Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2024–2029

Sáng 18/12, tại Hà Nội, diễn ra phiên trọng thể Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2024-2029. Báo Nhân Dân xin trân trọng giới thiệu toàn văn bài phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Đại hội.

Thưa Đoàn Chủ tịch Đại hội,

Thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các Mẹ Việt Nam anh hùng, các vị đại biểu, khách quý,

Thưa toàn thể Đại hội,

Hôm nay, tôi rất vui mừng đến dự Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2024-2029. Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tôi nhiệt liệt chào mừng Đại hội, chào mừng các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bậc lão thành cách mạng, Mẹ Việt Nam anh hùng, Anh hùng lực lượng vũ trang, Anh hùng lao động, các vị đại biểu, khách quý và qua các đồng chí, tôi gửi lời chào thân ái, lời thăm hỏi chân tình và lời chúc mừng tốt đẹp nhất tới toàn thể thanh niên Việt Nam ta trong và ngoài nước.

Thưa Đại hội!

Trong các giai đoạn cách mạng, Đảng ta luôn luôn đặc biệt quan tâm, chú trọng công tác thanh niên, đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị chăm lo giáo dục thanh niên, chuẩn bị tiền đề vững chắc để thanh niên sẵn sàng đón nhận sứ mệnh làm chủ nước nhà. Năm 1930, Đảng ta ra đời và thành lập từ tổ chức Hội Việt Nam cách mạng thanh niên. Thanh niên Việt Nam cũng là những người khơi nguồn cho nhiều phong trào cách mạng ở nước ta. Đồng chí Trần Phú giữ chức Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng ta khi mới tròn 24 tuổi; đồng chí Nguyễn Văn Cừ giữ chức Tổng Bí thư của Đảng khi mới 26 tuổi; các đồng chí Lê Hồng Phong, Hà Huy Tập, Ngô Gia Tự, Nguyễn Thị Minh Khai, Hoàng Văn Thụ và nhiều cán bộ là lãnh đạo xuất sắc của Đảng khi còn đang tuổi thanh niên.

Trong cao trào giải phóng dân tộc mà đỉnh cao là tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, thanh niên Việt Nam đã cùng toàn dân, toàn quân quyết tâm đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.

Trong các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược đầy hy sinh, gian khổ, với ý chí “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”; với tinh thần “không có gì quý hơn độc lập, tự do”, “thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ” các “Thanh niên xung phong” phơi phới tuổi xuân đã “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” với khẩu hiệu: “đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”; với các phong trào “3 sẵn sàng” “3 đảm đang”, “5 xung phong”, “Xếp bút nghiên lên đường ra trận”, tuổi trẻ cả nước đã hiến dâng cho Tổ quốc hàng chục vạn thanh niên ưu tú, đã tạo ra một thế hệ chiến đấu và chiến thắng bằng tình yêu, tinh thần tự nguyện dấn thân và sự hy sinh vô bờ bến dành cho Tổ quốc.

Hàng triệu đoàn viên, thanh niên đăng ký tình nguyện tham gia bộ đội chủ lực, dân quân du kích, dân công hỏa tuyến; hàng triệu đoàn viên thanh niên lao động quên mình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền bắc với các công trình Gang thép Thái Nguyên, Dệt Nam Định, Thủy nông Bắc Hưng Hải, Thủy điện Hòa Bình, Nông trường Mộc Châu, phong trào Năm tấn thóc,… để trở thành hậu phương vững chắc cho tiền tuyến lớn miền nam, góp phần quan trọng cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Ở miền nam thì có phong trào “tìm Mỹ mà diệt, tìm Ngụy mà đánh”, “Thành đồng tổ quốc”… với sự tham gia tích cực của lực lượng thanh niên.

Tổ quốc thống nhất, bước vào thời kỳ đổi mới, thanh niên Việt Nam tiếp tục vươn lên mạnh mẽ. Các phong trào “Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác”, “Tuổi trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới”, “Thanh niên tham gia xây dựng văn minh đô thị”, “Sinh viên 5 tốt”, “Thanh niên lập nghiệp”, “Tuổi trẻ giữ nước”, “ Thanh niên xung phong”,… thu hút hàng chục triệu lượt thanh niên tham gia, mang lại nhiều kết quả to lớn.

