Phát triển các ngành công nghiệp văn hoá: Cơ hội nào cho văn nghệ sĩ Quảng Ninh?

Với định hướng phát triển các ngành công nghiệp văn hóa (CNVH), Quảng Ninh lựa chọn đầu tư phát triển một số ngành, sản phẩm văn hóa chủ lực có trọng tâm, trọng điểm mà tỉnh giàu tiềm năng, lợi thế, như: Du lịch văn hóa; quảng cáo; nghệ thuật biểu diễn; mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm; điện ảnh; thời trang phù hợp với thực tiễn và từng giai đoạn cụ thể. Đây là cơ hội rộng mở cho sự sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ Quảng Ninh.

Quảng Ninh giàu có về tiềm năng, cũng là chất liệu phong phú cho các văn nghệ sĩ sáng tác khi sở hữu vùng di sản thiên nhiên thế giới và nhiều vịnh đẹp, cũng có một vùng than hùng vĩ, vùng biên giới với đậm đà bản sắc văn hoá các dân tộc anh em... Vì thế, không chỉ các văn nghệ sĩ trên địa bàn mà không ít văn nghệ sĩ các tỉnh thành đã về với Quảng Ninh và có nhiều sáng tác trong những năm qua.

Nói về đội ngũ văn nghệ sĩ Quảng Ninh, tại cuộc toạ đàm về xây dựng Đề án thí điểm phát triển khu, tổ hợp CNVH, sáng tạo tại TP Hạ Long diễn ra vào ngày 7/2/2025, ông Đào Huy Toàn, Chủ tịch Hội VHNT tỉnh, nhấn mạnh: Quảng Ninh có sự quan tâm đặc biệt đối với văn nghệ sĩ, đội ngũ này đã phát triển rất sớm, rất đông đảo. Hội VHNT tỉnh hiện có trên 600 hội viên, Hội VNDG Quảng Ninh có trên 300 hội viên, các huyện, thị xã, thành phố đều có Hội VHNT với khoảng 1.200 hội viên nữa. Chất lượng văn nghệ sĩ được đánh giá qua nhiều thời kỳ rất tốt, có đam mê, có kinh nghiệm, có khối lượng sản phẩm rất lớn với nhiều tác phẩm chất lượng.

Đánh giá cụ thể về một số lĩnh vực tiêu biểu, ông Toàn cho biết: Tới đây sẽ có triển lãm trưng bày các tác phẩm văn học 50 năm thống nhất đất nước và lựa chọn 50 tác phẩm cho cả nước thì Quảng Ninh có 2 tác phẩm. Đến nay, các tác giả Quảng Ninh cũng có 2 chục cuốn sách được xuất bản trên thế giới.

Mỹ thuật Quảng Ninh có bề dày với số lượng tác phẩm tương đối lớn, đặc biệt là những tác phẩm về ngành than. Âm nhạc cũng là một tỉnh mạnh, hiện có trên 3.000 ca khúc viết về Quảng Ninh. Tất cả các địa phương đều có thể tổ chức được một đêm nhạc riêng của mình. 5 năm qua, các tác giả Quảng Ninh đã tham gia đầy đủ tất cả các liên hoan âm nhạc toàn quốc, đạt được những kết quả rất là tốt. Nhiếp ảnh của tỉnh 5 năm qua luôn dẫn đầu khu vực, được một số nhiếp ảnh gia đánh giá là có thể tham gia vào thị trường nhiếp ảnh quốc tế…

Có bề dày truyền thống với những kết quả rất đáng khích lệ, tuy nhiên khi đánh giá dưới góc độ kinh tế thì ông cũng phải thừa nhận rằng, số lượng tác phẩm bắt nhịp với thị trường, bán ra thị trường chưa được nhiều. Thị trường cho tác phẩm VHNT ở Quảng Ninh vẫn chậm phát triển, kéo theo rất nhiều khó khăn…

Với định hướng phát triển các ngành CNVH tại Quảng Ninh, đi vào những ngành, sản phẩm trọng điểm về du lịch văn hóa, quảng cáo, nghệ thuật biểu diễn, mỹ thuật, nhiếp ảnh, triển lãm, điện ảnh, thời trang, đây là cơ hội rộng mở cho các văn nghệ sĩ tỉnh nhà tìm tòi, đổi mới, bắt nhịp vào guồng quay này. Thiết nghĩ, đây cũng là cơ hội đòi hỏi các văn nghệ sĩ có những bước “phá kén, thoát xác”, đến gần hơn với xu hướng thị trường để “sống khoẻ, sống tốt” với nghề và góp phần vào sự phát triển theo định hướng mới trong phát triển CNVH của tỉnh.

Chia sẻ về định hướng của Hội, ông Toàn nhấn mạnh sự cần thiết trong công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về văn hoá nói chung, VHNT nói riêng; vai trò quan trọng của giáo dục thẩm mỹ, nâng cao năng lực cảm thụ VHNT đối với công chúng.

Ông bày tỏ: Chúng tôi cứ đau đáu câu hỏi là tại sao cũng cuốn sách ấy xuất bản ở nước ta thì số lượng bán ít mà xuất bản ở nước ngoài thì bán được nhiều? Tại sao tranh của Việt Nam ta bán ở trong nước thì kém mà bán ở nước ngoài giá rất tốt, như tranh của Bùi Xuân Phái, Lê Phổ bán cả triệu đô một tác phẩm… Tất cả liên quan tới nhận thức, quá trình phát triển và tôi vẫn cho rằng căn cốt đầu tiên chính là quá trình nhận thức, việc này cần làm tốt hơn từ bậc phổ thông.

Bên cạnh đó là việc xây dựng các cơ chế, chính sách và thể chế. Ông cho rằng, thể chế đang hoàn thiện nhưng việc bảo vệ bản quyền rất bất cập, cần bảo vệ tốt về bản quyền và xử lý các vi phạm kịp thời, nghiêm minh. Quảng Ninh rất cần có thêm những cơ chế khuyến khích để đội ngũ văn nghệ sĩ sáng tạo tác phẩm chất lượng cao. Đặc biệt quan tâm xây dựng thị trường VHNT gắn với CNVH, rồi có cơ chế kích cầu thị trường, tạo những cú hích cho phát triển thị trường VHNT. Việc ươm mầm bồi dưỡng các tài năng cũng rất quan trọng vì các tài năng không dễ gì có được, từ năng lực bẩm sinh phải qua quá trình rèn luyện, đào tạo mới thành tài…

Với định hướng và bước đi bài bản của tỉnh được kỳ vọng sẽ tạo ra nhiều không gian cho sáng tạo nghệ thuật, từ đó tạo ra những tác phẩm chất lượng hơn cho VHNT Quảng Ninh cũng như góp phần đắc lực vào phát triển các ngành CNVH trên địa bàn.