Lồng nuôi thuỷ sản thân thiện môi trường

Nghề nuôi thuỷ sản lồng bè tập trung tại Cẩm Phả, Quảng Yên, Vân Đồn, Đầm Hà, Hải Hà, Móng Cái... đã góp phần đáng kể vào giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Tuy nhiên, tập quán nuôi lồng bè hiện nay của người dân vẫn sử dụng các vật liệu phao xốp, gỗ, thùng phi... có độ bền không cao và ảnh hưởng đến môi trường.

Để khắc phục hạn chế của lồng bè truyền thống, nhóm tác giả của Chi cục Thuỷ sản (Sở NN&PTNT) đã nghiên cứu và triển khai đề tài “Thiết kế lồng nuôi cá biển đảm bảo sóng gió và thân thiện môi trường phù hợp với tỉnh Quảng Ninh”. Đề tài tham gia Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh lần VI (2016-2017).

Mô hình lồng nuôi cá biển bằng vật liệu HDPE của người dân xã Thắng Lợi (huyện Vân Đồn).

Vật liệu HDPE có ưu điểm là độ bền cao, không chịu ảnh hưởng khi bị các thuyền nhỏ va đập vào khung lồng, chịu được sóng từ cấp 6 đến cấp 7 và thuận lợi trong việc vệ sinh lồng. Hệ thống lồng bè bằng ống nhựa HDPE gồm khung, lan can, giá nâng lưới, túi lưới, neo buộc cố định, inox 304. Xung quanh lồng là hệ thống lan can dùng để treo lưới nhảy, lưới lồng. Lưới lồng được dùng là lưới dệt không gút, bền, không bị lão hoá và có khả năng chống sinh vật bám. Đề tài đã được triển khai áp dụng thí điểm ở 15 hộ (30 ô lồng) nuôi thuỷ sản của huyện Vân Đồn, huyện Đầm Hà.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Duy Chinh, Chi cục phó Chi cục Thuỷ sản, trưởng nhóm đề tài, cho biết: Để phù hợp với đối tượng nuôi, bảo quản, chăm sóc, thay lưới, vệ sinh, di chuyển lồng nuôi dễ dàng, nhóm thiết kế đã chuyển hình dạng lồng từ hình tròn sang hình vuông. Cùng với đó, do chi phí mua giá khoá để đỡ khung lồng quá đắt, nhóm đã thiết kế, gia công làm vật liệu inox 304, giảm giá thành 10 lần so với giá khoá bằng nhựa HDPE. Nhóm tiếp tục nghiên cứu, cải tiến và hoàn thiện hệ thống lồng nuôi cá biển phù hợp với điều kiện tự nhiên của Quảng Ninh và giảm bớt chi phí đầu tư cho người dân. Đồng thời, tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi sang nuôi cá lồng bè làm bằng nhựa HDPE.

Trong quá trình nghiên cứu, triển khai, nhóm tác giả tìm kiếm được đơn vị có thể sản xuất, lắp đặt lồng nuôi cá biển bằng vật liệu HDPE tại Quảng Ninh, là Công ty TNHH MTV Tân Việt. Công ty có thể lắp đặt 1.000 ô lồng/năm. Theo tính toán, lồng nhựa HDPE có giá 30 triệu đồng/ô lồng, sử dụng 10 năm trở lên. Đặc biệt, lồng nhựa HDPE có thể nuôi nhiều đối tượng thuỷ sản trong vịnh và ngoài biển khơi.

Anh Đinh Hữu Hoè (xã Thắng Lợi, huyện Vân Đồn) là hộ dân được hỗ trợ chuyển đổi sang nuôi cá lồng bè bằng nhựa HDPE, cho biết: “Gia đình tôi đã đầu tư hơn 70 triệu đồng để làm 2 lồng nuôi cá bằng vật liệu HDPE. Qua hơn 1 năm áp dụng, tôi thấy vật liệu này có khả năng chịu được sóng gió rất tốt, nhất là ở vùng ngoài biển khơi như xã đảo của chúng tôi. Thời gian tới, gia đình đầu tư chuyển đổi dần sang lồng bè bằng nhựa HDPE, qua đó bảo vệ môi trường, góp phần phát triển nghề nuôi trồng thuỷ sản bền vững”.

Hội Nghề cá tỉnh tham gia Hội thi với giải pháp “Thiết kế lồng nhựa không sử dụng lưới lót thích hợp nuôi một số đối tượng nhuyễn thể tại tỉnh Quảng Ninh”. Hiện đối tượng nuôi nhuyễn thể 2 mảnh vỏ, chủ yếu là nghêu, ngao, hàu, sò... trên địa bàn tỉnh rất phát triển, diện tích nuôi trên 3.000ha, tập trung tại Cẩm Phả, Đầm Hà, Quảng Yên, Hải Hà, Móng Cái, Vân Đồn... Sản lượng nhuyễn thể đạt gần 20.000 tấn, năng suất bình quân 5,8 tấn/ha. Những năm trước đây, người nuôi nhuyễn thể vẫn sử dụng lưới lót trong lồng nhựa, nên thời gian chuẩn bị lồng nuôi cũng như chi phí và nhân công cao, dẫn tới giá thành sản phẩm tăng.

Năm 2016, Hội Nghề cá tỉnh đã phối hợp nghiên cứu, thử nghiệm lồng nuôi mới không sử dụng lưới lót để nuôi nhuyễn thể. Vật liệu làm lồng bằng nhựa, có ưu điểm là độ bền cao, chịu được sóng gió, thân thiện với môi trường và thuận lợi trong vệ sinh lồng. Bà Phạm Thị Đà, trưởng nhóm tác giả, cho biết: “Trong quá trình khảo sát thực tế và tìm hiểu các tài liệu, chúng tôi thấy hình dạng lồng nuôi hình trụ tròn phù hợp yêu cầu nhất, do khả năng giữ cát tốt nhất so với các hình dạng khác. Bên cạnh đó, nhóm đã thiết kế tỉ mỉ về kích thước, vành, đáy lồng... để đạt hiệu quả trong quá trình nuôi nhuyễn thể. Chúng tôi tiếp tục nghiên cứu và nâng cao tính hiệu quả hơn cho lồng nuôi và phù hợp với thực tế tại địa phương”.

Theo tính toán, lồng trụ tròn có giá thành rẻ hơn so với lồng trụ tròn sử dụng lưới lót. Thời gian sử dụng lâu hơn, có thể tái sử dụng, đặc biệt là tốn ít nhân công và dễ sử dụng trong quá trình chuẩn bị lồng nuôi, vệ sinh, thu hoạch. Lồng trụ tròn không sử dụng lưới lót đã được nhóm tác giả áp dụng tại 50 cơ sở nuôi nhuyễn thể ở Vân Đồn, Đầm Hà. Nhờ sử dụng lồng nuôi mới đã giảm giá thành sản phẩm xuống từ 5-15% so với giá trước đây. Lồng nuôi rất thích hợp với vùng nuôi nhuyễn thể tại tỉnh Quảng Ninh cũng như những vùng nhuyễn thể trên toàn quốc.

Nguyễn Hoa