Nhiều thanh niên, sinh viên tình nguyện không quản khó khăn, gian khổ đến vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng để dạy học, sửa chữa nhà cửa, khám chữa bệnh giúp dân. Nhiều trí thức trẻ tình nguyện giúp dân phát triển kinh tế, phát triển các khu kinh tế mới, thoát nghèo, làm giàu cho quê hương, đất nước. Lớp lớp thanh niên công nhân tích cực nâng cao tay nghề, chủ động đổi mới, sáng tạo, hăng say làm việc, tạo ra nhiều của cải vật chất cho xã hội. Đông đảo thanh niên nông dân phấn đấu tăng năng suất lao động; đội ngũ trí thức trẻ, doanh nhân trẻ Việt Nam với hoài bão cống hiến, chấp nhận thử thách, với khát vọng tự cường dân tộc, đã đạt nhiều kết quả. Hàng chục triệu đoàn viên, thanh niên luôn phấn đấu vươn lên; nhiều thanh niên tiêu biểu, được bạn bè quốc tế ghi nhận, đánh giá cao, lan tỏa, truyền cảm hứng mạnh mẽ về lối sống đẹp, nỗ lực vươn lên của thanh niên Việt Nam.

Thành tích, kết quả của thanh niên Việt Nam có đóng góp quan trọng của các tổ chức của thanh niên, trong đó có Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, nhất là việc thực hiện các phong trào hành động cách mạng, các chương trình đồng hành cùng thanh niên; công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng.

Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi biểu dương những kết quả của tuổi trẻ cả nước và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam đã đạt được trong thời gian vừa qua.

Bên cạnh kết quả, thẳng thắn nhìn nhận, thanh niên và công tác thanh niên vẫn còn những tồn tại, hạn chế, tôi nhấn mạnh 5 vấn đề, đề nghị các đồng chí tập trung trao đổi, thảo luận, sớm có giải pháp khắc phục, sau đây:

(1) Đảng ta đặc biệt coi trọng vai trò của thanh niên, đã có nhiều chủ trương về thanh niên và công tác thanh niên, song từ sau Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến nay, tuy văn kiện các kỳ đại hội đều đề cập công tác thanh niên, song đến nay chưa có tiếp một Nghị quyết chuyên đề riêng về vấn đề này để hoạch định công tác thanh niên đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Từ thực tế này cho thấy tồn tại trong cụ thể hóa, thể chế hóa chủ trương của Đảng vào cuộc sống.

(2) Hiện nay, tình hình tội phạm, tệ nạn xã hội trong thanh thiếu niên, trong giới trẻ rất đáng lo ngại; còn một bộ phận giới trẻ sống thiếu lý tưởng và hoài bão, thực dụng, ích kỷ, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, chấp hành luật pháp không nghiêm, sa vào chủ nghĩa cá nhân, khả năng hội nhập hạn chế, yếu kém cả về thể chất lẫn tinh thần, để phí hoài tuổi trẻ, điều này Ban Lãnh đạo đoàn Thanh niên nghĩ gì? Trách nhiệm đến đâu?

(3) Tỷ lệ đoàn kết tập hợp thanh niên của Hội còn chưa đầy đủ trong thanh niên; hoạt động của Hội ở một số nơi đã thực chất, hiệu quả chưa? Nhiều phong trào chưa đi vào thực tiễn, chưa đủ thu hút đông đảo thanh niên tích cực tham gia; phương thức hoạt động của Hội đã bắt kịp với xu hướng, nhu cầu, thị hiếu của thanh niên chưa?

(4) Công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên còn theo lối mòn, chưa bắt nhịp được với xu thế mới, với đặc điểm tâm lý của thanh niên hiện nay, đã đáp ứng yêu cầu của thanh niên chưa?

(5) Cơ cấu, mô hình tổ chức Đoàn Thanh niên, Liên hiệp Thanh niên đến nay đã hợp lý chưa? Có phải là hình chóp nón ngược không? Bộ khung ở Trung ương, tỉnh thì hoành tráng, đầy đủ ban bệ; cơ sở, làng xóm thì khó khăn… một số hoạt động mang tính hình thức. Ví dụ phong trào “Thanh niên tình nguyện” thì lực lượng tại chỗ, cơ sở có “tình nguyện” không? Công tác hướng nghiệp cho thanh niên có thiết thực, hiệu quả không? Các đồng chí Lãnh đạo Đoàn, Lãnh đạo thanh niên là người hiểu rõ hơn ai hết về vấn đề này. Trung ương Đoàn dự kiến thực hiện Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII như thế nào để khắc phục tình trạng trên?

