Làm rõ nội dung công dân phản ánh việc triển khai dự án tại xã Quan Lạn (Vân Đồn)

Vừa qua, 34 công dân xã Quan Lạn, xã Minh Châu phản ánh liên quan đến việc Công ty TNHH Quan Minh trong quá trình triển khai thực hiện các dự án tại xã Quan Lạn, huyện Vân Đồn, làm ảnh hưởng đến môi trường biển, hoạt động khai thác thủy hải sản và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân địa phương. Nội dung kiến nghị của công dân được UBND tỉnh chỉ đạo giao Thanh tra tỉnh chủ trì, cùng các sở, ngành liên quan kiểm tra.

Ngày 28 - 29/5/2021, Đoàn công tác do Thanh tra tỉnh chủ trì kiểm tra thực tế tại các khu vực khai thác cát, nạo vét tuyến luồng thủy nội địa trên địa bàn xã Quan Lạn, huyện Vân Đồn do Công ty TNHH Quan Minh thực hiện.

Kết quả kiểm tra cho thấy, hiện nay, Công ty TNHH Quan Minh đang triển khai thực hiện Dự án khai thác cát trắng silic tại xã Quan Lạn và xã Ngọc Vừng, huvện Vân Đồn được Bộ TN&MT cấp phép (Giấy phép số 1289/GP-BTNMT ngày 25/4/2019) và Dự án nạo vét khu nước trước bến và luồng vào bến cập tàu Đồng Hồ, xã Quan Lạn được UBND tỉnh chấp thuận và gia hạn thời gian thực hiện đến hết ngày 31/12/2022 (Văn bản số 6958/UBND-XD2 ngày 9/10/2020), cùng với phê duyệt vị trí tập kết sản phẩm nạo vét tại khu vực phía Đông Bắc bến cặp tàu Đồng Hồ.

Về quy hoạch, căn cứ Bản đồ Quy hoạch sử dụng đất (Ban hành kèm theo Quvết định số 266/QĐ-TTg ngàv 17/02/2020 của Thủ tướng Chính phủ), điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng khu kinh tế Vân Đồn đến năm 2040 đã xác định vị trí được phê duyệt và thực hiện dự án khai thác cát, dự án nạo vét tuyến luồng thủy nội địa trên địa bàn xã Quan Lạn, huyện Vần Đồn của Công ty TNHH Quan Minh là phù hợp với quy hoạch chung xây dựng của Khu kinh tế Vân Đồn, được thể hiện cụ thể trên Bản đồ Quy hoạch chung xây dựng (gồm vị trí mỏ khai thác cát và các tuyến luồng thủy nội địa).

Thời điểm kiểm tra hiện trường, Công ty TNHH Quan Minh đang tạm dừng thi công đối với các dự án khai thác và nạo vét tuyến luồng thủy nội địa (Theo chỉ đạo của UBND huyện Vân Đồn tại Văn bản số 899/UBND ngày 12/4/2021). Tại hiện trường không có hoạt động nạo, hút cát. Ranh giới thi công đối với các dự án được công ty cắm, thả phao neo, đèn cảnh báo, đảm bảo an toàn giao thông đường thủy nội địa.

Kiểm tra thực tế xác định, vị trí thi công của các dự án khai thác cát trắng silic, nạo vét tuyến luồng thủy nội địa (tuyến số 3, 4, 5) và vị trí tập kết sản phẩm nạo vét của dự án nằm cách xa khu vực các bãi khai thác sá sùng tự nhiên do cộng đồng dân cư xã Quan Lạn thường khai thác khoảng 5km. Ngày 29/5/2021, thời điểm mực nước xuống thấp nhất, các hoạt động khai thác sá sùng tại bãi khai thác của các hộ dân vẫn diễn ra bình thường do không nằm trong phạm vi và bị ảnh hưởng bởi việc thực hiện 2 dự án. Vị trí tập kết sản phẩm nạo vét của các dự án không ghi nhận người dân khai thác sá sùng, theo báo cáo của UBND xã Quan Lạn, đây không phải là vị trí bãi khai thác sá sùng của các hộ dân, do đó nội dung phản ánh trong đơn của các hộ dân về vị trí công ty tập kết sản phẩm nạo vét làm ảnh hưởng đến khu vực khai thác sá sùng là không có cơ sở.

