Phía trước vẫn còn nhiều thách thức

Theo số liệu của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS Quảng Ninh, tính đến hết tháng 6-2013, trên địa bàn tỉnh có 9.032 người nhiễm HIV/AIDS đã xác định được địa chỉ, số trường hợp chuyển AIDS là 6.167 người và số trường hợp tử vong là 4.456 người... Những con số này cho thấy công tác phòng, chống HIV/AIDS dù đã có nhiều cố gắng trong những năm qua, nhưng phía trước vẫn còn nhiều thách thức...

Điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone được đưa vào triển khai trên địa bàn tỉnh góp phần giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV/AIDS. Trong ảnh: Cơ sở điều trị Methadone tại TP Hạ Long. Ảnh: Thu Nguyệt

Thời gian qua công tác phòng, chống HIV/AIDS ở Quảng Ninh đã nhận được sự quan tâm, chỉ đạo và tạo điều kiện của UBND tỉnh, Sở Y tế, sự vào cuộc và phối hợp tích cực của các cấp uỷ, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể; sự quan tâm của Bộ Y tế, Cục Phòng, chống HIV/AIDS Việt Nam và sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế v.v.. Theo đó, bên cạnh nguồn kinh phí từ ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương cấp cho chương trình mục tiêu Quốc gia phòng, chống AIDS tại tỉnh còn có sự giúp đỡ của các tổ chức Quốc tế cho các dự án phòng, chống HIV/AIDS như: Dự án LIFE-GAP, dự án Quỹ toàn cầu, dự án FHI, dự án PSI, dự án World Bank v.v.. Những dự án này đã hỗ trợ nguồn lực để duy trì, củng cố và nâng cao chất lượng chương trình can thiệp giảm tác hại trong nhóm tiêm chích ma tuý, mại dâm; chương trình khám điều trị cho bệnh nhân AIDS (người lớn và trẻ em); chương trình tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện v.v..

Khi chưa cai nghiện được, người nghiện cần phải sử dụng bơm kim tiêm riêng để tránh lây nhiễm HIV. Trong ảnh: Nhân viên tiếp cận cộng đồng phát bơm kim tiêm cho người sử dụng ma tuý trên địa bàn TP Hạ Long. Ảnh: Lê Hoa

Cùng với đó, các hoạt động truyền thông phòng, chống HIV/AIDS tiếp tục được các ban, ngành, đoàn thể và các địa phương trong tỉnh quan tâm triển khai thực hiện và chú trọng đến các đối tượng có nguy cơ cao tại cộng đồng và đã thu được kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, hiện nay tình hình dịch đang diễn biến phức tạp, đặc thù về địa lý và sự hiểu biết của người dân khiến cho việc tiếp cận, quản lý những đối tượng nguy cơ cao cũng như việc đi lại cho hoạt động giám sát chương trình gặp nhiều khó khăn. Tất cả 14/14 huyện, thị, thành phố trên địa bàn tỉnh đều có người nhiễm HIV. Thế nhưng, đội ngũ cán bộ chuyên trách phòng, chống HIV/AIDS ở tất cả các tuyến, từ tỉnh đến huyện, xã còn thiếu; trong đó tuyến xã, phường chủ yếu là cán bộ làm việc kiêm nhiệm, nên thời gian dành cho công tác chuyên môn bị hạn chế; nhiều cán bộ có kinh nghiệm xin chuyển công tác do công việc căng thẳng, vất vả mà chưa có chế độ đãi ngộ, phụ cấp ngành nghề đặc thù phù hợp. Mặt khác sự lây truyền HIV qua quan hệ tình dục có xu hướng gia tăng, cảnh báo sự lây lan của dịch trong cộng đồng dân cư, bao gồm cả những nhóm người được coi là có nguy cơ thấp, làm cho công tác phòng, chống HIV/AIDS trở nên khó khăn hơn. Thêm một khó khăn nữa là các nguồn kinh phí cấp cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS còn thấp, các dự án đang trong tiến trình cắt giảm kinh phí cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS ngày càng eo hẹp. Nguồn ngân sách tỉnh và ngân sách quốc gia chi cho hoạt động, phòng, chống HIV/AIDS năm 2012 bị cắt giảm 21% so với năm 2011; năm 2013 bị cắt giảm 19% so với năm 2012. Mặt khác, các dự án tài trợ nước ngoài đã hết thời hạn và chuyển sang giúp đỡ về mặt kỹ thuật chuyên môn, dẫn đến thiếu hụt nguồn kinh phí duy trì các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. Từ tháng 6-2013 dự án World Bank và dự án PSI dừng hỗ trợ cho Quảng Ninh. Dự án FHI cắt giảm 20% mỗi năm, dự án Quỹ toàn cầu cắt giảm 48% so năm 2012. Định mức chi cho các hoạt động được áp dụng theo Thông tư 163/2012/TTLT-BTC-BNV ngày 8-10-2012 về quy định quản lý và sử dụng kinh phí thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2012-2015, nhưng mức chi vẫn còn rất thấp. Ngoài ra, kinh phí cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS được phê duyệt chậm, ảnh hưởng tới tiến độ và hiệu quả triển khai các hoạt động theo kế hoạch.

