Phóng viên 4.0

Trong các sự kiện lớn của tỉnh, trên mỗi cung đường tác nghiệp, cùng với những thiết bị chuyên dụng như máy quay, máy ảnh, máy tính, một chiếc điện thoại thông minh được kết nối internet là “cánh tay đắc lực” không thể thiếu của mỗi phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh. Ngay khi sự kiện bắt đầu, những hình ảnh, thước phim sống động nhất, chân thực nhất đã được lan tỏa đến với độc giả, khán,  thính giả qua các nền tảng mạng xã hội của Trung tâm, tạo nên luồng thông tin đa dạng, nhanh chóng, kịp thời.

Có thể thấy, trong thời đại 4.0 hiện nay, trước sự cạnh tranh mạnh mẽ của các phương tiện thông tin đại chúng, phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh chủ động sáng tạo nên những tác phẩm chất lượng, bắt kịp xu hướng báo chí hiện đại. Đồng thời, không ngừng nâng cao bản lĩnh chính trị, nghiệp vụ, nắm bắt thông tin, định hướng dư luận trên nền tảng số.

“Nội dung là vua, công nghệ là nữ hoàng” chính là câu nói mang đặc trưng rõ nét nhất của báo chí trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Giữa môi trường truyền thông mở đang thay đổi nhanh chóng, mạnh mẽ, đội ngũ phóng viên được thỏa sức sáng tạo ra những sản phẩm truyền thông mới, đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung như: Infographic, Megastory, E-magazine, Long-form...

Trong những năm qua, đội ngũ phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh không ngừng rèn luyện kỹ năng, nghiệp vụ, nỗ lực đi đầu trong việc nắm bắt thông tin, chuyển tải những nội dung chính xác nhất, kịp thời và sống động nhất đến độc giả. Chỉ với một chiếc điện thoại thông minh với nhiều tính năng thông dụng chính là “cánh tay phải” đắc lực, hỗ trợ tối đa cho việc làm báo. Trong những sự kiện, vụ việc mang tính thời sự, phóng viên ngay lập tức có mặt tại hiện trường, chụp ảnh, phỏng vấn sau đó đưa ngay thông tin ban đầu cho fanpage của Trung tâm, gửi thông tin đến báo điện tử.

Tác nghiệp tại sự kiện thể thao quan trọng, mang tầm cỡ khu vực như SEA Games 31 chính là cơ hội để các phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh thể hiện bản lĩnh, kỹ năng nghiệp vụ của mình, đáp ứng lượng thông tin chính xác, nhanh chóng, liên tục để phục vụ độc giả. Phóng viên Minh Đức chia sẻ: Thời gian thi đấu của các bộ môn diễn ra liên tục khiến chúng tôi phải cập nhật thông tin, kết quả nhanh chóng để đăng tải, cũng như gửi đến các đơn vị báo chí Trung ương. Ngay tại hiện trường, chúng tôi phải tiến hành viết tin một cách nhanh nhất có thể, bằng cách áp dụng các công nghệ phần mềm chuyển từ báo cáo bản giấy sang văn bản điện tử; ứng dụng phần mềm chuyển giọng nói sang văn bản để không mất thời gian đánh máy. Đồng thời, chỉnh sửa ảnh trực tiếp trên điện thoại. Gửi tin, ảnh và clip qua zalo để đội ngũ kỹ thuật của phòng Biên tập Báo Quảng Ninh điện tử và Cổng thông tin kịp thời xử lý và đăng trên trang fanpage “QMG - Tin tức Quảng Ninh 24/7”. Sau đó, thông tin sẽ được tiếp tục xử lý để đăng tải trên Báo Quảng Ninh điện tử (baoquangninh.vn). Với cách thức tác nghiệp như trên, thông tin sự việc kịp thời đến với độc giả chỉ trong khoảng thời gian rất ngắn.

Với sự hỗ trợ của mạng xã hội, những thông tin, hình ảnh của các sự kiện này nhanh chóng lan tỏa trên nhiều hội nhóm, trang facebook cá nhân, đồng thời là chất xúc tác thu hút người dân, du khách đến tham quan, trải nghiệm sự kiện. Có nhiều chương trình được phát sóng livestream trên trang fanpage của Trung tâm, nhận được lượng tương tác lớn và bình luận tích cực của Nhân dân trong và ngoài tỉnh.

