Khắc phục hạn chế trong khai thác thủy sản

Thực hiện theo đúng tinh thần chỉ đạo, quyết tâm của Chính phủ là giảm dần số lượng tàu cá Việt Nam vi phạm các quy định về chống khai thác IUU để gỡ “thẻ vàng” của EC, thời gian qua, tỉnh đã và đang triển khai quyết liệt nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), hướng tới phát triển thuỷ sản bền vững. 

Tháng 12/2020, sau chuyến làm việc với tỉnh, Đoàn công tác của Bộ NN&PTNT đã chỉ rõ Quảng Ninh vẫn còn 5 tồn tại, hạn chế trong việc gỡ cảnh báo thẻ vàng của EC. Nếu Quảng Ninh không sớm khắc phục các tồn tại, việc này sẽ ảnh hưởng lớn đến quyết tâm, nỗ lực của Việt Nam trên trường quốc tế về cam kết ngăn chặn, loại bỏ khai thác IUU, gỡ “thẻ vàng” của EC và đồng nghĩa với việc khai thác thủy sản của tỉnh chưa đảm bảo sự bền vững.

5 tồn tại hạn chế bao gồm: Cấp phép khai thác thấp; cấp giấy chứng nhận ATTP tàu cá chưa đảm bảo quy định; chưa ban hành quy chế khai thác, vận hành và sử dụng hệ thống giám sát hành trình tàu cá tại địa phương; chưa có sổ sách ghi chép hồ sơ xử lý kết quả cuối cùng đối với tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát, tàu cá vượt ra ngoài ranh giới vùng biển Việt Nam; kiểm tra thực tế Tổ thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá ở cảng Cái Rồng (huyện Vân Đồn) chưa thực hiện đúng, đầy đủ các quy định liên quan về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU).

Đoàn công tác của Bộ NN&PTNT cũng thẳng thắn chỉ ra nguyên nhân chính dẫn đến những tồn tại trên là tỉnh vẫn chưa có cảng cá chuyên dụng được đầu tư xây dựng hoàn thiện. Do đó, việc thành lập bộ phận kiểm soát tàu cá tại cảng, cấp phát, thu hồi nhật ký khai thác, báo cáo khai thác thủy sản còn nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, vẫn còn một số tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên không lắp thiết bị giám sát hành trình; chưa thực hiện điều tra nguồn lợi thủy sản ven bờ và vùng lộng…

Thực hiện theo đúng tinh thần chỉ đạo, quyết tâm của Chính phủ là giảm dần số lượng tàu cá Việt Nam vi phạm các quy định về chống khai thác IUU để gỡ “thẻ vàng” của EC, trong suốt gần một năm qua, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp “mạnh tay” nhằm khắc phục những tồn tại nói trên.

Theo đó, đối với việc lắp thiết bị giám sát hành trình tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên, UBND các địa phương đã yêu cầu các phòng, ban chuyên môn phối hợp với UBND cấp xã tăng cường công tác tuyên truyền, tổ chức làm việc trực tiếp với các chủ tàu cá chưa lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, từ đó tìm hiểu nguyên nhân việc chưa lắp đặt, phân loại các trường hợp và hướng dẫn, hỗ trợ các chủ tàu hoàn thành lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Trường hợp chủ tàu cá có khó khăn, UBND các địa phương đã huy động kinh phí xã hội hóa để kịp thời hỗ trợ các chủ tàu lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Đối với các chủ tàu cố tình không thực hiện, các địa phương thống kê, báo cáo và có những biện pháp kiên quyết, dứt điểm, đảm bảo mục tiêu về lắp đặt thiết bị giám sát hành trình.

Tính đến cuối tháng 9/2021, 100% các tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (209/209 tàu). Đây là một trong những kết quả, chỉ tiêu hết sức quan trọng trong việc triển khai chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.

Về hoạt động tại Văn phòng kiểm soát nghề cá, các đơn vị liên quan cũng nhanh chóng khắc phục các tồn tại về thực hiện công tác kiểm soát tàu cá và ký tên biên bản kiểm tra tàu cá cập, rời cảng; ghi chép hồ sơ lưu trữ, mẫu sổ sách kiểm tra kiểm soát tàu cá; trang bị một điện thoại tiếp nhận thông tin, phân quyền tài khoản sử dụng hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, hệ thống giám sát hành trình tàu cá cho Văn phòng đại diện thực hiện kiểm tra, kiểm soát tàu cá, cập nhật dữ liệu theo quy định.

Tỉnh cũng ban hành quy chế khai thác, vận hành và sử dụng hệ thống giám sát hành trình tàu cá tại địa phương để theo dõi, giám sát hành trình tàu cá; tổ chức theo dõi, xử lý đối với tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình, tàu cá hoạt động sai vùng, tàu cá vượt ra ngoài ranh giới vùng biển Việt Nam theo đúng quy định... Với sự vào cuộc quyết liệt, sau gần 1 năm Quảng Ninh đã khắc phục được những tồn tại cơ bản.

Tại cuộc làm việc với Đoàn công tác của Bộ NN&PTNT về tình hình triển khai các khuyến nghị của EC mới đây, đồng chí Phạm Văn Thành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định: Quảng Ninh sẽ phát triển thủy sản có trách nhiệm, bền vững, giá trị cao để người dân được hưởng lợi, kinh tế thủy sản tăng trưởng. Do đó, tỉnh sẽ triển khai nhiều biện pháp để phấn đấu đến cuối năm 2021, giải quyết dứt điểm các tồn tại, cùng với các địa phương ven biển trong việc gỡ thẻ vàng EC.

Chung tay cùng tỉnh, hiện các địa phương đã và đang tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân, ngư dân; đầu tư năng lực cho hệ thống thanh tra, kiểm tra, giám sát để xử lý kịp thời các vi phạm về bảo vệ nguồn lợi thủy sản; thường xuyên rà soát, thống kê số lượng tàu cá theo chiều dài, tàu cá thuộc diện cấp giấy phép khai thác thuỷ sản, không thuộc diện đăng kiểm, tiến hành xoá đăng ký tàu cá theo quy định. Đồng thời thành lập các đoàn công tác xuống tận cấp xã, hỗ trợ trực tiếp cho các chủ tàu thực hiện thủ tục cấp giấy phép khai thác thuỷ sản, cấp giấy chứng nhận ATTP cho các tàu cá. Đối với những tàu cá không thực hiện, các cơ quan chức năng sẽ kiên quyết xử phạt theo quy định. 

Tuy nhiên, bên cạnh những nỗ lực của tỉnh, Bộ NN&PTNT cũng cần  sớm bố trí vốn để tiếp tục triển khai dự án Trung tâm dịch vụ hậu cần nghề cá Vịnh Bắc Bộ tại huyện Cô Tô và tham mưu Chính phủ sửa đổi, bổ sung các tiêu chí Cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện đóng mới, cải hoán tàu cá cho phù hợp với thực tế, bổ sung và phân rõ tiêu chí, thành phần hồ sơ công bố cảng cá đối với cảng đầu tư mới và cảng chuyển đổi từ cảng hỗn hợp hoặc cảng chức năng khác thành cảng cá. Về phía Bộ TT&TT cũng cần sớm ban hành phương án hỗ trợ cước thuê bao vệ tinh cho chủ tàu cá lắp đặt thiết bị giám sát hành trình theo đúng tinh thần chỉ đạo của Chính phủ.