“Chung tay làm tốt công tác tri ân, nghĩa tình đồng đội”

Những năm qua, Hội Cựu Thanh niên xung phong (TNXP) tỉnh luôn nhận được sự quan tâm chu đáo của tỉnh Quảng Ninh, đặc biệt sự quan tâm, chia sẻ, phối hợp có hiệu quả của các sở, ngành liên quan đã kịp thời giải quyết các chế độ, chính sách đối với gần 1.000 hội viên cựu TNXP.

Phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh có cuộc trò chuyện với ông Trần Công Cây, Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh Quảng Ninh, về vấn đề này.   

- Xin ông cho biết đôi nét về lực lượng TNXP của Quảng Ninh trong những cuộc kháng chiến cứu nước?

+ Ở Quảng Ninh, ngay từ cuối năm 1953, hàng trăm thanh niên khu Đông Triều, Hoành Bồ đã lên đường gia nhập đoàn TNXP tham gia làm đường Tây Bắc, Việt Bắc, Điện Biên Phủ và phục vụ bộ đội chiến đấu. Trong cuộc chiến tranh chống Mỹ, 10 vạn thanh niên Quảng Ninh đã lên đường trực tiếp đánh Mỹ. 5.216 đoàn viên thanh niên đã gia nhập lực lượng TNXP tham gia vào tuyến lửa Trường Sơn.

Năm 1967, theo yêu cầu của Quân uỷ T.Ư, Đội TNXP tập trung đầu tiên của Quảng Ninh lấy phiên hiệu là N78 P32 được thành lập với trên 800 thanh niên do đồng chí Vương Minh Xương quê Hưng Yên, làm Đội trưởng, làm nhiệm vụ mở con đường mới dài hơn 80km từ Tràng Lương -  Đông Triều xuyên chân núi Yên Tử đến Quảng La (Hoành Bồ) qua đường 18B ra biển Đông nhằm đảm bảo giao thông vận tải an toàn và khu huấn luyện bộ đội, cũng như việc di chuyển của bộ đội và hàng tiếp viện vào chiến trường.

Bằng sức người là chính, Đội TNXP Quảng Ninh đã dũng cảm lao động quên mình, đào núi, san đường dưới tán rừng sâu, nước độc, vượt qua các khu vực trọng điểm đánh phá của giặc Mỹ. Qua 120 ngày đêm, đã thông xe ra tiền tuyến, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Nhiều TNXP đã dũng cảm hy sinh khi đang làm nhiệm vụ, trong số đó có Đội trưởng Vương Minh Xương. Đến các cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam, phía Bắc, hàng ngàn bộ đội, TNXP đã hy sinh để giữ từng tấc đất biên cương.

Lực lượng TNXP Quảng Ninh có 1 người là liệt sĩ đó là đội trưởng đội TNXP N78 Vương Minh Xương. Hội cũng có hơn 270 người là thương binh, bệnh binh, người hưởng chính sách như thương binh; 55 hội viên là nạn nhân chất độc da cam/Dioxin. Nhiều hội viên cựu TNXP đồng thời cũng là hội viên các hội Cựu chiến binh, chiến sĩ Trường Sơn, đường Hồ Chí Minh. Hội có 457 hội viên được thưởng huân, huy chương các loại.

- Để đoàn kết tập hợp những cựu TNXP còn sống, tổ chức Hội đã ra đời trong bối cảnh như thế nào, thưa ông?

+ Hội Cựu TNXP tỉnh Quảng Ninh Đại hội thành lập trong 2 ngày 30 và 31/3/2007 theo Quyết định của UBND tỉnh. Hội cựu TNXP các cấp tại Quảng Ninh là tổ chức mới mẻ so với các tổ chức Hội đặc thù của tỉnh Quảng Ninh. Lãnh đạo Hội triển khai nhiệm vụ theo Điều lệ Hội, theo chỉ đạo của Trung ương Hội và chấp hành Nghị quyết, quyết định của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ủy ban MTTQ tỉnh, vừa làm vừa tích lũy kinh nghiệm.

Hiện nay, số lượng hội viên có tên trong danh sách do Tỉnh Hội quản lý là 2.307 người. Số lượng hội viên đang sinh hoạt tại các địa phương đến tháng 6/2021 là 2.010 người. Hội viên cựu TNXP tuổi bình quân rất cao, không có hội viên tổ chức Hội nào ngoài hội người cao tuổi trong tỉnh có tuổi bình quân cao như vậy.