Bên cạnh đó, công nghệ cũng giúp phóng viên chuyển tải đến công chúng những nội dung về thời sự, chính trị một cách gần gũi, dễ hiểu hơn. Các chủ trương, nghị quyết, chính sách của Đảng và Nhà nước được thể hiện đa dạng và sinh động qua các con số, hình họa Infographic, Long-form. Đặc biệt, các kỳ Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh, các cuộc bầu cử, sinh hoạt chính trị sâu rộng được đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên Trung tâm nhanh chóng vào cuộc với tâm thế kịp thời cập nhật thông tin, hình ảnh nhanh nhất đến độc giả, khán, thính giả. Như Kỳ họp thứ 16 Hội đồng nhân dân tỉnh khoá XIV, nhiệm kỳ 2021-2026 diễn ra tháng 12/2023, bên cạnh các tin, bài truyền thống đã được lên kế hoạch tuyên truyền trên báo in, truyền hình, phóng viên có mặt tại Kỳ họp làm trực tiếp, ghi nhanh về các phiên thảo luận, các ý kiến phát biểu của đại biểu, diễn biến Kỳ họp để đăng tải trên báo điện tử (baoquangninh.vn), giúp nhân dân nắm bắt và theo dõi thông tin kịp thời, nhanh chóng. Bất cứ người dân nào cũng có thể tìm kiếm, theo dõi thông tin về Kỳ họp. Từ những người dân xem trên tivi, đến người lái taxi nghe đài, hay xem trực tiếp trên ứng dụng “QuangNinhMedia”, theo dõi livestream trên facebook… Không những thế, kết thúc Kỳ họp, đội ngũ phóng viên ngay lập tức tổng kết những nội dung quan trọng để làm đồ họa, xây dựng toàn cảnh về Kỳ họp thông qua Infographic giúp độc giả, khán thính giả có cái nhìn sâu rộng, rõ nét và dễ hiểu nhất.

Quy trình thực hiện các tác phẩm đa phương tiện luôn được các phóng viên tác nghiệp linh hoạt, sao cho thông tin, hình ảnh được gửi về Trung tâm một cách nhanh chóng, dễ hiểu nhất, hình thành một kho dữ liệu đầy đủ. Từ đó, những bộ phận “hậu kỳ” là các kỹ thuật viên sẽ “chế biến”, sáng tạo cho phù hợp với từng nền tảng của các trang mạng xã hội như facebook, zalo, tiktok. Thậm chí các hiệu ứng video ngắn, hiệu ứng hình ảnh sinh động, bắt “trend” (xu hướng) cũng được cập nhật phù hợp với nội dung thông tin để tiếp cận tối đa đến độc giả, tăng sức lan tỏa cho thông tin. Từ đó, tạo nên niềm tin với độc giả, xây dựng lượng độc giả đa dạng từ người già đến giới trẻ, từ các cán bộ, viên chức đến người lao động đều có thể tìm kiếm loại hình thông tin phù hợp, tương tác trung thành.

Có thể thấy, sự nhanh chóng và tiện lợi của công nghệ đã buộc các phóng viên khi tác nghiệp cũng phải chạy đua với thời gian để vừa đảm bảo chất lượng và độ nhanh chóng của tin tức, vừa đảm bảo kỹ năng chắt lọc, kiểm chứng thông tin một cách chặt chẽ, trách nhiệm. Bên cạnh đó, đặt ra yêu cầu với đội ngũ nhà báo phải có những kiến thức và kỹ năng căn bản của báo chí hiện đại, kỹ năng làm việc toàn cầu, lối tư duy mở, năng lực truyền thông sáng tạo, khả năng tiếp cận và ứng dụng công nghệ. Đồng thời, nhanh nhạy, kịp thời nhưng luôn phải chính xác, kiểm chứng thông tin. Thực tế cho thấy, trong dòng chảy thông tin, khi trên mạng xã hội xuất hiện nhiều tin tức trái chiều, thậm chí không chính xác về một vụ việc, bạn đọc rất cần thông tin chính thức, khi đó họ cần đến báo chí chính thống. Và điều quan trọng nhất để có nguồn tin chính thức là phóng viên phải dẫn nguồn từ những người có trách nhiệm, có mặt sớm tại hiện trường để đưa thông tin tới bạn đọc.

