Khởi sắc hoạt động xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu đường bộ

Từ ngày 8/1, phía Trung Quốc hạ cấp độ phòng chống dịch đã cho giúp hoạt động thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu bình thường trở lại. Bên cạnh đó là việc phát huy hiệu quả tuyến cao tốc Vân Đồn – Móng Cái, cùng nỗ lực của các lực lượng chức năng khối cửa khẩu đã giúp hoạt động XNK trên địa bàn tỉnh từ đầu năm 2023 đến nay đạt nhiều kết quả khởi sắc.

Theo đánh giá của Cục Hải quan tỉnh, sau khi đi vào hoạt động vào tháng 9/2022, cao tốc Vân Đồn - Móng Cái đã mang lại cho hoạt động XNK của tỉnh rất nhiều thế mạnh như: Kết nối với các cửa khẩu đường bộ, giao thương hàng hóa được thuận tiện giữa thị trường Trung Quốc, cùng các nước ASEAN; kết nối chuỗi cửa khẩu quốc tế với các khu kinh tế của tỉnh như Móng Cái, Vân Đồn, Quảng Yên; kết nối dịch vụ logistics hệ thống cảng biển Quảng Ninh - Hải Phòng; kết nối trục các đô thị lớn Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh và không gian kinh tế, hành lang kinh tế biển vùng duyên hải phía Bắc. Đặc biệt, với việc rút ngắn thời gian di chuyển từ TP Móng Cái đến TP Hạ Long xuống còn 1 giờ 30 phút (theo QL18 sẽ mất 3 giờ), đưa thời gian từ Hà Nội đi Móng Cái chỉ còn 3 giờ. Do vậy đã rút ngắn thời gian vận chuyển lưu thông hàng hóa, giảm thiểu chi phí phát sinh.

Đặc biệt, với tín hiệu vui từ phía Trung Quốc trong việc hạ cấp độ phòng chống dịch, hiện trung bình mỗi ngày, tại cửa khẩu Bắc Luân II và lối mở Km 3+4 Hải Yên có khoảng gần 300 phương tiện với hàng nghìn tấn hàng hóa được thông quan, tăng cao so với cùng kỳ năm 2022. Tổng khối lượng hàng hóa XNK trong 2 tháng đầu năm qua địa bàn TP Móng Cái đạt trên 200.000 tấn (tăng 79% so với cùng kỳ năm 2022). Tổng số doanh nghiệp XNK qua Chi cục Hải quan Cửa khẩu Móng Cái đạt 310 doanh nghiệp (tăng 26 doanh nghiệp so với cùng kỳ năm 2022); số thu của Chi cục trong 2 tháng đầu năm đạt 263 tỷ đồng (tăng 23% so với cùng kỳ năm 2022).

Đáng chú ý là tại các cửa khẩu đã không còn xảy ra tình trạng ùn tắc phương tiện, các phương tiện Trung Quốc chở hàng nhập khẩu, xuất khẩu sang Việt Nam cơ bản được phía Trung Quốc làm thủ tục nhập cảnh về ngay trong ngày. Hoạt động XNK qua các cửa khẩu, lối mở cơ bản đã đi vào ổn định, không bị gián đoạn, đình trệ, tạo tâm lý yên tâm và môi trường kinh doanh ổn định lâu dài của các doanh nghiệp có hoạt động XNK. Dự báo trong năm 2023 các hoạt động hợp tác kinh tế - thương mại, du lịch, kinh doanh buôn bán giữa các doanh nghiệp, cư dân biên giới sẽ phát triển, lưu lượng hàng hoá XNK, phương tiện xuất nhập cảnh qua cửa khẩu, lối mở sẽ tăng trưởng trở lại, nhất là nhóm hàng thủy hải sản, nông sản.

