bất cập. Do đã quen với cơ chế Nhà nước bao cấp nên khi chuyển sang cơ chế tự chủ, một số cán bộ, công nhân viên, diễn viên còn lúng túng, chưa năng động, sáng tạo, còn tâm lý trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước. Không chỉ vậy, khi thực hiện cơ chế tự chủ, các đoàn còn gặp rất nhiều khó khăn trong việc trả lương, đóng các loại bảo hiểm cho các diễn viên tuổi đời đã cao và việc thu hút các diễn viên trẻ, tài năng.

NSƯT Từ Diệu Hương, Trưởng Đoàn Kịch Quảng Ninh, cho biết: “Hiện nay, các đoàn NT chuyên nghiệp của tỉnh không có nhà hát biểu diễn cố định. Trang thiết bị, âm thanh, ánh sáng còn thiếu và cũ, không đồng bộ; trang phục, đạo cụ xuống cấp nên khó cạnh tranh và đa dạng hóa nguồn thu khi thực hiện 100% tự chủ kinh phí hoạt động”.

Còn NSƯT Nguyễn Thanh Chương, Trưởng Đoàn NT Cải Lương, chia sẻ: “Sau khi tự chủ hoàn toàn, nhiều diễn viên, trong đó có cả diễn viên tài năng đã bỏ nghề mà mình đã từng theo đuổi vì thu nhập quá thấp, đời sống không đảm bảo. Hiện đơn vị chỉ còn 20 người, trong đó có khoảng 50% không tham gia biểu diễn do hạn chế về tuổi tác, năng lực chuyên môn. Khó khăn nhất của Đoàn hiện nay cũng chính là thiếu lực lượng diễn viên biểu diễn. Trong khi đó các loại hình NT sân khấu truyền thống rất kén khán giả, việc lấy NT để nuôi NT là vô cùng gian nan.

Các nghệ sĩ Đoàn NT Cải lương Quảng Ninh diễn vở Người đàn bà 13 bến nước. Ảnh Đoàn NT Cải lương cung cấp

Sáp nhập để hoạt động hiệu quả

Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, Sở Văn hóa và Thể thao đề xuất với tỉnh sáp nhập 3 đoàn NT chuyên nghiệp và Ban Quản trị Khu văn công thành Đoàn NT Quảng Ninh. Đồng chí Đỗ Khánh Tùng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao, cho biết: “Với mục tiêu nhằm tinh giản đầu mối, xây dựng các đoàn NT theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, phục vụ khách du lịch trong nước và quốc tế, đồng thời bảo tồn phát huy giá trị các môn NT truyền thống của tỉnh, Sở Văn hóa và Thể thao sẽ quyết tâm vừa làm vừa rút kinh nghiệm, không gây xáo trộn trong tâm tư, tình cảm của đội ngũ nghệ sĩ, diễn viên, người lao động các đoàn NT”.

Theo đó, để tháo gỡ các khó khăn cho các đoàn NT chuyên nghiệp, thời gian tới, Sở Văn hóa và Thể thao đề xuất sau khi sáp nhập, bên cạnh việc nghiên cứu, sưu tầm, bảo tồn các loại hình văn hóa NT truyền thống, Đoàn NT Quảng Ninh sẽ đẩy mạnh phát triển loại hình nghệ thuật ca múa nhạc phục vụ công chúng. Bởi Quảng Ninh vốn là đất ca múa nhạc, nơi sinh ra nhiều nghệ sĩ tên tuổi thành danh, cũng là nơi có phong trào ca múa nhạc quần chúng phát triển mạnh. Nghệ thuật ca múa nhạc sẽ góp phần quan trọng vào việc quảng bá, hình ảnh, quê hương, con người, tiềm năng phát triển KT-XH của tỉnh.

Cùng với đó, đề án sáp nhập mà Sở Văn hóa và Thể thao xây dựng sẽ tập trung tháo gỡ một khó khăn của các đoàn NT hiện nay. Cụ thể, về mong muốn của các nghệ sĩ có một nhà hát riêng, quy mô lớn, vị trí thuận lợi cho khách du lịch, nhân dân, Sở cũng đề xuất phương án sẽ cho Đoàn NT Quảng Ninh được biểu diễn tại các sân khấu lớn ở Cung Quy hoạch, Hội chợ, Triển lãm và Văn hóa tỉnh; Cung Văn hóa Lao động Việt - Nhật… Bên cạnh đó, trong thời gian tới, sau khi các đoàn sáp nhập, Sở cũng đề xuất tỉnh ưu tiên đầu tư thêm trang thiết bị, âm thanh, ánh sáng hiện đại để đáp ứng nhu cầu thị trường.

Không chỉ vậy, sau khi sáp nhập, Sở sẽ đề nghị tỉnh tiếp tục thực hiện cơ chế đặt hàng với Đoàn NT Quảng Ninh để phục vụ nhiệm vụ chính trị, tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, tạo nguồn thu cho Đoàn. Bên cạnh đó, để nâng cao chất lượng hoạt động, Đoàn NT Quảng Ninh chắc chắn sẽ phải đẩy mạnh hoạt động cung ứng dịch vụ, tìm tòi những phương thức mới, huy động các nguồn lực xã hội tham gia sáng tạo và quảng bá sản phẩm; đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động NT.

Việc sáp nhập các đoàn NT là việc làm cần thiết, nhằm thực hiện có hiệu quả Đề án 25 và Nghị quyết 19-NQ/TU của BCH Đảng bộ tỉnh về “Đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng; thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế”; Nghị quyết 19-NQ/TW ngày 25/10/2017, Hội nghị T.Ư 6 (khóa XII) về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. Trong tương lai không xa, đây sẽ là cơ hội, hướng đi mới để các nghệ sĩ được khẳng định tài năng của bản thân, thích nghi với xu thế mới.

Lan Anh

[links()]