Phóng viên Hoàng Nga chia sẻ: Bắt nhịp xu hướng báo chí 4.0 là yêu cầu bắt buộc đối với mỗi phóng viên. Đó không chỉ là nhiệm vụ cơ quan giao phó mà còn là trách nhiệm của mỗi phóng viên để nâng cao nghiệp vụ và chất lượng tác phẩm báo chí của mình. Bên cạnh đó, chúng tôi phải luôn nắm chắc tình hình cơ sở, kịp thời kết nối nhanh chóng khi có thông tin khiến dư luận hoang mang. Như trường hợp thông tin trên mạng xã hội về việc cháu bé bị bắt cóc tại TP Hạ Long, ngay khi nắm được tình hình, chỉ trong 30 phút, bằng các biện pháp nghiệp vụ và kết nối với lực lượng chức năng, tôi đã kịp thời xử lý thông tin và đính chính nội dung sai lệch trên mạng xã hội để định hướng dư luận. Và chỉ 1 tiếng sau đó, bài viết của Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh đã được chia sẻ rộng rãi trên trang mạng xã hội của các hội nhóm, các trang thông tin chính thức của TP Hạ Long, bác bỏ thông tin cháu bé bị bắt cóc, giúp người dân yên tâm hơn.

Để kịp thời nắm bắt những luồng thông tin đa dạng trên mạng xã hội, đòi hỏi mỗi phóng viên cần có sự tinh thông nghề nghiệp, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức nghề nghiệp trong sáng. Theo nhà báo Đỗ Ngọc Hà, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo tỉnh, hằng năm hội đã tham mưu, đề xuất với cấp ủy, lãnh đạo các cơ quan, ban, ngành của tỉnh, tổ chức, tạo điều kiện tham gia học tập, quán triệt đầy đủ các chỉ thị, nghị quyết, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, của tỉnh, giúp cho hội viên nắm rõ quan điểm, đường lối, chính sách, chấp hành và làm tốt công tác thông tin tuyên truyền. Hội cũng phối hợp với các cơ quan báo chí tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ, hội viên tham gia các hội nghị quán triệt. Các chi hội cần tiếp tục vận dụng, gắn việc thực hiện Luật Báo chí 2016 và 10 điều Quy định về đạo đức nghề nghiệp người làm báo với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tổ chức quán triệt, triển khai Quy tắc sử dụng mạng xã hội đến toàn thể cán bộ, hội viên... Từ đó, nâng cao phẩm chất chính trị, xây dựng đội ngũ làm báo “mắt sáng, lòng trong, bút sắc”, thích nghi và phát triển trong thời đại 4.0.

Chiến lược Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký ban hành ngày 6/4/2023 đặt mục tiêu cụ thể, đến năm 2025 đưa nội dung lên các nền tảng số với tỷ lệ 70% cơ quan báo chí sử dụng các nền tảng số, 50% cơ quan báo chí sử dụng nền tảng phân tích và xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hoạt động. Đến năm 2030, hướng tới mục tiêu 100% cơ quan báo chí đưa nội dung lên các nền tảng số; 90% cơ quan báo chí sử dụng nền tảng phân tích, xử lý dữ liệu tổng hợp tập trung, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa hoạt động. Cùng với đó, 100% cơ quan báo chí hoạt động, vận hành mô hình tòa soạn hội tụ và các mô hình phù hợp với sự phát triển của khoa học, công nghệ tiên tiến trên thế giới, sản xuất nội dung theo các xu hướng báo chí số...

Để bắt nhịp xu hướng này, phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh không ngừng nỗ lực thay đổi cách thức sản xuất nội dung số và truyền thông số, sáng tạo, làm mới các tác phẩm báo chí từ nội dung đến hình thức thể hiện. Bên cạnh đó, Trung tâm cũng chủ động đầu tư đào tạo phóng viên, tổ chức chương trình học tập kinh nghiệm, nghiên cứu, tham khảo những mô hình tòa soạn hội tụ tiên tiến; học tập cách thức sản xuất nội dung số và truyền thông số của các cơ quan báo chí uy tín để có chọn lọc ứng dụng vào thực tiễn. Đồng thời, bổ sung, đầu tư trang thiết bị kỹ thuật hiện đại và đồng bộ; tăng cường ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ trong việc tự động hóa các quá trình sản xuất, sáng tạo ra các loại hình sản phẩm thông tin, các loại hình dịch vụ, kênh tiếp cận mới với độc giả.