Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong NTTS

Mặc dù có lợi thế về biển, tuy nhiên, theo đánh giá của cơ quan chức năng, những năm qua hoạt động nuôi trồng thủy sản (NTTS) trên biển của Quảng Ninh chưa tương xứng với tiềm năng. Việc ban hành Chỉ thị số 13-CT/TU (ngày 10/8/2021) của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường công tác quản lý và phát triển thủy sản trên biển tỉnh Quảng Ninh đã tạo "cú hích" lớn trong phát triển NTTS trên biển theo hướng sản xuất hàng hóa, hiện đại, bền vững, ứng dụng công nghệ cao, góp phần bảo vệ môi trường, cảnh quan, nguồn lợi thủy sản. 

Sau khi Chỉ thị số 13-CT/TU được ban hành, UBND tỉnh chỉ đạo Sở NN&PTNT phối hợp với các địa phương ven biển rà soát tổng thể khu vực biển thuộc phạm vi địa bàn quản lý và đề xuất các điểm, khu vực, vùng không gian biển có tiềm năng, lợi thế phát triển NTTS trên cơ sở kế thừa các quy hoạch phát triển ngành thủy sản tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; quy hoạch xây dựng vùng liên huyện, quy hoạch xây dựng vùng huyện và các quy hoạch ngành, lĩnh vực có liên quan phục vụ phát triển KT-XH. Mục đích là đáp ứng nhu cầu phát triển NTTS của địa phương giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; tạo quỹ đất, mặt nước, không gian biển ổn định, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và nhu cầu phát triển KT-XH, giải quyết việc làm cho lao động, bảo đảm sinh kế cho người dân địa phương.

Trên cơ sở rà soát, đã tích hợp vào Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Hiện nay, tỉnh đang chỉ đạo các sở, ngành có liên quan phối hợp với UBND các địa phương khẩn trương hoàn thiện hệ thống bản đồ, nhất là các địa phương ven biển; trên cơ sở đó, nghiên cứu lập, phê duyệt quy hoạch chi tiết vùng nuôi biển, sắp xếp ổn định các cơ sở NTTS và thực hiện công tác quản lý nhà nước, ổn định sản xuất.

Bám sát chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các địa phương chủ động phối hợp sở, ngành tập trung đẩy nhanh tiến độ rà soát các cơ sở NTTS trên biển, từng bước sắp xếp ổn định các vùng nuôi biển tập trung trên cơ sở các vùng, khu vực biển quy hoạch phát triển thủy sản đã tích hợp vào quy hoạch chung của huyện và tỉnh để bảo đảm không có sự chồng lấn về quy hoạch giữa các ngành, lĩnh vực.

Việc rà soát, giao, cho thuê mặt nước, khu vực biển đối với các cơ sở NTTS là hộ gia đình, cá nhân ở các địa phương được thực hiện theo hướng bảo đảm phù hợp với quy hoạch, kế hoạch, chủ trương sử dụng đất, đất có mặt nước, khu vực biển được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Theo báo cáo của các địa phương, diện tích khu vực biển có tiềm năng phát triển NTTS trên biển của toàn tỉnh là 60.740ha; trong đó, các địa phương đã rà soát, xác định là trên 40.000ha và hơn 20.000ha được xác định nằm ngoài ranh giới 6 hải lý là vùng biển mở.

Trong thời gian qua, vi phạm chủ yếu trong hoạt động NTTS trên biển là tổ chức nuôi ngoài vùng quy hoạch. Tính đến ngày 10/5/2023, tổng diện tích mặt nước, khu vực biển đang được sử dụng để NTTS là 7.647,898ha (3.258 cơ sở). Trong đó, diện tích đã giao, cho thuê gần 3.642ha (bao gồm 1.041 tổ chức, cá nhân); diện tích chưa được giao, cho thuê trên 4.006ha (bao gồm 2.217 hộ gia đình, không có tổ chức, doanh nghiệp).

Qua rà soát, NTTS trái phép ngoài quy hoạch là 313 hộ với diện tích trên 676ha; diện tích NTTS trái phép ngoài quy hoạch đã được di dời là 542,068ha (266 cơ sở). Một số địa phương đã hoàn thành 100% việc giải tỏa NTTS trái phép từ rất sớm là Cẩm Phả, Tiên Yên, Đầm Hà. Các địa phương đã quyết liệt chỉ đạo công tác giải tỏa, di dời, xử lý nghiêm những cơ sở hoạt động NTTS trái phép, không đúng quy hoạch, vi phạm hành lang ATGT đường thủy.

Qua đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền, nhiều hộ dân NTTS đã có chuyển biến tích cực về nhận thức, thực hiện chuyển đổi vật liệu nổi thân thiện với môi trường, phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật địa phương; không để phát sinh phao xốp mới và NTTS trái phép ngoài quy hoạch.

Tổng số phao xốp trên địa bàn tỉnh cần phải chuyển đổi là trên 2,4 triệu quả; đến nay đã thực hiện chuyển đổi sang loại phao theo quy chuẩn QCĐP 08:2020/QN gần 2,2 triệu quả, đạt tỷ lệ 90,4%. Việc kiểm tra công tác quản lý nhà nước trong thực hiện quy chuẩn địa phương về sử dụng vật liệu nổi trong NTTS đã được Sở NN&PTNT chủ trì phối hợp với các sở, ngành, đơn vị có liên quan thực hiện, kịp thời kiến nghị xử lý vi phạm.

Hiện các địa phương đang tích cực phối hợp cùng các cơ quan liên quan khẩn trương xây dựng phương án sử dụng khu vực biển để NTTS; phối hợp với các sở, ngành liên quan lập quy hoạch chi tiết các vùng nuôi biển tập trung, hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật nuôi biển trên địa bàn quản lý... Nhằm tăng cường quản lý nhà nước, cuối tháng 4/2023 tỉnh cũng thành lập đoàn kiểm tra liên ngành, kiểm tra việc thực hiện các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước đối với các tổ chức, cá nhân trong hoạt động NTTS và sử dụng vật liệu nổi trên biển, trên cơ sở kết quả kiểm tra, đề xuất các giải pháp khắc phục tồn tại, hạn chế. Dự kiến việc kiểm tra hoàn thành trong tháng 5/2023.

Với sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ từ các cấp, ngành, địa phương, công tác quản lý hoạt động NTTS ở Quảng Ninh đã có những chuyển biến tích cực.