Ngày tự do của bóng đá Bồ Đào Nha

Người hâm mộ bóng đá Bồ Đào Nha sẽ nhớ mãi ngày 6/12/2022. Ngày này có gì đặc biệt? Đó là ngày ĐTQG của họ được tự do, được giải phóng khỏi Cristiano Ronaldo.

Lần gần đây nhất, Bồ Đào Nha thi đấu một trận vòng loại trực tiếp tại một kỳ World Cup hay EURO mà không có Ronaldo trong đội hình xuất phát là vào ngày 28/6/2000. Bồ Đào Nha bị Pháp đánh bại 2-1 ở trận bán kết EURO 2000. World Cup 2002, Ronaldo chưa thi đấu cho đội tuyển Bồ Đào Nha nhưng đội này bị loại ngay vòng bảng.

Ngày 28/6/2000 đó, người ghi bàn quyết định cho Pháp trong hiệp phụ là Zinedine Zidane, bây giờ đã 50 tuổi. Tính từ đó cho đến ngày 6/12/2022, khi Ronaldo không có mặt trong đội hình xuất phát, là hơn 22 năm.

HLV Fernando Santos không còn gì để mất

Trước sau thì Ronaldo cũng từ giã đội tuyển, từ giã bóng đá. Nhưng với anh thì không phải bây giờ. Và việc bị ném khỏi đội hình xuất phát giống như một sự sỉ nhục. Ronaldo không phải là một cầu thủ. Anh ta là một siêu sao, một huyền thoại, anh muốn là tâm điểm của những nơi anh tới. Ống kính máy ảnh chĩa vào để săn đón những biểu cảm trên mặt anh ta trong khu ghế dự bị còn nhiều hơn chĩa vào cả tuyển Bồ Đào Nha đang đứng chào cờ trên sân.

Lịch sử sẽ ghi nhớ người đưa ra quyết định gạt cầu thủ ghi bàn hàng đầu lịch sử bóng đá quốc tế khỏi đội hình xuất phát và không quên mổ xẻ quyết định này. Đó là HLV Fernando Santos, người có khuôn mặt luôn cau có, từng được xem là một HLV thực dụng, buồn tẻ, đặt sự an toàn lên hàng đầu, là người đã đưa Bồ Đào Nha đến cúp vô địch EURO 2016 bằng thứ “phản bóng đá” như nhiều người vẫn dè bỉu.

Nhưng Santos giải năm nay khác hẳn. Trước khi giải phóng ĐTQG khỏi Ronaldo, có lẽ ông đã tự giải phóng mình trước. Ông giải phóng mình là vì ông biết đây sẽ là giải đấu cuối cùng ông dẫn dắt ĐTQG. Thắng hay thua, thành hay bại, loại sớm hay vào sâu thì cũng thôi việc. Thế thì cần phải chiều theo ý ai nữa? Cứ thấy cái gì tốt nhất là làm.

Santos đã loại “sĩ quan” Joao Moutinho khỏi đội tuyển, loại Rui Patricio khỏi khung thành, để các cầu thủ hàng đầu Joao Cancelo và Ruben Neves ngồi dự bị. Ông giữ lại cựu binh Pepe đã thi đấu chắc chắn cho đến nay và ghi bàn vào lưới Thụy Sĩ. Và địa chấn nhất là loại CR7 để đặt niềm tin vào một tiền đạo 21 tuổi với 33 phút kinh nghiệm thi đấu quốc tế mang tên Goncalo Ramos.

Đổi lại, đội bóng của Santos giờ đã chơi bóng, không phải “phản bóng đá” và hiện là đội ghi nhiều bàn nhất tại giải với 12 lần phá lưới đối thủ.