Đến thời điểm tháng 6/2021, tuổi bình quân của hội viên tròn 73. Thậm chí có hơn 20% số hội viên tuổi từ 81 trở lên, 53% số hội viên tuổi từ 71 đến 80, 27% số hội viên tuổi dưới 70. Vì tuổi cao nên không tham gia đều đặn các hoạt động của Hội, tỷ lệ cán bộ Hội cấp huyện, Hội cấp xã ít người đảm đương hết nhiệm kỳ, có Hội cấp huyện trong nhiệm kỳ phải thay 3 Chủ tịch Hội. Hiện nay, tại tỉnh Quảng Ninh, 76 địa phương cấp phường, xã có cựu TNXP đã được UBND cấp huyện tại các địa phương cho phép thành lập 36 Hội cấp xã.

- Theo tôi được biết, trong cuộc sống hiện nay, nhiều hội viên TNXP còn gặp nhiều khó khăn. Ông có thể nói rõ hơn vấn đề này?

+ Gia đình cựu TNXP Quảng Ninh có đặc điểm tương đối phổ biến là sinh nhiều con, bình quân 3,3 người con trong gia đình, có 2.497 người con của hội viên làm nông nghiệp.

Tỷ lệ cựu TNXP làm nông nghiệp chiếm trên 50%, các con trong gia đình cựu TNXP làm nông nghiệp không có nhiều cháu được theo học đầy đủ. Tỷ lệ các cháu thoát ly nông nghiệp rất thấp, dẫn đến gia đình cựu TNXP chấp nhận hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn, 50% gia đình cựu TNXP Quảng Ninh chưa có điều kiện cải thiện nhà ở; ở nhà cấp 4, sinh hoạt cá nhân chưa mấy tiến bộ.

- Trước hoàn cảnh đó, Hội đã làm gì để giúp các hội viên vơi bớt khó khăn, thưa ông?

+ Từ thực tế nêu trên, Hội Cựu TNXP tỉnh trăn trở suy nghĩ, một mặt tìm giải pháp giúp đỡ trực tiếp, mặt khác phát động phong trào nội bộ tổ chức Hội các cấp và hội viên làm tốt các hoạt động nghĩa tình đồng đội, chung tay giúp đỡ đồng đội lúc hoạn nạn khó khăn, động viên chia sẻ đồng đội lúc ốm đau, có mặt tiễn đưa đồng đội khi qua đời, tất cả góp phần an ủi đồng đội lúc tuổi cao.

Từ năm 2013 đến năm 2021, Tỉnh Hội đã giúp đỡ gia đình hội viên trong diện hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ cô đơn, hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Trong đó có 88 hội viên cựu TNXP được tặng sổ tiết kiệm (trị giá từ 3 đến 5 triệu đồng/sổ), tổng trị giá lên đến 380 triệu đồng.

Hội cũng tranh thủ sự giúp đỡ hỗ trợ của Quỹ Thiện tâm - Tập đoàn Vingroup, Quỹ Từ thiện Công đoàn Bộ Giao thông - Vận tải, Bộ Quốc phòng, Uỷ ban MTTQ tỉnh, Tỉnh Đoàn Quảng Ninh, các huyện Đoàn trong tỉnh xây mới và sửa chữa 39 căn nhà tình nghĩa cho gia đình hội viên có hoàn cảnh khó khăn, tổng giá trị: 1,8 tỷ đồng. Vào dịp Tết Nguyên đán hằng năm, Hội Cựu TNXP tỉnh tranh thủ sự giúp đỡ của nhiều cơ quan trong tỉnh tổng cộng hơn 220 triệu đồng trao tặng cho 483 lượt hội viên.

- Tôi biết, Hội có quỹ "Nghĩa tình đồng đội" rất thiết thực. Vậy trong thời gian qua, nguồn quỹ này đã phát huy hiệu quả cụ thể ra sao, thưa ông?