Thưa các đồng chí và các bạn,

Với những thành tựu vĩ đại sau gần 80 năm lập nước và gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, với thời cơ, vận hội mới, ý Đảng đang hòa quyện với lòng dân trong khát vọng đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh dưới sự lãnh đạo của Đảng. Sự nghiệp đó thành công hay không, đất nước có vững bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình hay không, đến năm 2045 có sánh vai với các cường quốc năm châu như tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh và ước vọng của toàn dân tộc hay không, phụ thuộc rất lớn vào đóng góp lực lượng thanh niên - thế hệ tương lai của đất nước, những người kế bước cha anh gánh vác nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tập hợp, định hướng thế hệ trẻ Việt Nam, tạo động lực to lớn, nguồn sức mạnh quan trọng góp phần đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới là nhiệm vụ vinh quang của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam và các tổ chức của thanh niên trong giai đoạn cách mạng hiện nay. Tôi xin gợi mở 3 vấn đề:

Thứ nhất, cần thống nhất nhận thức về vai trò của thanh niên và tầm quan trọng đặc biệt của công tác thanh niên trong giai đoạn cách mạng mới của Đảng, của dân tộc. Đất nước đang đứng trước cơ hội lịch sử bước vào kỷ nguyên mới, song còn rất nhiều khó khăn, thách thức. Nguy cơ tụt hậu về kinh tế vẫn hiện hữu, nguy cơ kinh tế Việt Nam rơi vào bẫy thu nhập trung bình và khó tiệm cận với các nước đang phát triển chưa được đẩy lùi. Tốc độ tăng năng suất lao động của Việt Nam giảm dần, thấp hơn nhiều nước trong khu vực. Chất lượng nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế, thiếu lao động trình độ cao đáp ứng nhu cầu phát triển của các ngành kinh tế mũi nhọn, công nghệ cao, phục vụ phát triển số. Yêu cầu về phát triển lực lượng sản xuất mới (kết hợp giữa nguồn nhân lực chất lượng cao với tư liệu sản xuất mới, hạ tầng chiến lược về giao thông, khoa học công nghệ, chuyển đổi số, hạ tầng năng lượng); đẩy mạnh công nghệ chiến lược, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo làm động lực chính cho phát triển,… đang đặt ra những yêu cầu rất mới về huy động và phát huy sức mạnh, vai trò xung kích của thanh niên.

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Hội, các tổ chức thành viên tập thể của Hội và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh sớm đề xuất Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về công tác thanh niên trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, định rõ mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp chiến lược huy động sức mạnh của thanh niên cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân sớm đưa đất nước sánh vai với các cường quốc năm châu. Tổng kết Nghị quyết số 25 ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương khóa X về sự lãnh đạo của Đảng với công tác Thanh niên, để ban hành Nghị quyết mới về Thanh niên trong giai đoạn mới của cách mạng.

Thứ hai, đổi mới mạnh mẽ công tác hội, đoàn; xây dựng đội ngũ cán bộ hội, đoàn vững mạnh; xác định rõ trách nhiệm, nhiệm vụ của Hội, các tổ chức thành viên tập thể của Hội, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống, tội phạm, tệ nạn xã hội trong thanh niên, học sinh, sinh viên. Đổi mới mạnh mẽ phương pháp đồng hành, hỗ trợ, tiếp cận của Hội, bảo đảm sát cánh với thanh niên; tập hợp, đoàn kết rộng rãi thanh niên Việt Nam ở trong và ngoài nước, kể cả trên môi trường mạng thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Đi đầu tạo thành các phong trào cách mạng của thanh niên thực hiện các chủ trương chiến lược của Đảng về phòng, chống lãng phí, chuyển đổi số, chống ô nhiễm môi trường, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Đổi mới mạnh mẽ công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho thanh thiếu niên, bảo đảm tiếp cận sâu sát, rộng rãi tới đa dạng các nhóm đối tượng thanh niên; chuyển mạnh từ thụ động “cho-nhận” kiến thức sang chủ động để người trẻ phát huy vai trò kiến tạo, đặt thanh niên làm trung tâm, tạo sân chơi, diễn đàn để thanh niên là người thiết kế đồng thời tham gia hoạt động; đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; kết hợp chặt chẽ phương pháp nêu gương, khéo léo kết hợp giữa cán bộ già với cán bộ trẻ.

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Dân vận Trung ương phối hợp với các cơ quan liên quan xác định nhiệm vụ, trách nhiệm cụ thể của Hội, Đoàn thanh niên trong phòng, chống suy thoái đạo đức, lối sống, tội phạm, tệ nạn xã hội trong thanh niên, học sinh, sinh viên; tăng cường giao lưu, hợp tác quốc tế với thanh niên các nước theo đúng đường lối và chính sách của Đảng, Nhà nước.

Đẩy mạnh phối hợp giữa tổ chức Đoàn với các bộ, ngành, các tổ chức chính trị-xã hội, gia đình trong tìm hiểu, lắng nghe tâm tư nguyện vọng; tháo gỡ bất cập của cơ chế, chính sách; dạy nghề và tạo việc làm; phát hiện, tập hợp, bồi dưỡng và khuyến khích, tạo điều kiện để thanh niên có tài năng phát huy năng lực, cống hiến cho đất nước.

Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ Hội, Đoàn vững mạnh, tiên phong, luôn chí công vô tư, lo trước thanh niên, vui sau thanh niên, gian khổ thì đi trước, hưởng thụ thì đi sau, có khả năng hoạch định, tổ chức các phong trào cách mạng thiết thực, hiệu quả, là tấm gương sáng truyền cảm hứng, quy tụ thanh niên, đủ năng lực thực hiện yêu cầu, nhiệm vụ công tác thanh niên trong giai đoạn cách mạng mới.

Thứ ba, yêu cầu đối với thanh niên trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Nhiều nhiệm vụ đột phá xây dựng đất nước trong kỷ nguyên mới (đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, công nghệ chiến lược,…) với thế mạnh thuộc về thanh niên. Nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội là công việc khó khăn, lâu dài, phức tạp, tương lai của chủ nghĩa cộng sản thuộc về thanh niên, thanh niên là lực lượng xung kích, đi đầu trong công cuộc xây dựng nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Yêu cầu, nhiệm vụ đối với thanh niên trong giai đoạn cách mạng mới rất vẻ vang, đòi hỏi hơn bao giờ hết, thanh niên cần tỏ rõ vai trò của mình trong mọi hoạt động của đời sống xã hội, cần ý thức rõ về trách nhiệm, nhiệm vụ của mình, phải là lực lượng đi đầu trong học tập, rèn luyện, không ngừng phấn đấu vươn lên làm chủ khoa học, công nghệ, bền lòng, quyết tâm, đồng tâm, việc đáng làm phải quyết làm bằng được, ưu tiên hành động, nói ít làm nhiều, năng động, quyết đoán, nắm bắt và tranh thủ thời cơ, tuyệt đối không kiêu ngạo, tự mãn.

Thấm nhuần và thực hiện lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Vì thanh niên là người xung phong trong công cuộc phát triển kinh tế và văn hóa, trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội,... Vì thanh niên là lực lượng cơ bản trong bộ đội, công an và dân quân tự vệ,... Vì trong mọi công việc, thanh niên thi đua thực hiện khẩu hiệu: “Đâu cần thanh niên có; việc gì khó thanh niên làm”; “Nhiệm vụ của thanh niên không phải là hỏi nước nhà đã cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho nước nhà? Mình phải làm thế nào cho ích lợi nước nhà nhiều hơn? Mình đã vì lợi ích nước nhà mà hy sinh phấn đấu chừng nào?”.

Thưa Đại hội!

Đảng, Nhà nước luôn đặt niềm tin sâu sắc vào lực lượng thanh niên, luôn đặt thanh niên ở vị trí trung tâm trong nhiều vấn đề lớn của đất nước; xem thanh niên là nhân tố chủ chốt trong việc định hình và phát triển tương lai của đất nước; coi sự lớn mạnh của tuổi trẻ là thành công của Đảng, là thắng lợi của sự nghiệp cách mạng, là sự trường tồn của dân tộc; luôn luôn dành sự quan tâm chăm lo đặc biệt đối với thanh niên và công tác thanh niên.

Đảng, Nhà nước tin tưởng sâu sắc và kỳ vọng, phát huy vai trò, trách nhiệm của Hội liên hiệp thanh niên Việt Nam trong nhiệm kỳ mới; với khát vọng cống hiến và hoài bão lớn xung kích xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, kiên định “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng và không thể là con đường nào khác”, tuổi trẻ Việt Nam sẽ không ngừng vươn lên, tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, nỗ lực mạnh mẽ vì một Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, sớm sánh vai với các cường quốc năm châu như tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh và ước vọng của toàn dân tộc.

Nhân dịp này, tôi đề nghị các cấp ủy Đảng, chính quyền, các đoàn thể, các địa phương và toàn xã hội thường xuyên quan tâm, chỉ đạo, giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi để Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam hoạt động hiệu quả; quan tâm, tạo môi trường cho hội viên, thanh niên Việt Nam tự tin tham gia thực hiện các nhiệm vụ chính trị quan trọng của đất nước và của các địa phương, đơn vị. Đảng, Nhà nước luôn nhận rõ trọng trách trước đất nước, trước dân tộc và trước thế hệ trẻ, sẽ làm hết sức mình cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân chăm lo để thế hệ trẻ được phát triển toàn diện hơn, được học tập đào tạo tốt hơn, vui chơi giải trí lành mạnh hơn, để có việc làm và thu nhập tốt hơn, để có môi trường sống ngày càng văn minh tiến bộ công bằng, để thế hệ trẻ chúng ta mãi mãi sống trong độc lập, tự do, bình yên, hạnh phúc.

Chúc tất cả các quý vị đại biểu mạnh khỏe, hạnh phúc, thành công.

Chúc Đại hội thành công tốt đẹp.

Xin trân trọng cảm ơn!