Máy xúc thủy lực gầu xoắn dùng trong lò chợ hướng dốc

Tiến tới xây dựng mô hình mỏ hầm lò thông minh, những năm qua, các đơn vị ngành Than, trong đó có Công ty Than Nam Mẫu - TKV đã tích cực đầu tư công nghệ hiện đại, đẩy mạnh cơ giới hóa, tự động hóa, tin học hóa vào tối đa các khâu của dây chuyền sản xuất. Đội ngũ kỹ sư, thợ mỏ Công ty cũng đã cải tiến thành công nhiều loại máy móc, thiết bị sản xuất, đưa vào sử dụng ở các diện khai thác khó khăn, phức tạp. Một trong số đó là máy xúc thủy lực gầu xoắn, thiết bị cải hoán dùng trong các lò chợ hướng dốc của Công ty Than Nam Mẫu. 

Theo sơ đồ công nghệ khai thác than hầm lò tại các diện áp dụng bán cơ giới hóa, sau công đoạn nổ mìn phá vỡ gương than, người thợ sẽ vận chuyển than lên máng cào, đưa ra khỏi lò chợ. Nếu không có các thiết bị xúc bốc hỗ trợ, khâu này sẽ mất rất nhiều thời gian và công sức của người lao động. Độ dốc đường lò càng nhỏ thì việc bốc xúc càng vất vả và tốn nhiều nhân lực. 

Với mục tiêu cơ giới hóa tối đa khâu xúc bốc tại các gương lò chợ, Công ty Than Nam Mẫu liên tục cải hoán thiết bị máy móc, phù hợp với các vị trí có điều kiện địa chất phức tạp. Từ năm 2020, mỏ này đã cải tiến thành công máy xúc lật hông mini, dùng để xúc, vét than trong các gương lò có tiết diện nhỏ hẹp. Kỳ vọng có thể đưa cơ giới hóa vào các vị trí nhỏ và độ dốc lớn hơn, tháng 7/2021, các kỹ sư của Phòng Cơ điện vận tải Công ty tiếp tục cải tiến một số chi tiết trên máy xúc lật hông mini, thành một thiết bị mới có tên là máy xúc thủy lực gầu xoắn. 

Máy xúc thủy lực gầu xoắn mã hiệu ML 01-0,12 được thiết kế bốc xúc theo nguyên lý trục xoắn, sử dụng động cơ thủy lực công suất lớn có độ ổn định cao, di chuyển bằng bánh xích. Hệ thống điều khiển máy gồm các nút bấm và cần thủy lực linh động. Theo anh Nguyễn Mạnh Hùng, nhân viên Phòng Cơ điện vận tải, là tác giả của sáng kiến này, bộ phận quan trọng nhất và được cải tiến nhiều nhất của máy là tang xoắn vét than có đường kính 760mm. Các rãnh xoắn tích hợp răng khấu, cho phép cắt than trong quá trình máy hoạt động. Khác với cơ cấu xúc, lật ngang hông của máy xúc cũ, tang xoắn cải tiến cho phép máy xúc bớt đi hai khâu thao tác. Nhờ vậy, người thợ chỉ cần điều khiển máy tiến về phía trước, tang xoắn sẽ vét than và cuốn sang máng cào.

Để có thể làm việc trong điều kiện đường lò nhỏ hẹp và dốc, máy được giảm trọng lượng chỉ còn trên 1,3 tấn nhưng tốc độ di chuyển có thể lên tới 2km/h. Kích thước nhỏ và trọng lượng nhẹ giúp máy không bị sa lầy trong điều kiện nền lò mềm yếu.

Sau thời gian vận hành thử nghiệm và hiệu chỉnh tại mô hình đường lò ngoài mặt bằng, đến nay, máy xúc thủy lực gầu xoắn đã đưa vào sử dụng tại lò chợ Phân xưởng Khai thác, đào lò 3, với sự giám sát, theo dõi chặt chẽ của Ban chỉ đạo Cơ giới hóa sản xuất Công ty.

Trực tiếp vận hành máy xúc, thợ lò Bùi Văn Thế, Phân xưởng Khai thác, Đào lò 3, cho biết: "Máy thao tác rất dễ dàng, thuận tiện. Người vận hành chỉ cần điều khiển cho máy tiến về phía trước, tang xoắn sẽ vét sạch than trên nền và cuốn sang máng cào. So với trước, thời gian cho khâu xúc, bốc hiện đã giảm một nửa".

Than Nam Mẫu hiện đang khai thác than tại 11 lò chợ, trong đó có 9 lò chợ dây diều và 2 lò chợ ngang nghiêng. Trong số các lò chợ dây diều có 3 lò chợ độ dốc dưới 19 độ, rất khó có thể đưa máy móc vào sử dụng. Việc tiên phong nghiên cứu và đưa vào ứng dụng máy xúc gầu xoắn trong lò chợ đã mở ra một hướng cơ giới hóa mới cho các lò chợ có độ dốc lớn, đáp ứng kỳ vọng cơ giới hóa toàn bộ các khâu sản xuất của Than Nam Mẫu; đồng thời mang đến triển vọng nhân rộng cải tiến trong các đơn vị khai thác hầm lò của TKV. 

Theo ông Lê Mạnh Thường, Phó Giám đốc Công ty Than Nam Mẫu, từ năm 2019 đến nay, Công ty đầu tư trang thiết bị, mở rộng sản xuất với 24 dự án, công trình, tổng giá trị đầu tư trên 2,5 nghìn tỷ đồng. Nhiều trang thiết bị công nghệ khai thác, đào lò, vận tải, bốc xúc mới có năng suất và tính an toàn cao như công nghệ đào chống lò vì neo chất dẻo cốt thép; lò chợ cơ giới hóa, giá khung ZH, ZRY, máy xúc lật hông, Monoray, tời chở người, tự động hóa công tác vận tải... đã được đưa vào vận hành khá hiệu quả. Ngoài ra, Công ty cũng đẩy mạnh khâu cải tiến máy móc để sử dụng phù hợp trong những gương lò có điều kiện địa chất khó khăn. 

Bước đầu tư này đã nâng tầm công nghệ khai thác than hầm lò của Công ty, đáp ứng yêu cầu sản xuất ngày càng cao của TKV.