Nhà nông làm du lịch

Thực ra, cùng với sự phát triển đa dạng các loại hình du lịch thì vấn đề định hướng cho nhà nông (bao hàm cả nông, lâm, ngư) làm du lịch đã manh nha từ nhiều năm trước. Có nơi, người nông dân bản địa tham gia các dịch vụ du lịch một cách tự phát, như bán hàng lưu niệm, bán các loại đặc sản địa phương cho khách du lịch, mở cửa hiệu ăn uống, giải khát v.v.. ở các khu du lịch. Cũng có nơi, đó là sự phát triển có tính “tự giác”, như việc tổ chức các lớp đào tạo, dạy nghề du lịch và mở tour du lịch tham quan làng chài Cửa Vạn trên Vịnh Hạ Long chẳng hạn.

Đây là sự phát triển tất yếu, bởi Quảng Ninh là tỉnh có lợi thế về du lịch. Với rất nhiều danh lam, thắng cảnh, nhiều di tích lịch sử - văn hoá nổi tiếng, trải hầu như đều khắp ở các địa phương, từ nông thôn đến miền núi, với những bãi biển đẹp ở ven biển và trên các hải đảo v.v.. không nói ai cũng thấy đây là vùng đất lý tưởng cho các loại hình du lịch, từ du lịch nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái, du lịch văn hoá - tâm linh, du lịch mạo hiểm v.v.. Và vì thế, cũng có thể khẳng định, phần lớn các trung tâm du lịch hấp dẫn trên địa bàn Quảng Ninh đều gắn với các vùng biển đảo, các vùng miền núi, nông thôn, nơi có nhiều di tích, danh lam, thắng cảnh…

Khi du lịch phát triển tất yếu nẩy sinh nhu cầu dịch vụ. Và có cầu ắt có cung, người dân bản địa, chủ yếu là con em ở vùng nông thôn, miền núi, hải đảo, chính là nguồn lực lao động dồi dào nhất. Tuy nhiên, việc sử dụng lao động nông thôn làm du lịch lại vấp phải một khó khăn, đó là sự chưa tương xứng giữa trình độ năng lực với yêu cầu đòi hỏi thực tế của công việc. Đơn cử như việc đào tạo một hướng dẫn viên du lịch là người bản địa thôi đã không dễ rồi; bởi ngoài sự hiểu biết về vùng đất quê hương mình, người hướng dẫn viên du lịch còn phải có sự hiểu biết về văn hoá, lịch sử, trình độ giao tiếp, chưa nói còn phải sử dụng thông thạo ngoại ngữ nữa v.v.. Đây là công việc không phải ngày một ngày hai có thể làm được, với lao động nông thôn lại càng khó hơn.

Nhưng chính vì khó nên lại càng cần phải quan tâm đầu tư đào tạo một cách bài bản, có chiến lược phát triển một cách bền vững. Bởi như đã nói ở trên, đây là xu hướng phát triển tất yếu ở Quảng Ninh, một tỉnh có nhiều lợi thế về du lịch. Thậm chí, với nhiều địa phương trong tỉnh, có thể coi đây là một trong những tiêu chí quan trọng trong chương trình xây dựng nông thôn mới. Qua tiếp xúc với một số chủ trang trại là nông dân SXKD giỏi, chúng tôi biết có nhiều người đã có ý tưởng kết hợp xây dựng trang trại với làm dịch vụ du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng v.v.. Tuy nhiên, để biến những ý tưởng ấy thành hiện thực cần có sự hỗ trợ của địa phương, của ngành chức năng; chẳng hạn như việc tạo môi trường thuận lợi để du lịch phát triển, việc tổ chức các lớp dạy nghề, đào tạo nhân lực cho du lịch v.v.. nếu cứ “mạnh ai nấy làm” thì chỉ có thể đem lại hiệu quả nhất thời, không mang tính bền vững. Vậy nên, việc định hướng cho nhà nông làm du lịch không phải là chuyện quá viển vông, xa vời. Trái lại, trong giai đoạn hiện nay, khi phong trào xây dựng nông thôn mới đang phát triển mạnh mẽ, thì đây là việc rất thiết thực. Nếu làm được điều đó, sẽ tạo nên bộ mặt mới cho nông thôn, góp phần xây dựng môi trường văn hoá, văn minh cho các làng quê…

Trung Luận