Khó khăn trong việc xây dựng chợ dân sinh

Trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh hiện có 133 chợ, trong đó có 22 chợ hạng 1, 23 chợ hạng 2 và 88 chợ hạng 3. Giai đoạn 2012-2020, tổng số chợ được đầu tư xây dựng là 26 chợ, với tổng vốn đầu tư 748,4 tỷ đồng (vốn xã hội hóa 540 tỷ đồng, vốn ngân sách 208,4 tỷ đồng).

Qua tìm hiểu của phóng viên, thì phần lớn những chợ hiện nay đã xuống cấp trên địa bàn tỉnh và đang có nhu cầu xây mới đều có quy mô nhỏ, chỉ từ 20 đến 40 điểm kinh doanh cố định nên việc thu phí chợ chỉ đủ chi phí quản lý, trông coi và vệ sinh chứ không thể có phần tích lũy dành cho tu sửa, nâng cấp chợ.

Dù đã được quy hoạch là địa điểm xây chợ từ rất lâu thế nhưng hàng nghìn ha đất tại xã Quảng Long (Hải Hà) vẫn để hoang hoá như thế này vì không thể kêu gọi được nhà đầu tư.

Cùng với đó, việc đầu tư xây dựng các chợ gặp nhiều khó khăn về vốn do việc thu hút các nguồn vốn xã hội hóa cho đầu tư chợ chưa cao do tính kinh tế của dự án. Việc xã hội hóa đầu tư xây dựng chợ khu vực nông thôn ít hấp dẫn nhà đầu tư so với chợ khu vực thành thị. Cùng với đó, một số chợ sau khi đầu tư xây dựng xong không phát huy được hiệu quả.

Bên cạnh đó, thực hiện Luật Giá 2016, từ tháng 1/2017 toàn bộ phí thuê điểm tại chợ chuyển sang giá sử dụng diện tích kinh doanh chợ; giá sử dụng diện tích kinh doanh chợ trên địa bàn tỉnh có sự chênh lệch rất lớn giữa chợ do Nhà nước đầu tư và chợ do doanh nghiệp đầu tư. Do đó khó khăn cho công tác kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng chợ, chưa phát huy được tính chủ động của địa phương trong việc kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng chợ và chuyển đổi mô hình quản lý chợ.

Chợ xuông cấp, không có nhà đầu tư xây mới nên người dân phường Quang Hanh (Cẩm Phả) vẫn họp chợ ngay sát mép đường như thế này.

Từ nhiều năm nay, người dân sinh sống ở xã Quảng Long, huyện Hải Hà, vẫn mong ngóng về một khu chợ tập trung để có thể yên tâm buôn bán, sử dụng thực phẩm sạch. Thế nhưng đất đã có, nhưng vẫn là bãi trống hoang tàn từ nhiều năm nay do không thể kêu gọi được nhà đầu tư, chính vì vậy hàng ngày người dân vẫn phải đi chợ tại khu chợ tạm ven đường, mất VSATTP và ATGT.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Hải, Chủ tịch UBND xã Quảng Long, không giấu được vẻ ngán ngẩm khi nói về việc xây chợ, ông cho biết: Cũng đã có nhiều nhà đầu tư đến tìm hiểu, thế nhưng nguồn vốn họ bỏ ra thì nhiều, thu lại chẳng được bao nhiêu, nguyên nhân là do bà con ở đây chủ yếu buôn bán nhỏ lẻ, cơ chế lại khó khăn nên họ không xây nữa.

Khó khăn trong việc kêu gọi nhà đầu tư để xây chợ của xã Quảng Long cũng là điểm chung như một số xã, phường khác trên địa bàn tỉnh. Qua khảo sát của chúng tôi thì phần lớn các chợ dân sinh lại nằm ở vùng ít lợi thế về vị trí thương mại, quy mô nhỏ, hệ thống cơ sở vật chất ít, lượng hàng buôn bán, giao dịch nhỏ lẻ, chi phí đầu tư lại nhiều mà hiệu quả khai thác không cao nên việc đấu thầu, thu hút nhà đầu tư vào xây dựng, nâng cấp quy mô hoạt động bằng vốn ngoài ngân sách gặp khó khăn.

Do không có chợ nên người dân xã Hải Đông (TP Móng Cái) cũng họp chợ ngay sát mép đường QL18.

Để xây dựng được chợ ở khu vực nông thôn, xoá chợ tạm, chợ tự phát hiện nay thì cần phải có  cơ chế chính sách cụ thể. Theo đó có thể chính quyền địa phương bỏ ngân sách đầu tư cơ bản trước, rồi tiến hành đấu thầu giao cho doanh nghiệp quản lý, vận hành. Trong quá trình đầu tư xây dựng chợ phải chú ý giữ được đặc trưng văn hóa của một chợ truyền thống và phù hợp với tập quán mua bán của người dân địa phương mới thu hút được người dân tham gia mua bán trao đổi hàng hóa, đảm bảo sức sống của chợ.

Nguyễn Duy

[links()]