Vị trí khai thác mỏ cát trắng silic tại bãi Chương Dồ, thời điểm kiểm tra, khi mực nước xuống thấp nhất vẫn che phủ hoàn toàn khu vực, không thể thực hiện khai thác sá sùng, cũng như việc hoạt động của tàu bè khai thác hải sản, lưu thông bằng phương tiện thủy bị hạn chế. Thời điểm kiểm tra cũng không có các hoạt động đánh bắt thủy hải sản. Vị trí triển khai thực hiện dự án nằm trong phạm vi, ranh giới dự án đã được Bộ TN&MT cấp phép, được giới hạn bằng các phao nổi lắp đèn cảnh báo.

Đối với nội dung các hộ dân phản ánh trong đơn cho rằng việc nạo vét tuyến luồng số 3, 4, 5 là không cần thiết, trong đó có tuyến luồng số 3 là nơi dẫn vào bến cập tàu. Ngày 29/5/2021, khi mực nước xuống thấp nhất việc hoàn thành nạo vét tuyến luồng số 3 đã đảm bảo quá trình các tàu thuyền di chuyển trên tuyến luồng, neo đậu vào bến được thuận tiện.

Trước đó, giải quyết nội dung kiến nghị của các hộ dân, UBND huyện Vân Đồn đã tiến hành kiểm tra xác minh và có văn bản thông báo về kết quả kiểm tra. Cụ thể, theo thông báo số 104/UBND ngày 5/4/2021, nêu : “...dự án nạo vét luồng vào khu nước trước bến cập tàu Đồng Hồ, xã Quan Lạn, huyện Vân Đồn do Công ty TNHH Quan Minh triển khai được UBND tỉnh, các sở, ngành chấp thuận chủ trương, cho phép triển khai tại các văn bản liên quan. Đơn vị thi công đã triển khai các thủ tục dự án, tổ chức công khai quy hoạch, phương án thi công từ năm bắt đầu triển khai nạo vét. Sản phẩm nạo vét được tập kết về địa điểm tại khu vực phía Đông Bắc bến cập tàu Đồng Hồ đã được chấp thuận. Việc triển khai dự án đã được Ban giám sát cộng đồng do UBND xã Quan Lạn thành lập giám sát; Tổ cảnh sát thủy - Công an huyện kiểm tra các tàu nạo vét đảm bảo an toàn giao thông, an ninh trật tự trong khu vực; Công ty cổ phần quản lý đường sông 3 (đơn vị được giao giám sát nạo vét) cũng đã phân công cán bộ thường xuyên giám sát quá trình nạo vét..."

Báo cáo số 241/BC-UBND ngày 28/4/2021 về việc kiểm tra, xác minh hiện tượng sá sùng ngoi lên mặt nước tại khu vực Đông Bắc bến cảng Đồng Hồ, xã Quan Lạn, huyện Vân Đồn, trong đó xác định khu vực phía Đông Bắc bến cập tàu Đồng Hồ, thôn Thái Hòa, xã Quan Lạn (nơi tập kết sản phẩm nạo vét) không nằm trong vùng được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch để khoanh vùng bảo vệ nguồn lợi thủy sản tự nhiên phục vụ lợi ích khai thác cộng đồng.

Sở NN&PTNT đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan gồm Sở TN&MT, Sở GT-VT, Viện Nghiên cứu Hải sản, Trung tâm quan trắc môi trường và bệnh thủy sản miền Bắc cùng đại diện UBND huyện Vân Đồn, xã Quan Lạn, Ban giám sát cộng đồng xã Quan Lạn kiểm tra xác minh thực tế nguyên nhân hiện tượng sá sùng chết tại khu vực Đông Bắc bến cảng Đồng Hồ, xã Quan Lạn và có Báo cáo số 2102/SNNPTNT-CCTS ngày 22/5/2021 gửi UBND tỉnh. Trong đó kết luận, tại thời điểm kiểm tra không có sá sùng chết tại khu vực Đông Bắc bến cảng Đồng Hồ, xã Quan Lạn. Kết quả phân tích mẫu trầm tích (do Trung tâm quan trắc môi trường và bệnh thủy sản miền Bắc thực hiện) xác định về mặt khoa học tại khu vực này không phù hợp với sá sùng để sinh trưởng và phát triển.