Theo lãnh đạo Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS Quảng Ninh cho biết, để khắc phục những khó khăn trên, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống HIV/AIDS trong thời gian tới, Quảng Ninh sẽ đưa ra các giải pháp tiếp tục kiện toàn và nâng cao năng lực mạng lưới hoạt động phòng, chống HIV/AIDS ở tất cả các tuyến cho phù hợp với tình hình dịch hiện nay, bổ sung biên chế cho Trung tâm Y tế huyện làm nhiệm vụ chuyên trách phòng, chống HIV/ AIDS. Đồng thời triển khai có hiệu quả dự án thông tin giáo dục truyền thông thay đổi hành vi. Theo đó, tăng cường trách nhiệm của các ngành thành viên Ban chỉ đạo phòng, chống HIV/AIDS tỉnh, đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục cho mọi đối tượng, đặc biệt các nhóm có nguy cơ cao, nhằm hạn chế sự lây lan dịch ra cộng đồng; giảm sự phân biệt, kỳ thị đối xử với người nhiễm HIV và những người sống chung với HIV. Giới thiệu, tuyên truyền sâu rộng Luật Phòng chống HIV/AIDS, xây dựng mô hình truyền thông thích hợp cho từng đối tượng như: Học sinh, sinh viên, phụ nữ độ tuổi sinh đẻ, khuyến khích sự tham gia của các tổ chức chính trị xã hội, tổ chức nghề nghiệp và sự tham gia của người nhiễm trong các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS; nâng cao chất lượng các mô hình hoạt động can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV (giáo dục đồng đẳng, bạn giúp bạn, sử dụng 100% bao cao su, trao đổi bơm kim tiêm sạch v.v.), can thiệp nhóm người dễ bị tổn thương (như phụ nữ mang thai v.v.); những người có hành vi nguy cơ (tiêm chích ma tuý, mại dâm...); triển khai 4 cơ sở điều trị  Methadone ở TP Cẩm Phả, Vân Đồn, Hạ Long, Đông Triều, cũng như tăng cường chất lượng các dịch vụ hỗ trợ người nhiễm HIV tại cộng đồng, giúp cho người nhiễm HIV/AIDS tiếp cận các dịch vụ dễ dàng, thuận lợi hơn...

Trong Tháng hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm nay, với chủ đề: “Hướng tới không còn người nhiễm mới HIV”, Quảng Ninh đang đẩy mạnh công tác truyền thông vận động thay đổi hành vi dự phòng lây nhiễm HIV và tăng cường tiếp cận, cung cấp các dịch vụ dự phòng, chăm sóc và điều trị bệnh nhân HIV/AIDS...

Thu Nguyên