Thoát gông xiềng, Bồ Đào Nha tính chuyện tiếm ngôi

Có gì khác biệt khi Ronaldo không thi đấu? Ở trận gặp Uruguay, danh nghĩa là trung phong nhưng Ronaldo xuất phát như dính với Joao Felix bên cánh trái. Anh thường lùi sâu và đi lang thang bên cạnh Bernardo Silva và Bruno Fernandes, giúp cho hàng thủ Uruguay có thật nhiều thời gian. Nhẽ ra chỗ của Ronaldo là phải ở giữa hàng thủ Uruguay, quấy đảo họ đồng thời để không gian hoạt động cho Silva, Felix và Fernandes. Bồ Đào Nha thắng may nhờ cú tạt bóng vào thẳng lưới và cú phạt đền, đều của Fernandes.

Chuyền bóng cho Ronaldo là chủ đề mà nhiều người cho rằng đã khiến các cầu thủ Bồ Đào Nha ức chế. Anh ta muốn có bóng rất nhiều. Nếu không đưa bóng, anh ta sẽ dành cho đồng đội một cái liếc mắt trừng phạt. Nhưng đưa bóng cho anh ta lại trở thành bất hợp lý trong tổng thể lối chơi. Khi bóng dội vào lưng Ronaldo từ một quả phạt góc và Hàn Quốc ghi bàn, anh ta lập tức đổ lỗi cho người khác.

Cái tôi của Ronaldo bao trùm tất cả và ngày càng có nhiều dư luận cho rằng Bồ Đào Nha chơi tốt hơn khi không có anh. Một cuộc thăm dò trên tờ Record vào đêm trước trận đấu với Thụy Sĩ có kết quả 70% cho rằng anh không nên đá chính.

Về mặt chiến thuật, việc giới thiệu Ramos, một tiền đạo với thiên hướng hoạt động chính trong vùng cấm, đã tạo điều kiện thay đổi lối chơi tấn công của đội. Ramos không tham gia vào kiến tạo và sự hiện diện linh hoạt của anh quanh các trung vệ của Thụy Sĩ đồng nghĩa Felix không còn là người phải đá ở vị trí cao nhất trong đội hình nữa. Felix được lùi sâu, làm cái việc mà anh ta thích hơn là kiến tạo lối chơi. Fernandes và Silva cũng được giải phóng vì không còn người cứ đòi bóng từ họ một cách vô lý nữa.

Việc Thụy Sĩ chuẩn bị sẵn kế hoạch đối phó Ronaldo là một yếu tố khác đáng được tính đến. Họ chỉ không biết làm thế nào để đối phó với Ramos hoặc làm thế nào để lấp đầy những khoảng trống mà sự có mặt của Ramos tạo ra. Nhưng phải nói Ramos quá hay, là một tiền đạo trong vùng cấm điển hình với khả năng di chuyển đặc biệt, bản năng tự nhiên về nơi bóng sẽ đến và khả năng dứt điểm điêu luyện.

Cú hat-trick vào lưới Thụy Sĩ và điểm 10 tối đa mà tiểu ban kỹ thuật FIFA chấm cho Ramos thay lời phán xét của lịch sử dành tặng HLV Santos: "Ông quá tuyệt vời, quyết định gạt CR7 ra khỏi đội hình ngày hôm đó không thể tuyệt vời hơn được nữa".

Điều này cho thấy khó có khả năng Ronaldo sẽ trở lại đá chính trong trận tứ kết gặp Morocco. Nhưng sẽ có một khả năng khác. Ramos vẫn đá chính nhưng hàng thủ chặt chẽ của Morocco sẽ khiến trận đấu có rất ít cơ hội ghi bàn. Ronaldo vẫn dự bị nhưng vào sân sau đó để ghi bàn quyết định, có lẽ bằng một cú đánh đầu, có lẽ từ chấm phạt đền. Và anh ta sẽ cướp lại cho mình ánh đèn sân khấu.

Dù vậy, Morocco có thể sẽ thấy Bồ Đào Nha khó đối phó hơn nhiều so với Tây Ban Nha. Sức sáng tạo của Silva, Fernandes và Felix chạy phía sau Ramos, với sự hỗ trợ từ hai hậu vệ cánh tấn công, là một viễn cảnh thú vị. Tháo xiềng xích Ronaldo, Bồ Đào Nha đang lao nhanh về phía trước.