Nâng cao chất lượng xét xử án hình sự

Thời gian qua, TAND hai cấp tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giải quyết các vụ án hình sự, không để oan sai, không bỏ lọt tội phạm, góp phần tích cực phòng, chống tội phạm, giữ vững ANTT trên địa bàn.

Đồng chí Đinh Hải Toản, Phó Chánh án TAND tỉnh cho biết: Để nâng cao hiệu quả, chất lượng các mặt công tác nói chung, công tác xét xử án hình sự nói riêng, Lãnh đạo TAND tỉnh quán triệt, chỉ đạo các đơn vị thực hiện nghiêm các văn bản, chỉ thị, nghị quyết của Trung ương, của ngành, tỉnh, cụ thể như Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XV; thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 96/2019/QH14 của Quốc hội; chỉ thị của Chánh án TAND tối cao về việc triển khai, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm công tác năm của các tòa án. Ngành Tòa án tỉnh tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, gắn với việc nâng cao trách nhiệm người đứng đầu đơn vị. Trực tiếp đồng chí Chánh án TAND giao nhiệm vụ cụ thể, phân công cho từng thẩm phán trong giải quyết các vụ án. Tập thể lãnh đạo TAND duy trì giao ban nghiệp vụ để nắm tiến độ xét xử, cho ý kiến chỉ đạo giải quyết đối với những vụ án khó, phức tạp; tiếp tục duy trì và thực hiện tốt 14 giải pháp đột phá để nâng cao chất lượng xét xử. Chủ động, sáng tạo đề ra nhiều giải pháp, tăng cường tổ chức phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp; công khai bản án, quyết định của Tòa án trên Cổng thông tin điện tử; tăng cường kỷ cương, kỷ luật công vụ; đẩy mạnh tập huấn, nâng cao nghiệp vụ cho thẩm phán, hội thẩm nhân dân, thường xuyên cập nhật thông tin, văn bản pháp luật, trao đổi nghiệp vụ, đặc biệt là Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hướng dẫn việc xét xử, giải thích pháp luật…

Cũng theo đồng chí Đinh Hải Toản, ngành Tòa án tỉnh luôn chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý, đội ngũ thẩm phán có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, lối sống trong sáng, lành mạnh, đủ trình độ, năng lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; tăng cường phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng nhằm đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử án hình sự; phát huy hiệu quả phần mềm “Trợ lý ảo”, phục vụ đắc lực cho công việc, nhiệm vụ, chuyên môn. Việc tổ chức phiên tòa hình sự rút kinh nghiệm là một trong những biện pháp thực hiện yêu cầu cải cách tư pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác xét xử, góp phần hạn chế xét xử oan sai, bỏ lọt tội phạm đã được TAND hai cấp tỉnh quan tâm thực hiện, qua đó tăng cường bồi dưỡng kỹ năng điều hành phiên tòa cho thẩm phán.

Đồng chí Bùi Văn Tuấn, Chánh tòa hình sự, TAND tỉnh chia sẻ: Việc xét xử, đưa ra phán quyết của Tòa án liên quan đến sinh mệnh chính trị, tự nhiên của mỗi con người, do vậy, trách nhiệm càng cao, người thẩm phán trên tinh thần thượng tôn pháp luật, đưa ra phán quyết có căn cứ, thấu tình đạt lý. Thông qua rèn luyện trong thực tiễn và được bồi dưỡng, đào tạo chuyên sâu cả về nghiệp vụ chuyên môn và lý luận chính trị, chất lượng đội ngũ thẩm phán, thư ký tòa án ngày càng được nâng cao. Các thẩm phán luôn chủ động trong quá trình xét xử, nghiên cứu kỹ hồ sơ, xây dựng, chuẩn bị nội dung xét hỏi có hệ thống và khoa học, điều hành phiên tòa khách quan, công tâm, xem xét tất cả các khía cạnh vấn đề. Việc bào chữa, tranh tụng tại các phiên tòa hình sự được chú trọng thực hiện, tạo mọi điều kiện cho kiểm sát viên, luật sư, bị cáo, nguyên đơn, bị đơn và những người tham gia tố tụng khác tranh tụng một cách bình đẳng; chú trọng thực hiện đầy đủ các thẩm quyền tố tụng theo quy định của pháp luật để đảm bảo giải quyết tốt các vụ án hình sự.

9 tháng năm 2024, TAND hai cấp tỉnh đã thụ lý 1.175 vụ/2.542 bị cáo, giảm 27 vụ, 135 bị cáo so với cùng kỳ năm 2023 (CK); đã giải quyết, xét xử 1.036 vụ/2.193 bị cáo, giảm 15 vụ, 12 bị cáo CK, đạt tỷ lệ 88,2% số vụ, 86,3% số bị cáo. Tình hình tội phạm tuy không tăng về số vụ, nhưng tính chất, hành vi phạm tội rất phức tạp, tội phạm là người tỉnh ngoài, gây khó khăn cho công tác điều tra, truy tố và xét xử. Tội phạm ma túy, thụ lý 466 vụ (giảm 36 vụ CK), chiếm 39,7% các vụ án hình sự đã thụ lý, tập trung chủ yếu tại các địa phương Hạ Long (121 vụ), Cẩm Phả (68 vụ), Móng Cái (57 vụ). Tội phạm xâm phạm sở hữu, thụ lý 205 vụ/288 bị cáo (giảm 24 vụ, 27 bị cáo CK), chiếm 17,4% các vụ án hình sự; tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khỏe thụ lý 177 vụ/259 bị cáo (tăng 13 vụ, bằng số bị cáo CK), chiếm 15,1% các vụ án hình sự. Bị cáo là người chưa thành niên phạm tội, thụ lý 31 vụ/101 bị cáo (giảm 6 vụ, tăng 18 bị cáo CK).

Với khối lượng công việc lớn, trong bối cảnh còn nhiều khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ, song công tác xét xử các vụ án hình sự của TAND hai cấp đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để xảy ra oan sai, không bỏ lọt tội phạm. Hình phạt áp dụng đối với các bị cáo đảm bảo nghiêm minh, tương xứng với tính chất, hành vi và nhân thân của người phạm tội trong từng vụ án. Việc xử phạt tù nhưng cho bị cáo được hưởng án treo, cải tạo không giam giữ tiếp tục được Hội đồng xét xử xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo có căn cứ, đúng quy định của pháp luật. Các bản án vừa thể hiện sự nghiêm minh của luật pháp, đồng thời cũng thể hiện sự khoan hồng của Nhà nước đối với người phạm tội lần đầu, ít nghiêm trọng, ăn năn hối cải.

Đối với các vụ án trọng điểm, các vụ án phức tạp được dư luận xã hội quan tâm, được Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng, tiêu cực tỉnh đưa vào diện theo dõi, chỉ đạo đã được TAND tỉnh khẩn trương nghiên cứu, đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh, đúng pháp luật.

Có thể thấy, việc xét xử kịp thời, nghiêm minh các vụ án hình sự của TAND hai cấp tỉnh đã đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật trong tình hình hiện nay, bảo đảm giữ vững ANTT trên địa bàn tỉnh. Đồng thời góp phần phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục người dân chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, phục vụ nhiệm vụ chính trị địa phương.