Phát triển khu kinh tế cửa khẩu: Cần những chính sách đầu tư đồng bộ

Quảng Ninh được xác định là một địa bàn động lực, nằm trong chiến lược phát triển kinh tế “hai hành lang - một vành đai” Việt Nam - Trung Quốc, có vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của cả nước nói chung và Vùng đồng bằng Sông Hồng nói riêng. Quảng Ninh là một trong ít địa phương hội tụ đủ các điều kiện để hình thành và phát triển các khu kinh tế (KKT) cửa khẩu và KKT ven biển. Tuy nhiên, để phát triển các KKT này rất cần chính sách đầu tư đồng bộ.

Thực hiện chiến lược của Đảng và Nhà nước về xây dựng và phát triển KKT nhằm phát huy cao nhất các nguồn lực để thực hiện CNH, HĐH đất nước, góp phần quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội. Thời gian qua, Quảng Ninh đã huy động được nhiều nguồn vốn dành cho đầu tư phát triển. Tạo động lực thúc đẩy một số ngành sản xuất phát triển, đồng thời góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước, tạo kết cấu hạ tầng mới cho KKT cửa khẩu và các vùng có liên quan. Với chủ trương đa dạng hoá việc huy động nguồn vốn và các chính sách ưu đãi đầu tư, các KKT cửa khẩu của tỉnh đã tích cực kêu gọi, thu hút nhiều thành phần kinh tế trong và ngoài nước. Đến thời điểm hiện tại, các dự án FDI đầu tư trong KKT cửa khẩu có hơn 20 dự án với số vốn đăng ký trị giá đạt 278,8 triệu USD; 700 doanh nghiệp và trên 6.000 hộ kinh doanh hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau. Một số dự án đã đầu tư và hoạt động hiệu quả tập trung chủ yếu tại KKT cửa khẩu Móng Cái như dự án sân golf 18 lỗ của Công ty Liên doanh Vĩnh Thuận; dự án khách sạn, khu vui chơi giải trí có thưởng của Công ty CP Giải trí quốc tế Lợi Lai… Đặc biệt, thời gian qua tỉnh đã quan tâm xây dựng kết cấu hạ tầng phát triển kinh tế - xã hội, chú trọng các công trình trọng điểm như: Chỉnh trang đô thị, giao thông, trường học, trạm y tế, các công trình phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu, đầu tư xây dựng hệ thống điện, cấp, thoát nước, vệ sinh đô thị tại KKT cửa khẩu Móng Cái. Đến nay, đã đưa vào sử dụng cảng Núi Đỏ, cảng container Thác Hàn với tổng kinh phí trên 140 tỷ đồng. Hầu hết các cảng đã được đầu tư trang thiết bị đủ điều kiện bốc xếp, vận chuyển hàng hoá chuyển khẩu, chuyển tải, hàng năm bốc xếp đạt trên 1,6 triệu tấn hàng hoá.

Diện mạo KKT cửa khẩu Móng Cái ngày càng được đổi mới. Ảnh: Ngọc Hà

Nhờ các chính sách ưu đãi đầu tư và khuyến khích phát triển thương mại biên giới đã đem lại sự thay đổi đáng kể về đời sống kinh tế - văn hoá - xã hội của cư dân các vùng biên giới của tỉnh. Điều này đã thực sự mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng tại khu vực cửa khẩu, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh. Các hoạt động dịch vụ thương mại, xuất nhập khẩu qua các KKT cửa khẩu này đã tạo thêm việc làm cho người lao động, nâng cao đời sống dân cư trong khu vực, tạo diện mạo mới cho vùng biên giới.

Tuy nhiên, theo báo cáo của các KKT cửa khẩu, khó khăn lớn nhất hiện nay chính là cơ chế còn thiếu điều kiện để triển khai thực hiện. Hệ thống giao thông thuỷ, bộ, kết cấu hạ tầng thiếu đồng bộ. Các hoạt động dịch vụ còn bị ảnh hưởng vào chính sách quản lý biên giới, biên mậu của Trung Quốc. Hoạt động xúc tiến thương mại, thu hút các nguồn lực đầu tư phát triển cho KKT cửa khẩu còn hạn chế; chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Bên cạnh đó, việc sửa chữa, nâng cấp hạ tầng phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu tại các KKT cửa khẩu thường chậm, không đáp ứng kịp yêu cầu do thiếu nguồn lực đầu tư. Đặc biệt, việc cụ thể hoá các thể chế, chính sách của Nhà nước cho từng lĩnh vực cụ thể còn chậm, chưa đồng bộ và thiếu nhất quán ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp và thu hút đầu tư.

Để tạo động lực thu hút đầu tư xây dựng các KKT cửa khẩu có kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại đáp ứng được yêu cầu hội nhập, Quảng Ninh mong muốn Chính phủ sớm cụ thể hoá các thể chế, chính sách cho từng lĩnh vực như ưu đãi về thuế xuất nhập khẩu, kinh doanh hàng miễn thuế, thanh toán biên mậu, thương mại biên giới, kiểm tra chất lượng hàng hoá...; sửa đổi các chính sách chưa đồng bộ và thiếu nhất quán ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp và thu hút đầu tư; được phân bổ lại nguồn thu ngân sách phát sinh trên địa bàn các KKT của tỉnh hàng năm để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng các KKT, trong đó tập trung vào triển khai các công trình, dự án hạ tầng trọng điểm trên địa bàn KKT như: Hệ thống giao thông trục chính KKT, hệ thống điện quốc gia tới các xã, các hạng mục đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường…

Như vậy, chắc chắn sẽ tạo những bứt phá ngoạn mục trong giao lưu kinh tế qua biên giới và đem lại những thành tựu lớn trong chiến lược phát triển KKT cửa khẩu của địa phương.

Hiểu Trân