Chuyển đổi mô hình quản lý chợ Trung tâm Cẩm Phả: Còn nhiều vướng mắc

Chuyển đổi mô hình quản lý, xây dựng mới Chợ Trung tâm TP Cẩm Phả là cần thiết, phù hợp, tuy nhiên quá trình triển khai đã phát sinh vướng mắc.  

Chợ Trung tâm TP Cẩm Phả là thuộc quy hoạch hệ thống chợ trên địa bàn TP Cẩm Phả, quy mô chợ hạng I, được xây dựng và đưa vào sử dụng từ năm 1986. Hiện nhiều hạng mục tại chợ đã xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho người và tài sản, tại nhiều khu vực không đảm bảo vệ sinh ATTP. Các dãy nhà chợ chính đã hỏng và xuống cấp, không gian của từng ngành hàng, gian hàng tuy được ngăn chia, nhưng không còn phù hợp cho việc kinh doanh của các tiểu thương. Khu trông giữ phương tiện nhỏ, chỉ trông giữ được phương tiện xe máy, xe đạp vào ngày bình thường; những ngày cao điểm không đáp ứng được, vì lượng phương tiện lớn, khách hàng phải gửi xe ở khu vực nhà dân phía ngoài cổng chợ, dừng, đỗ xe dưới lòng đường, gây mất mỹ quan đô thị và trật tự ATGT, nhất là không có khu vực trông giữ ô tô và nơi giao nhận hàng với số lượng lớn. Ở một số khu vực ngành hàng, mái và nền nhà hỏng; các công trình vệ sinh đã xuống cấp. Hiện trạng chợ Trung tâm được đánh giá là thiếu an toàn, chưa khai thác hiệu quả quỹ đất thương mại có giá trị. 

Vì vậy, việc chuyển đổi mô hình quản lý, đầu tư xây dựng mới lại Chợ Trung tâm TP Cẩm Phả là cần thiết, phù hợp với chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị định số 02/2003/NĐ-CP, Nghị định số 114/2009/NĐ-CP về phát triển và quản lý chợ và phù hợp với định hướng chỉ đạo của tỉnh, thành phố, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu mua bán hàng hóa của nhân dân, phát triển kinh tế thương mại chung trên địa bàn.

Để thực hiện việc chuyển đổi, thành phố đã rà soát, đánh giá lại toàn bộ công tác quản lý, vận hành Chợ, có văn bản báo cáo, đề xuất tỉnh về việc chuyển đổi mô hình quản lý gắn với đầu tư xây dựng mới Chợ Trung tâm thành phố. Tuy nhiên, hiện chuyển đổi mô hình quản lý còn vướng mắc, đặc biệt trong quy định chính sách.

Cụ thể, tại Điều 4, Nghị định số 150/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định, các đơn vị sự nghiệp công lập quy định tại khoản 1, Điều 2 của Nghị định này thực hiện chuyển thành công ty cổ phần khi đáp ứng đồng thời các điều kiện sau: Một là, tự bảo đảm chi thường xuyên và đầu tư hoặc tự đảm bảo được chi thường xuyên trong năm gần nhất với thời điểm thực hiện chuyển đổi; hai là, còn vốn nhà nước sau khi đã được xử lý tài chính và xác định lại giá trị đơn vị sự nghiệp công lập; ba là, thuộc danh mục ngành, lĩnh vực thực hiện chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần do Thủ tướng Chính phủ quyết định trong từng thời kỳ, danh mục này không bao gồm các ngành, các lĩnh vực mà pháp luật chuyên ngành quy định không thực hiện chuyển đổi đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần; bốn là, có phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công. 

Xét điều kiện thứ nhất, BQL Chợ Trung tâm thành phố là đơn vị sự nghiệp công lập đã được giao quyền tự chủ, tự đảm bảo 100% kinh phí phục vụ hoạt động thường xuyên. Tuy nhiên, theo quy định tại điểm e, khoản 1, Điều 56, Luật Đất đai, thì tổ chức sự nghiệp công lập tự chủ tài chính thực hiện thuê đất của Nhà nước. BQL chợ Trung tâm Cẩm Phả được Sở TN&MT cấp Giấy CNQSDĐ số B047720, diện tích 1.327,68m² (đất khu vực kho bãi, bốc xếp hàng hóa, đỗ xe) và Giấy CNQSDĐ số B047721, diện tích 8.415,28m2 (đất chợ chính), chứ chưa thực hiện thuê đất của Nhà nước. 

Về điều kiện thứ tư, tại khoản 1, Điều 1, Nghị định số 67/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định không thực hiện việc sắp xếp lại nhà đất, công trình gắn liền với đất là tài sản kết cấu hạ tầng chợ. Do đó, chưa có căn cứ để xây dựng phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất. Việc chưa thực hiện được nội dung này kéo theo việc chưa có cơ sở để xác định lại giá trị của đơn vị sự nghiệp để cổ phần hóa theo quy định, đồng nghĩa với việc chưa có căn cứ để hoàn thành điều kiện thứ hai nêu trên. 

Đây cũng là nội dung vướng mắc, dẫn đến các BQL chợ dù đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục chuyển đơn vị sự nghiệp thành công ty cổ phần nhưng chưa thực hiện được các bước cổ phần hóa theo quy định tại Nghị định số 150/2020/NĐ-CP. 

Như vậy, đối với 4 điều kiện để chuyển đổi mô hình quản lý chợ Trung tâm Cẩm Phả từ đơn vị sự nghiệp công lập sang công ty cổ phần, chỉ có điều kiện thứ 3 là đáp ứng; trong đó điều kiện thứ 2 và thứ 4 chưa có cơ sở pháp lý để thực hiện. 

Để chủ động chuẩn bị các điều kiện cần thiết nhằm chuyển đổi mô hình quản lý chợ, thành phố đã có văn bản báo cáo Sở Công Thương, báo cáo tỉnh. Tỉnh đã giao Sở Công Thương tham mưu văn bản báo cáo Bộ Công Thương hướng dẫn về quản lý tài sản kết cấu hạ tầng chợ, làm căn cứ để triển khai các bước tiếp theo.