Liên hợp quốc nỗ lực kéo dài thời gian gia hạn Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen

Liên hợp quốc (LHQ) đang khẩn trương thúc đẩy các nỗ lực nhằm tiếp tục gia hạn thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, trong bối cảnh thời hạn thứ hai hết hạn vào ngày 18/3 tới.

Các cuộc đàm phán giữa giới chức hàng đầu của LHQ và Nga tại Geneva đã kết thúc ngày 13/3. Phái đoàn Nga khẳng định chỉ nhất trí gia hạn trong thời gian 60 ngày (tương đương 1/2 thời gian gia hạn của thỏa thuận ban đầu), do vẫn còn khúc mắc liên quan tính toàn diện của thỏa thuận này. Theo Thứ trưởng Ngoại giao Sergei Vershinin - Trưởng phái đoàn Nga tham gia đàm phán, Moskva sẽ xác định quan điểm tiếp theo của mình, tùy thuộc vào tiến độ thực sự trong việc cung cấp các sản phẩm của Nga ra thị trường thế giới.

Trước động thái trên, Ukraine cho rằng đề xuất của Nga "mâu thuẫn" với thỏa thuận ban đầu, nhưng Kiev không bác bỏ ngay lập tức mà cho biết sẽ chờ quan điểm chính thức của LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ - những bên bảo trợ cho sáng kiến này.

Về phần mình, LHQ gợi ý rằng có thể có một số linh hoạt trong thời gian gia hạn. Người phát ngôn của Tổng Thư ký LHQ - ông Stephane Dujarric cho biết: "Thỏa thuận dự kiến gia hạn thêm 120 ngày, nhưng trong hoàn cảnh hiện tại, Tổng Thư ký cùng đội ngũ của mình đang tập trung, liên hệ chặt chẽ với tất cả các bên, để làm mọi thứ có thể nhằm đảm bảo tính liên tục của Sáng kiến". Ông cũng thừa nhận rằng: “Đã đạt được những tiến bộ đáng kể (trong đàm phán về Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen), nhưng vẫn còn một số trở ngại, đặc biệt là liên quan đến hệ thống thanh toán. Mặc dù vậy, chúng tôi vẫn kiên trì nỗ lực vượt qua những trở ngại đó".

Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen được Nga và Ukraine ký riêng rẽ với LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 7/2022 tại thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ, giúp nối lại việc cung cấp lương thực và phân bón từ 2 nước này ra thị trường toàn cầu. Thỏa thuận được gia hạn thêm 120 ngày hồi tháng 11/2022 và sẽ được gia hạn tiếp sau ngày 18/3 tới đây. Thỏa thuận được cho là sẽ giúp xuất khẩu nông sản từ Nga và Ukraine ra thế giới. Ngoài ra còn có một bản ghi nhớ giữa Bộ Quốc phòng Nga và LHQ về việc tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu lương thực và phân bón của Nga với thời hạn 3 năm.

Phía Nga nhiều lần tuyên bố Moskva chỉ đồng ý gia hạn nếu các lệnh hạn chế đối với hoạt động xuất khẩu của chính nước này được dỡ bỏ. Theo Moskva, Nga đã tuân thủ tất cả điều kiện để tàu chở ngũ cốc của Ukraine rời cảng ở Biển Đen, nhưng các lệnh cấm vận của phương Tây đang cản trở xuất khẩu lương thực và phân bón của nước này.

Theo LHQ, tính đến nay, hơn 24,1 triệu tấn ngũ cốc đã được xuất khẩu theo thỏa thuận này. Tuy nhiên, mới chỉ có một phần nhỏ trong số 260.000 tấn phân bón của Nga bị mắc kẹt tại các cảng châu Âu đã được thông quan, kể từ khi nổ ra xung đột hồi cuối tháng 2/2022.