Ngắm hoa Vô ưu trên thánh địa Trúc Lâm

Vào dịp đầu hè, nếu bạn lên thăm khu chùa và am Ngoạ Vân trên núi Bảo Đài (xã Bình Khê, huyện Đông Triều) - nơi Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn đêm 1-11-1308, từ khu Tàn Lọng đi lên, bạn sẽ được thoả thích ngắm những bông hoa vàng nở rộ, nhụy hoa đua dài và toả hương thơm nhẹ. Đây là một trong những loài cây linh thiêng có xuất xứ từ Ấn Độ, mang tên Ashoka, theo Phạn ngữ có nghĩa là cây Vô ưu, người Việt gọi tên khác là hoa Vàng anh. Từ khi còn chúm chím cho tới lúc nở rộ, hoa đều mang màu vàng đặc trưng của nhà Phật.

Hoa Vô ưu gắn với điển tích Đức Phật Thích Ca được sinh ra tại vườn Lâm Tỳ Ni. Theo truyền thuyết, tại vườn ngự uyển Lâm Tỳ Ni, cây Vô ưu được trồng rất nhiều. Trong lần cùng đoàn tuỳ tùng xa giá về quê ngoại để sinh con đầu lòng theo tập tục Ấn Độ cổ, hoàng hậu Ma Da có đi ngang qua vườn Lâm Tỳ Ni. Tại đây, bà ra lệnh dừng lại để vào lâm viên nghỉ ngơi ngoạn cảnh. Khi đi đến dưới cây Vô ưu, bà thấy hoa nở rộ, ngào ngạt hương thơm, bèn đưa tay vin cành hoa. Ngay sau đó, dưới gốc cây Vô ưu, hoàng hậu trở dạ sinh Thái tử Tất Đạt Đa, người sau này đã sáng lập ra đạo Phật. Vì thế, các tín đồ Phật giáo Ấn Độ rất quý trọng loài hoa này. Trong ngày lễ hội Ashoka Shasthi, phụ nữ Bengali thường ăn nụ hoa, trong khi phụ nữ Hindi uống nước có ngâm hoa Vô ưu với niềm tin rằng nhờ nước này họ sẽ bảo vệ được con cái.

Hoa vô ưu.

“Vô ưu” có nghĩa là không muộn phiền theo triết lý của đạo Phật. Loài hoa mang tính “đạo” nhiều hơn ý nghĩa của các loài hoa khác bởi mang cả hơi hướng của nhập thế và xuất thế. Hoa Vô ưu biểu trưng của Phật giáo, đã được trồng rất nhiều tại các chùa chiền ở Việt Nam. Ở thủ đô Hà Nội, loài hoa này cũng được trồng rất nhiều ở khu vực tượng đài vua Lý Thái Tổ - vị vua sùng kính đạo Phật, người khai sinh kinh thành Thăng Long. Những cây hoa Vô ưu trên núi Bảo Đài đã sống lâu năm và phát triển thành rừng trên cả dải núi, lá cây luôn xanh và có tán rộng. Dịp từ cuối xuân sang hè, hoa nở nhuộm vàng cả cánh rừng, ngỡ như vạt áo cà sa khổng lồ được trải ra. Loài hoa này được người dân địa phương gọi với cái tên rất dân dã là hoa Gầm.

Cùng với những tùng, trúc, mai, hoa Vô ưu đã làm cho Thánh địa Trúc Lâm thêm linh thiêng hơn. Ngắm những đoá Vô ưu nở rộ, bạn sẽ thấy mọi ưu phiền tan biến…

Nguyễn Xuân

[links()]