San khi kết thúc kiểm tra thực tế hiện trường, ngày 29/5/2021, Thanh tra tỉnh đã chủ trì, tổ chức buổi làm việc tại trụ sở UBND xã Quan Lạn. Tham gia ý kiến tại buổi làm việc, đại diện UBND xã Quan Lạn khẳng định: Việc triển khai dự án nạo vét các tuyến luồng thủy nội địa là cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi, an toàn, tiết kiệm thời gian cho nhân dân trên địa bàn xã Quan Lạn khi tham gia giao thông thủy; việc cập tàu được thuận tiện, không phụ thuộc vào mực nước lên xuống trong ngày, đảm bảo neo đậu tầu thuyền tại bến Đồng Hồ. Dự án cũng góp phần thúc đẩy vào việc phát triển kinh tế, du lịch, an sinh xã hội và quá trình xây dựng hoàn thiện các cơ sở vật chất tại địa phương. Trước khi triển khai thực hiện các dự án, các trưởng thôn đã tổ chức thực hiện lấy ý kiến và được các hộ dân đồng thuận về chủ trương thực hiện dự án, được đưa vào Nghị quyết Hội đồng nhân dân xã. UBND xã đã thực hiện việc công khai về thông tin, quy hoạch, phương án thi công đối với từng dự án đến các hộ dân trong từng thôn. Quá trình triển khai thực hiện dự án, UBND xã, Ban giám sát cộng đồng xã thường xuyên thực hiện công tác giám sát, kiểm tra xác định Công ty TNHH Quan Minh đã thực hiện việc nạo vét, khai thác cát và tập kết sản phẩm nạo vét đúng tuyến luồng, vị trí dự án được cấp phép, các vị trí tọa độ, ranh giới dự án được thả phao, có đèn tín hiệu đảm bảo an toàn giao thông thủy. Việc thực hiện 2 dự án không thuộc phạm vi và không làm ảnh hưởng đến các bãi khai thác sá sùng tự nhiên của cộng đồng dân cư.

Tại cuộc họp, đại diện UBND xã Quan Lạn khẳng định, trong số những người tham gia khiếu kiện có tới 2/3 các hộ dân không phải là người trực tiếp tham gia khai thác sá sùng hoặc không phải người có hộ khẩu trên địa bàn xã. Một số người dân đã bị xúi giục, kích động và lôi kéo viết đơn thư, phản ánh kiến nghị đến cơ quan quản lý nhà nước, lợi dụng việc triển khai thực hiện dự án làm ảnh hưởng đến uy tín của chính quyền địa phương... Do vậy, cần có chế tài xử lý nghiêm đối với các đối tượng lôi kéo, kích động người dân, đảm bảo an ninh trật tự, môi trường đầu tư và thu hút nhà đầu tư trong sự phát triển chung địa phương.

Về phía UBND huyện Vân Đồn, ngay khi có các kiến nghị, đơn thư phản ánh liên quan, UBND huyện đã kịp thời kiểm tra, xác minh và rà soát đối với các nội dung liên quan, báo cáo UBND tỉnh và tổ chức tuyên truyền, thông tin đến nhân dân trên địa bàn xã Quan Lạn. UBND huyện Vân Đồn đã tổ chức kiểm tra  việc triển khai khai dự án do Công ty TNHH Quan Minh thực hiện, qua đó xác định công ty đã tuân thủ về trình tự thủ tục, hồ sơ pháp lý có liên quan. Các dự án được thực hiện đúng phạm vi, ranh giới và vị trí được cấp phép. UBND huyện cũng chỉ đạo các phòng, ban chức năng của huyện tăng cường công tác kiểm tra, giám sát về phương tiện thi công, sơ đồ hướng tuyến, phương án thi công, tuyên truyền thông tin đến nhân dân được biết.

Tại buổi làm việc, UBND huyện Vân Đồn đề nghị Sở NN&PTNT sớm xây dựng đề án cụ thể khu vực bãi khai thác sá sùng để khoanh định, xác định các ranh giới, mốc giới đối với các khu vực khai thác tự nhiên, xây dựng quy chế khai thác, để hướng dẫn các hộ dân khai thác đảm bảo theo mùa, kỹ thuật; duy trì, bảo tồn phát triển nguồn lợi hải sản của địa phương và thuận tiện trong việc nghiên cứu, xây dựng các dự án phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn xã Quan Lạn.

