Phát triển du lịch cộng đồng dưới chân Yên Tử

Nhằm khai thác các lợi thế sẵn có, hình thành sản phẩm du lịch mới, bảo tồn giá trị truyền thống của vùng đất Thượng Yên Công (TP Uông Bí), xã đã xây dựng đề án phát triển du lịch cộng đồng. Tuy nhiên, để từ ý tưởng trở thành hiện thực đòi hỏi sự vào cuộc của chính quyền, người dân và doanh nghiệp.

TP Uông Bí tiến hành bảo tồn, phát huy, truyền dạy nghề thêu thổ cẩm thủ công truyền thống của người dân tộc Dao tại xã Thượng Yên Công.

Với toàn bộ diện tích nằm trong thung lũng, được bao bọc bởi hệ thống núi đá và rừng quốc gia Yên Tử, xã Thượng Yên Công rất thích hợp để phát triển loại hình du lịch khám phá. Bên cạnh đó, xã còn có 10 dân tộc anh em cùng sinh sống như: Dao, Tày, Nùng, Hoa…, đã tạo nét đặc sắc của văn hóa truyền thống, từ phong tục, tập quán, lễ hội đến ẩm thực, hàng thủ công. Bên cạnh khu di tích danh thắng Yên Tử, xã còn có nhiều di tích, như: Đình Nam Mẫu, đền thờ liệt sỹ Trung đoàn 5 ở Yên Tử, miếu làng dân tộc Dao… Lợi thế về tự nhiên, văn hóa, lịch sử của Thượng Yên Công rất thích hợp để phát triển du lịch cộng đồng. Thêm vào đó, mỗi năm, khu di tích danh thắng Yên Tử thu hút hàng triệu lượt khách tới tham quan. Đây là lợi thế lớn để phát triển các loại hình dịch vụ du lịch khác nhằm đáp ứng nhu cầu của du khách.

Tuy nhiên, nhiều năm qua, các lợi thế phát triển du lịch của Thượng Yên Công chưa được khai thác. Dịch vụ du lịch của địa phương mang tính mùa vụ, chủ yếu tập trung vào số ít người dân kinh doanh ăn uống, lưu trú, mua sắm phục vụ khách du lịch tại thôn Nam Mẫu và xung quanh danh thắng Yên Tử. Trong khi đó, phần lớn người dân trên địa bàn xã chưa được hưởng lợi từ du lịch, sinh sống chủ yếu bằng nghề nông, đời sống còn nhiều khó khăn.

Từ thực tế trên, xã Thượng Yên Công đã xây dựng đề án phát triển du lịch cộng đồng giai đoạn 2017 - 2020, nhằm phát huy thế mạnh của địa phương, giữ chân dòng khách hành hương về Yên Tử mỗi năm, phát triển du lịch bền vững. Trong đó, nhiệm vụ cốt lõi của đề án đó là đưa người dân làm “chủ nhân” của hoạt động du lịch, từ đó, huy động nhân dân làm du lịch, nâng cao đời sống, phát triển kinh tế địa phương. Đồng thời, góp phần giữ gìn, bảo tồn, phát huy các lễ hội, văn hóa, phong tục… truyền thống. Trên cơ sở đó, xã sẽ xây dựng bản văn hóa du lịch tại thôn Khe Sú 1, Khe Sú 2 đậm đà bản sắc dân tộc Dao Thanh Y, gắn với một số nét văn hóa đặc trưng của dân tộc Dao: Lễ cưới, lễ cấp sắc, lễ hội năm mới. Đồng thời, khai thác một số dịch vụ du lịch, như: Homestay, trải nghiệm hoạt động sản xuất nông nghiệp, leo núi Yên Tử, giới thiệu văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số, biểu diễn hát múa, trò chơi dân gian, thưởng thức ẩm thực, tham quan vườn cây ăn quả… Bên cạnh đó, xã sẽ phối hợp với các đơn vị bảo tồn, phát huy kỹ thuật thêu thủ công truyền thống và các làn điệu dân ca, dân vũ của đồng bào dân tộc Dao Thanh Y; xây dựng thiên đường hoa Yên Tử tại thôn Nam Mẫu 1, Nam Mẫu 2; đầu tư xây dựng hầm bảo quản rượu mơ Yên Tử.

Ngôi nhà cổ của ông Bàn Tô Hiệu, thôn Nam Mẫu 1, sẽ trở thành điểm trưng bày, giới thiệu văn hóa dân tộc Dao Thanh Y.

Thực hiện đề án phát triển du lịch cộng đồng, xã đã và đang tuyên truyền nội dung đề án đến nhân dân trên địa bàn; thành lập hợp tác xã sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp và làng quê Yên Tử; hợp tác xã sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp kết hợp sinh thái cộng đồng; vận động người dân trồng vải thiều chín sớm, thanh long ruột đỏ, chăn nuôi tổng hợp. Cùng với đó, xã đã huy động người dân mở rộng tuyến đường vào miếu làng dân tộc Dao (thôn Nam Mẫu 2), gìn giữ nhà cổ của ông Bàn Tô Hiệu (thôn Nam Mẫu 1) phục vụ làm nhà trưng bày giới thiệu văn hóa truyền thống dân tộc Dao, xây dựng hầm rượu mơ Quang Vinh thành điểm tham quan. Đồng thời, từng bước xây dựng thiên đường hoa Yên Tử ở khu vực từ chân dốc Quảng Hái tới thôn Nam Mẫu 1, Nam Mẫu 2, trong đó, quy hoạch khu vực trồng hoa mai vàng - loài hoa đặc trưng của Yên Tử, nhằm tạo ra sản phẩm du lịch mới. Trước đó, TP Uông Bí tiến hành bảo tồn, phát huy, truyền dạy nghề thêu thổ cẩm thủ công truyền thống, hát múa dân ca, dân vũ và nghệ thuật ẩm thực của người dân tộc Dao.

Việc phát triển du lịch cộng đồng tại xã Thượng Yên Công là vô cùng cần thiết, nhất là trong giai đoạn du lịch cộng đồng là xu thế của du lịch bền vững như hiện nay. Song, tiến độ của đề án rất chậm. Hiện đã là quý II/2018, song đề án mới triển khai một số bước ban đầu, chủ yếu là vận động, tuyên truyền, khuyến khích người dân tham gia. Thực tế cho thấy, việc triển khai đề án đòi hỏi nguồn lực rất lớn, cách làm bài bản, định hưởng rõ ràng từ việc thay đổi tập quán, nâng cao nhận thức về du lịch cộng đồng cho người dân đến xây dựng, khôi phục văn hóa truyền thống, đầu tư đồng bộ để hình thành điểm du lịch, kết nối điểm thành tour du lịch. Vì vậy, đề án phát triển du lịch cộng đồng xã Thượng Yên Công thành công, hình thành sản phẩm du lịch mới níu chân du khách, khai thác các tiềm năng địa phương, đòi hỏi phải có sự tham gia tích cực của chính quyền, người dân và doanh nghiệp.

Cao Quỳnh