Nhiều lỗ hổng trong quản lý an toàn thực phẩm

Thời gian qua, các ngành chức năng đã thực hiện nhiều giải pháp tăng cường công tác đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP), song thực tế cho thấy, công tác quản lý vẫn còn nhiều lỗ hổng khiến cho tình trạng mất VSATTP luôn diễn biến phức tạp.
[links()]

Lực lượng QLTT kiểm tra thực phẩm tại chợ Tiên Yên.

Tính riêng từ đầu năm đến nay, lực lượng quản lý thị trường đã xử lý 511 vụ vi phạm về VSATTP, tăng 23% so với cùng kỳ; phạt 427 triệu đồng, tăng 144% so với cùng kỳ; trị giá hàng tiêu huỷ trên 317 triệu đồng, tăng 116% so với cùng kỳ. Con số trên cho thấy, số vụ vi phạm về VSATTP lực lượng Quản lý thị trường đã xử lý là không nhỏ. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Thoại, Chi cục phó Chi cục Quản lý thị trường cho biết, hầu hết các vụ vi phạm về VSATTP đơn vị đã xử lý thời gian qua là các vụ vận chuyển, tiêu thụ, bày bán. Còn các vụ việc vi phạm của cơ sở sản xuất, ổ nhóm, đường dây với số lượng lớn thì không nhiều. Đây mới chính là “gốc” của vấn đề.

Nguyên nhân là lực lượng làm công tác quản lý còn thiếu và yếu; trang thiết bị, dụng cụ, kinh phí phục vụ cho công tác kiểm tra, kiểm soát còn hạn chế; việc lấy mẫu kiểm nghiệm còn khó khăn. Trong khi đó, để phát hiện ra các chất độc tố, hoá chất tồn dư thực phẩm đòi hỏi quy trình lấy mẫu kiểm định phức tạp, chi phí lớn, thời gian dài, do đó việc cảnh báo, khuyến cáo cho người tiêu dùng chưa kịp thời. Hầu hết các phương tiện kiểm tra nhanh hiện nay chưa đủ căn cứ, cơ sở để cảnh báo. Một số cơ sở sản xuất chưa quan tâm nhiều đến việc chứng minh nguồn gốc xuất xứ, hồ sơ nhiên liệu, phụ gia thực phẩm, gây khó khăn cho việc truy xuất nguồn gốc.

Một số chính sách còn tồn tại những bất cập, các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật ATTP của bộ, ngành trung ương còn chậm, thiếu, bổ sung chưa kịp thời, gây khó khăn cho việc triển khai công tác bảo đảm VSATTP ở địa phương. Điển hình là việc Chính phủ đã ban hành Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật ATTP, song đến nay chưa có hướng dẫn cụ thể về công tác quản lý rượu thủ công. Trong khi đó, theo quy định tại Nghị định 105/2017/NĐ-CP về quản lý rượu thủ công thì trên thực tế không mang tính khả thi.

Lực lượng QLTT huyện Đầm Hà tịch thu khoai môn không rõ nguồn gốc.

Cụ thể, cơ sở muốn sản xuất rượu thủ công phải là doanh nghiệp, HTX đảm bảo điều kiện ATTP, ghi nhãn hàng hóa theo quy định. Trong khi đó, hầu hết các cơ sở sản xuất rượu thủ công trên địa bàn tỉnh chủ yếu là hộ gia đình, quy mô nhỏ, nằm rải rác. Những vướng mắc này là nguyên nhân chính khiến công tác cấp giấy phép sản xuất rượu thủ công đạt tỷ lệ thấp. Toàn tỉnh hiện có 1.959 cơ sở sản xuất rượu thủ công, trong đó chỉ có 30 cơ sở có giấy phép, chiếm 1,5%... Từ đầu năm đến nay, Chi cục Quản lý thị trường đã xử lý 160 vụ vi phạm sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ rượu không rõ nguồn gốc, tiêu hủy 4.990 lít rượu, trị giá hàng hóa 157 triệu đồng.

Theo số liệu của cơ quan chức năng, nguồn thực phẩm được sản xuất, đánh bắt, nuôi trồng trên địa bàn toàn tỉnh mới đáp ứng được 35-40% nhu cầu của người tiêu dùng, phần còn lại được vận chuyển từ các địa phương khác đến bằng nhiều đường khác nhau. Trong khi, phần lớn các loại thực phẩm tươi sống đều thuộc nhóm không quy định phải ghi nhãn hàng hoá. Điều này gây ra khó khăn trong việc kiểm soát triệt để nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng.

Bên cạnh đó, Quảng Ninh là tỉnh có đường biên giới dài, địa hình phức tạp, nhiều đường mòn... nên việc thanh, kiểm tra VSATTP của các lực lượng chức năng gặp rất nhiều khó khăn. Nguồn hàng thực phẩm sản xuất tại địa phương cũng chưa được kiểm soát chặt chẽ. Nguyên nhân chính là do việc sản xuất, nuôi trồng nông sản chưa được thực hiện trong các khu quy hoạch nuôi trồng tập trung, mà chủ yếu do các hộ gia đình thực hiện. Sự tuân thủ các quy định về đảm bảo VSATTP của cơ sở vẫn còn rất hạn chế.

Cao Quỳnh