Tại buổi làm việc, đại diện Sở NN&PTNT khẳng định việc thi công các dự án, tập kết sản phẩm nạo vét tại khu vực Đông Bắc bến cảng Đồng Hồ, xã Quan Lạn không thuộc phạm vi và không ảnh hưởng đến khu vực khai thác sá sùng tự nhiên của cộng đồng dân cư xã Quan Lạn (Báo cáo số 2102/SNNPTNT-CCTS ngày 22/5/2021).

Đại diện Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Đồn cho rằng việc nạo vét các tuyến luồng thủy là cần thiết. Dự án nạo vét các tuyến luồng đã được UBND tỉnh đồng ý gia hạn đến năm 2022. Phù hợp với quy hoạch chung Khu kinh tế Vân Đồn được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, trong đó định hướng, phát triển khu du lịch Quan Lạn. Do đó, cần ưu tiên phát triển và đảm bảo giao thông thủy nội địa. Đề nghị đồng ý cho Công ty TNHH Quan Minh tiếp tục triển khai thực hiện các dự án, đảm bảo tiến độ thi công. Đối với việc khoanh định các bãi sá sùng tự nhiên cần sớm triển khai, đảm bảo cho việc xúc tiến các dự án đầu tư trên địa bàn xã Quan Lạn nói riêng và huyện Vân Đôn nói chung.

Đại diện Công ty TNHH Quan Minh cho biết hiện nay, Công ty đang tạm dừng thi công các dự án theo chỉ đạo của UBND huyện Vân Đồn tại Văn bản số 899/UBND ngày 12/4/2021. Quá trình triển khai thực hiện các dự án, Công ty đã tuân thủ theo phương án thi công, ranh giới, phạm vi được cấp phép, thực hiện các nghĩa vụ đối với ngân sách nhà nước. Công ty đề nghị được tiếp tục triển khai các dự án để đảm bảo quyền lợi, hoạt động sản xuất kinh doanh, tháo gỡ khó khăn trong thời điểm hiện nay cũng như duy trì theo đúng tiến độ thực hiện đã được phê duyệt. Quá trình triển khai các dự án, Công ty TNHH Quan Minh cam kết phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác quản lý nhà nước; tuân thủ và duy trì việc đảm bảo về chất lượng môi trường, an sinh xã hội, thúc đấy phát triển kinh tế địa phương.

Căn cứ kết quả kiểm tra hiện trường, ý kiến tham gia tại buổi làm việc, Thanh tra tỉnh nhận thấy: Việc triển khai các dự án khai thác cát và nạo vét tuyến luồng giao thông thủy nội địa do Công ty TNHH Quan Minh thực hiện là cần thiết, phù hợp với quy hoạch chung của Khu Kinh tế Vân Đồn đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Quá trình triển khai dự án đã lấy ý kiến của cộng đồng dân cư, đưa vào Nghị quyết của HĐND, thực hiện công khai quy hoạch, phương án thi công để người dân được biết và giám sát. Công tác kiểm tra, giám sát do UBND huyện Vân Đồn, UBND xã Quan Lạn và Ban giám sát cộng đồng xã thực hiện đã khẳng định việc Công ty TNHH Quan Minh triển khai các dự án khai thác cát, nạo vét các tuyến luồng thủy nội địa là đúng quy định, ranh giới thi công. Quá trình triển khai dự án không làm ảnh hưởng đến môi trường, các khu vực sinh sống sá sùng và hoạt động khai thác sá sùng tại các khu vực cộng đồng dân cư trên địa bàn xã Quan Lạn. Nội dung đơn thư của nhóm hộ dân (đa số không trực tiếp làm nghề khai thác sá sùng) đã được các cơ quan chức năng kiểm tra, đánh giá, trên cơ sở quy định pháp luật và cơ sở khoa học nghiên cứu chuyên ngành thủy sản, xác định dự án triển khai không ảnh hưởng đến vị trí khai thác sá sùng của các hộ dân xã Quan Lạn, xã Minh Châu và việc công dân phản ánh là không có cơ sở. Còn có một số hộ dân lợi dụng quá trình thực hiện các dự án để kích động, lôi kéo một bộ phận người dân tham gia khiếu kiện, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự, an sinh xã hội, ảnh hưởng đến sự phát triển chung của địa phương.