+ Đến thời điểm hiện nay, Hội Cựu TNXP cấp xã duy trì Quỹ Nghĩa tình đồng đội, số dư 1,1 tỷ đồng, sử dụng quỹ này để thăm hỏi, giúp đỡ hội viên lúc ốm đau, lúc hoạn nạn; giá trị tiền quà không nhiều nhưng trực tiếp làm vui lòng đồng đội, an ủi đồng đội, gắn bó nghĩa tình đồng đội. Rất nhiều hội viên có lòng hảo tâm, mặc dù gia đình nhà mình chưa mấy thuận lợi nhưng sẵn lòng dành phần qùa giúp đỡ đồng đội.

Hội Cựu TNXP tỉnh trân trọng sự quan tâm của tổ chức Đoàn với tổ chức Hội, Thường trực Tỉnh Đoàn bố trí đồng chí Phó Bí thư Tỉnh Đoàn đảm nhận chức danh Phó Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh. Đặc biệt vai trò của Đoàn có ảnh hưởng tích cực đến việc tổ chức các sự kiện như Đại hội thành lập, Đại hội nhiệm kỳ, tổ chức kỷ niệm ngày truyền thống thành công tốt đẹp; tổ chức Đoàn vận động đoàn viên quyên góp hỗ trợ làm mới, sửa chữa 10 căn nhà cho hội viên cựu TNXP, tặng nhiều hiện vật, nhiều phần quà cho hội viên cựu TNXP có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Trong nhiệm kỳ vừa qua, Hội Cựu TNXP tỉnh ý thức đầy đủ trách nhiệm vai trò tổ chức thành viên của Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Ninh trên tất cả các lĩnh vực đời sống chính trị - văn hóa - xã hội theo chỉ đạo của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Ninh. Tổ chức Hội làm cầu nối chuyển tải các phong trào thi đua yêu nước, phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”.

Từ thực tế nêu trên, tổ chức Hội dễ dàng nhận ra đối tượng hội viên cần giúp đỡ là những người hội viên yếu thế. Vậy Hội duy trì và phát triển hơn nữa hoạt động nghĩa tình đồng đội giúp đỡ bằng nhiều nguồn bao gồm: Vận động hội viên có kinh tế thuận lợi, ai có nhiều giúp nhiều, ai có ít giúp ít. Nguồn thứ hai là vận động các nhà hảo tâm, các cơ quan, các doanh nghiệp (nếu là Hội thì vận động bằng văn bản do Chủ tịch Hội ký tên đóng dấu), nếu được giúp đỡ, tiền được gửi vào tài khoản của tập thể.

- Song song với việc kiện toàn tổ chức hội là việc giải quyết chính sách cho hội viên TNXP. Việc này đã được thực hiện như thế nào trong thời gian qua, thưa ông?

+ Từ tháng 12/2012 đến tháng 5/2021, Sở Nội vụ, Sở LĐTB&XH chuyển đến Thường trực Hội Cựu TNXP tỉnh danh sách 904 đối tượng có hồ sơ đề nghị UBND tỉnh giải quyết chế độ cho cựu TNXP. Thường trực Hội Cựu TNXP tỉnh thực hiện điểm a - khoản 4 - Điều 5 của Thông tư liên tịch số 08  ngày 16/4/2012 của Bộ Nội vụ, Bộ LĐTB&XH và Bộ Tài chính để kiểm tra xác minh có căn cứ báo cáo đề nghị Sở Nội vụ, Sở LĐTBXH trình UBND tỉnh giải quyết chế độ cho 547 đối tượng đủ điều kiện công nhận là TNXP (chiếm 60,5%) số còn lại 357 người không có căn cứ công nhận là TNXP (chiếm 39,9%).

Đối tượng áp dụng và phạm vi điều chỉnh đối với TNXP hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến theo Quyết định số 40 ngày 27/7/2011 và Quyết định số 62 ngày 9/11/2011 của Thủ tướng Chính phủ đối với TNXP tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia, giúp bạn Lào đều quy định những TNXP được giải quyết chế độ trợ cấp chỉ áp dụng với người không thuộc diện hưởng chế độ hưu trí, chế độ mất sức lao động, chế độ thương binh, chế độ người tham gia kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học.

Đối chiếu với các quy định nêu trên, tại Quảng Ninh đã căn bản giải quyết gần hết số lượng cựu TNXP được hưởng trợ cấp (trợ cấp hàng tháng, trợ cấp 1 lần, trợ cấp mai táng phí). Số còn lại 30 người đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ đề nghị UBND tỉnh giải quyết chế độ trợ cấp.

- Xin cám ơn ông về cuộc trò chuyện này!