Mặc dù có thêm nhiều lợi thế, tuy nhiên trên thực tế, hoạt động XNK qua các cửa khẩu đường bộ trên địa bàn tỉnh cũng vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế. Hiện từ cửa khẩu chính Hoành Mô, Bắc Phong Sinh chỉ có một tuyến đường để phương tiện vận tải di chuyển kết nối với Quốc lộ 18A và đường cao tốc Hạ Long - Móng Cái. Tuyến đường kết nối này hiện đã xuống cấp chưa đảm bảo an toàn cho các hoạt động giao thông. Mặt khác, hoạt động XNK vẫn còn phụ thuộc nhiều vào chính sách biên mậu Trung Quốc áp dụng tại các cửa khẩu, lối mở. Ngoài ra, dịch vụ logistics đường bộ trong thời gian tới, dự báo sẽ gặp một số khó khăn như chi phí vận chuyển logistics từ cửa khẩu Móng Cái vào nội địa các tỉnh thành cao hơn so với cửa khẩu Lạng Sơn; các chuyến bay thương mại khôi phục, các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng điện thoại, phụ kiện, linh kiện điện tử, hàng có trị giá cao... sẽ chia thị phần ưu tiên vận chuyển qua đường hàng không. Bên cạnh đó, hạ tầng cửa khẩu yếu và thiếu cũng đang gây không ít khó khăn cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực này.

Ông Lưu Văn Đô, Giám đốc Công ty TNHH Du lịch - Dịch vụ - Thương mại Đô Vân (TP Móng Cái), cho biết: Hạ tầng kho bãi tập kết, kiểm tra giám sát hàng hóa tại cửa khẩu trên địa bàn TP Móng Cái các năm gần đây được tỉnh và thành phố quan tâm đầu tư mở rộng nhiều khu vực. Trong đó Công ty Tân Đại Dương cũng đầu tư san lấp, mở rộng nhiều hạng mục từng bước đáp ứng được yêu cầu  đỗ xe lưu tại cửa khẩu Bắc Luân 2. Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, hạ tầng lối mở Bắc Luân 2 chưa được đồng bộ, một số bãi đỗ xe, bãi kiểm hoá vẫn chỉ là nền đất bụi bặm, lầy lội nên vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. 

Còn theo đại diện Công ty TNHH MTV chế biến thủy sản Cát Tường, để thúc đẩy, tạo điều kiện và thu hút thêm hàng hóa xuất khẩu qua Lối mở cầu phao Km3+4, nhất là với mặt hàng thủy sản đông lạnh thì trên địa bàn TP Móng Cái cần phải có một trung tâm cung ứng nông sản. Do đó, tỉnh và thành phố cần đẩy nhanh tiến độ Dự án Trung tâm giao dịch hàng hóa Nông – Lâm – Thủy sản Châu Á Thái Bình Dương tại Km3+4 Hải Yên. Từ đó góp phần thúc đẩy hợp tác, tạo điều kiện cho Tập đoàn Kiểm nghiệm, kiểm dịch Trung Hoa (CCIC) sớm triển khai đặt chi nhánh đại diện, lắp đặt phòng Lab tại Lối mở Km3+4 Hải Yên để kiểm nghiệm, kiểm dịch hoa quả, thủy sản, dán tem sản phẩm.

Để hoạt động XNK qua các cửa khẩu đường bộ có sự bứt phá mạnh mẽ sau 3 năm gián đoạn vì dịch Covid-19, UBND tỉnh và các địa phương, sở, ngành chức năng cần đề nghị phía Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ nghiệm thu các hạng mục công trình Cửa khẩu Động Trung (Trung Quốc) để sớm tiến hành tổ chức Lễ công bố chính thức cửa khẩu song phương Hoành Mô (Việt Nam) - Động Trung (Trung Quốc). Đồng thời, cần tiếp tục quan tâm thu hút, tạo điều kiện cũng như giải quyết thủ tục nhanh chóng cho các nhà đầu tư xây dựng dự án kho, bãi trên địa bàn, các khu logistics tại Khu Kinh tế cửa khẩu (Hoành Mô - Đồng Văn, Bắc Phong Sinh, Móng Cái) theo Quy hoạch, thiết kế đã được phê duyệt để đảm bảo các dự án được thực hiện theo đúng tiến độ, tương xứng với quy mô, công suất hoạt động cửa khẩu, lối mở; nâng cấp, cải tạo, mở rộng tuyến đường để phương tiện vận tải di chuyển kết nối từ khu vực cửa khẩu Hoành Mô, Bắc Phong Sinh với các khu logistics, địa điểm kiểm tra hàng hóa, kho ngoại quan…; đẩy nhanh việc triển khai thực hiện quy hoạch, mở rộng phạm vi cửa khẩu đối với cửa khẩu Hoành Mô, Bắc Phong Sinh, Móng Cái (cầu Bắc Luân II) đảm bảo cho hoạt động XNK hàng hóa; đẩy mạnh công tác quy hoạch, hoàn thiện hạ tầng logistics, cảng cạn ICD và cửa hàng miễn thuế trên địa bàn.